Morgunblaðið - 14.05.2018, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. MAÍ 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Eins og ofthefur veriðrætt þá
hafa flestar for-
sendur þess að
neyða ríkisrekinn fjölmiðil upp
á almenning fyrir löngu hrunið.
Dálkarnir sem eru til ráðstöf-
unar hér duga hvergi til að
nefna allan þann opinbera
rekstur sem horfið hefur verið
frá eftir að forsendur hurfu.
Þau dæmi eru til frá flestum
þeim árum sem liðið hafa frá
stofnun Ríkisútvarps.
Í upphafi voru forsendur op-
inbers rekstrar fyrir hendi í fá-
tæku landi. Hitt er einnig rétt
að Ríkisútvarpið hefur lagt
gjörva hönd á margt og á fyrstu
áratugum þess hefði margt efni
týnst eða ekki verið dregið
fram ef afli ríkisins hefði ekki
verið beitt til að tryggja hér-
lenda starfsemi þeirrar nýj-
ungar sem útvarp og svo sjón-
varp var.
Ríkisútvarpið gerir enn fjöl-
margt ágætlega og innan þess
starfar margt ágætt fólk sem
leggur sig fram. En forsendan
sem áðan var nefnd er að mestu
úr sögunni. Aðrir fjölmiðlar eru
ekki síður í færum að gera það
sem Ríkisútvarpið gerir og
sennilega mun betur en Ríkis-
útvarpið gerir, sérstaklega ef
þeir þyrftu ekki að standa í
óboðlegri samkeppni.
Lengi var talið að Ríkis-
útvarpið hefði auknar sérstakar
skyldur og umfram aðra vegna
hins mikla fjárhagslega for-
skots þess. Þannig gilti sú regla
lengi að Ríkisútvarpið yrði að
gefa upp hverjir væru heimild-
armenn þess að fréttum. Þeirri
reglu var breytt fyrir allnokkru
og borið við að skyldan veikti
„samkeppnisstöðu“ Ríkis-
útvarpsins. Þeir sem hafa per-
sónulega átt reglubundin sam-
skipti við Ríkisútvarpið hafa
margoft séð að Ríkisútvarpið
hefur síst umgengist ónafn-
greinda heimildarmenn betur
en aðrir. Það hefur sett sig
sjálft á bekk með Stundinni (!)
upp á síðkastið. Þeim, sem
þekkja sæmilega til, virðist
augljóst að hinir nafnlausu
heimildarmenn séu fyrst og síð-
ast sálufélagar starfsmanna.
Viðtal við útvarpsstjóra
vegna máls Guðmundar
Spartakusar Ómarssonar hefur
óvænt og óvart dregið fram sér-
kennilega hegðun þessarar
ríkisstofnunar. Guðmundur
hótaði málshöfðun vegna frétta
sem hann taldi Ríkisútvarpið
ekki geta fært sönnur á, enda
væru þær rangar. „RÚV“ féllst
á að greiða Guðmundi háar fjár-
hæðir fremur en að þola dóm og
gerði um það leynisamning. Að
sögn útvarpsstjóra hafði lög-
maður stofnunarinnar talið lík-
legt að Ríkisútvarpið „yrði sak-
fellt fyrir að geta ekki sannað
tilteknar heimildir í fréttaflutn-
ingnum“. Aðrir
fjölmiðlar báðu
„RÚV“ um fyllri
upplýsingar.
„RÚV“ hafnaði því.
Fréttablaðið kærði synjunina
til úrskurðarnefndar. Sjón-
armið kæranda var að „málið
snúi með beinum hætti að al-
mannahagsmunum. Það geti
ekki verið samningsatriði hvort
fréttaflutningur sé réttur eða
rangur. Ef frétt er röng eða
vafasöm í einhverjum atriðum
eigi almenningur rétt á því að
vita það. Þá eigi fjölmiðill eng-
an annan kost en að draga frétt-
ina til baka eða leiðrétta hana
og biðjast velvirðingar“.
Úrskurðarnefndin hafnaði
rökum Ríkisútvarpsins. Í vörn-
um þess fyrir nefndinni var
sagt að upplýst hefði verið að
Ríkisútvarpið hefði greitt „GSÓ
málskostnað og miskabætur“.
Eins og dómaframkvæmd sýnir
eru miskabætur meiðyrðamála
lágar. Þegar viðtalið við út-
varpsstjóra er skoðað sést að
leitast er við að blekkja al-
menning. Hann segir: „Með
þessu samkomulagi var málið
látið niður falla og gengið frá
þessari sátt. Lögfræðingar
RÚV töldu að upphæðin sem
samið var um væri nálægt
„samanlögðum málskostnaði“
og mögulegri sekt.“
Þannig að „RÚV“ greiddi
GSÓ áætlaðan málskostnað
hans sjálfs, auk sektar (miska-
bóta) og einnig upphæð sem
samsvaraði þeim kostnaði sem
„RÚV“ myndi hafa af málinu (!)
yrði ekki komist hjá dómsmáli.
Við það bætist svo kostnaður
lögfræðinga við athugun máls-
ins, og mat þeirra á væntan-
legum hrakförum „RÚV“. Svo
lögfræðikostnaður við átök við
Fréttablaðið um synjun „RÚV“
á að málið ætti erindi við al-
menning. Hlýtur að vera sjálf-
sagt að upplýsingar um þann
kostnað verði birtar. Aðrar rík-
isstofnanir kæmust ekki upp
með annað.
Útvarpsstjórinn upplýsti að
það sem lögfræðingarnir töldu
að felldi málið var að heimildar-
maðurinn hefði ekki viljað
„staðfesta viss atriði“. Útvarps-
stjóri hafði sem lokaorð að
„Fréttastofan mun hér eftir
sem hingað til leggja höfuð-
áherslu á að vernda heimildar-
menn sína.“ Þetta sýnir að Rík-
isútvarpið ætlaði sér aldrei að
upplýsa hver heimildarmaður-
inn var. Það var því ekki þar
sem hnífurinn stóð í kúnni. Það
voru „viss atriði“ sem heimild-
armaðurinn vildi ekki staðfesta
að væru rétt í fréttinni. Ríkis-
útvarpið segist þó enn standa
við fréttina þótt útvarpsstjór-
inn viðurkenni að heimildar-
maður hennar neiti að staðfesta
„viss atriði“ úr henni en upp-
lýsir ekki hvaða atriði sé þar
um að ræða!
Ríkisútvarpið skortir
trúverðugleika}Verðskulda ekki traust
S
enn líður að því að gengið verði að
kjörborðinu enn á ný. Nú eru
það sveitarstjórnarkosningar
hinn 26. maí nk. Þriðju kosning-
arnar á rúmu einu og hálfu ári.
Kjósendur sýna minnkandi áhuga á að taka
þátt og nýta atkvæðisrétt sinn. Það er mið-
ur.
Flokkur fólksins býður fram í Reykjavík
nú, í fyrsta sinn. Ég er stolt af því að hafa
stofnað Flokk fólksins og náð þeim árangri
sem þegar hefur náðst. Að hugsjónin um að
útrýma fátækt og spillingu hafi verið um-
vafin af öllu því góða fólki sem er að berjast
fyrir Flokk fólksins. Fólki sem hefur lagst á
árarnar af öllu afli til að ná því markmiði
sem að er stefnt. Tæplega fjórtán þúsund kjósendur
gáfu Flokki fólksins sitt dýrmæta atkvæði í kosning-
unum í október 2017. Um leið eignaðist flokkurinn
fjóra þingmenn sem fengu aðgang að öflugasta ræðu-
púlti landsins, sjálfs Alþingis Íslendinga. Þið eigið
sanna málsvara sem hafa einskis látið ófreistað að
berjast fyrir þá sem höllustum fæti standa. Það erum
við kjósendur sem veljum valdhafana, það er hinn
dýrmæti lýðræðisréttur okkar.
Gullfiskaminnið
Ég velti því fyrir mér hvort það sé rétt að því meiri
peningum sem eytt í kosningarbaráttu því fleiri at-
kvæði. Er nóg að dusta rykið af gömlum kosningalof-
orðum sem ekki voru áður efnd og klifa á
þeim úti um allt, daginn út og inn. Er nóg
að segja „ég lofa ef þú kýst mig“. Getur
verið að þetta sé satt með gullfiskaminnið
margumtalaða. Mér er nánast ómögulegt
að trúa að nokkur sé svo gleyminn. Nei,
það getur ekki staðist að þeir sem eiga
ekkert öryggi, ekkert heimili, engin úrræði
fyrir börnin sín eða sitja hér fastir í um-
ferðinni klukkustundum saman á hverjum
einasta degi, séu búnir að gleyma að það er
í boði núverandi borgarstjórnar.
Fólkið fyrst
Það er sannarlega ánægjulegt að sjá hve
margir flokkar aðhyllast stefnu Flokks
fólksins. Þeir freista þess nú að gera hana að sinni.
Allt það sem Flokkur fólksins berst fyrir er nú að
rata inn á borð þeirra sem áður sýndu því engan
áhuga að hjálpa þeim sem eiga bágt og búa við lök-
ustu kjörin. Þvert á móti hafa þeir haldið stórum
hluta þjóðarinnar í fátæktargildru sem engin leið hef-
ur verið að losna úr. Eru þeir trúverðugir nú? Flokk-
ur fólksins mun ætið setja fólkið í fyrsta sæti. Ef þið
viljið raunverulegar breytingar til batnaðar þá veljið
þið þá sem eru sannir í baráttunni gegn óréttlæti,
mismunun og fátækt. Ég bið ykkur að varast eftirlík-
ingar, þær munu ekki virka.
Inga Sæland
Pistill
Lýðræðisrétturinn
Höfundur er alþingismaður og formaður Flokks fólksins
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Áföstudaginn undirrituðufulltrúar Garðabæjar,Urriðaholts ehf., Veður-stofu Íslands og Háskóli
Íslands samning um samstarf um
uppbyggingu rannsóknarmiðstöðvar
á sviði svonefndra blágrænna regn-
vatnslausna. Samkvæmt samn-
ingnum verður sett upp hátækni
veðurstöð í Urriðaholti, sem mun
rísa sunnanmegin í holtinu á opnu
svæði vestan við Kauptún. Jafn-
framt var undirritaður þjónustu-
samningur milli Garðabæjar og Veð-
urstofu Íslands um rekstur á
veðurstöðinni,
Blágrænum regnvatnslausnunum
er beitt til að draga úr álagi á frá-
veitukerfi og viðhalda um leið heil-
brigðum og sjálfbærum vatnsbú-
skap. Markmiðið er margþætt og
felur m.a. í sér auðveldara og ódýr-
ara viðhald fráveitukerfa, lengri líf-
tíma þeirra og síðast en ekki síst
ávinninginn sem felst í að hleypa
vatni og gæðum þess aftur inn í hið
byggða umhverfi á öruggan og
markvissan hátt.
Byggð umhverfis Urriðavatn er
að hluta innan vatnasviðs þess. Til
að koma í veg fyrir að vatnsbúskap-
ur svæðisins raskist vegna byggð-
arinnar er ofanvatn frá henni með-
höndlað til að líkja eftir ferlum
náttúrunnar. Í Urriðaholti var í
fyrsta sinn á Íslandi beitt slíkum
sjálfbærum ofanvatnslausnum í
heilu hverfi. Regnvatni og snjó af
þökum, götum og bílastæðum er
beint í ofanvatnsrásir sem eru með-
fram götum og/eða til safnlauta í
grænum geirum. Þar sígur vatnið í
jörðu og berst til Urriðavatns og
votlendisins.
Á vef Garðabæjar er talað um
fjórþættan ávinning af uppbyggingu
rannsóknarmiðstöðvarinnar.
1.Veðurstöðin og búnaður henni
tengdri mun skapa einstakae að-
stæður til tilrauna á landsvísu. Þar
eru m.a. sérhæfð tæki til mælinga
vegna sjálfbærra regnvatnslausna,
svo og úrkomu á 1 mínútu fresti, í
fyrsta sinn á Íslandi.
2. Vísindalegar rannsóknir á
virkni sjálfbærra regnvatnslausna.
Þörfin fyrir blágrænar regnvatns-
lausnir, hérlendis jafnt sem erlendis,
eykst hratt m.a. vegna áhrifa hnatt-
rænnar hlýnunar. Þær auka seiglu
bæja til að takast á við loftslags-
breytingar, hreinsa vötn, ár og læki,
grænka borgir og auka líffræðilegan
fjölbreytileika þeirra. Síðast en ekki
síst þá sýnir reynslan að þær eru
hagkvæmari en þær hefðbundnu.
3. Langtímavöktun á veðurfari
sem innifelur þætti sem skipta sköp-
um í fráveituhönnun, t.d. regn, hiti,
sólarorka og snjóalög.
4. Miðlun veðurfarsgagna til
þeirra rannsakenda sem áhuga hafa
á nákvæmum veðurfarsgögnum af
höfuðborgarsvæðinu. Einnig til
nemenda og íbúa í Urriðaholti, svo
og áhugasamra aðila almennt.
Ástæðan fyrir því að Urriðaholt
varð fyrir valinu er sú að það er
fyrsta hverfið þar sem blágrænar
regnvatnslausnir voru innleiddar
sem aðallausn á ofanvatni til vernd-
ar Urriðavatni. Það er einnig fyrsta
hverfið á heimsvísu þar sem blá-
grænar regnvatnslausnir hafa verið
innleiddar á jafn norðlægri breidd-
argráðu og í jafn miklum landhalla.
Hverfið þykir eftirbreytnivert al-
þjóðlegt dæmi um farsæla innleið-
ingu þeirra og hefur þegar vakið at-
hygli vegna þessa. Því þótti kjörið að
nýta Urriðaholtið sem rannsóknar-
vettvang fyrir vísindalegar rann-
sóknir á blágrænum regnvatns-
lausnum, og miðla niðurstöðum úr
þeirri vinnu jafnt innan- sem utan-
lands.
Hátækni veðurstöð
rís í Urriðaholti
Veðurstöð Frá undirritun samnings um hátækni veðurstöð í Urriðaholti.
Stór hluti Urriðaholts er innan
vatnasviðs Urriðavatns. Hefð-
bundnar fráveitulausnir safna
ofanvatni frá byggð í fráveitu-
kerfi og beina því þannig al-
mennt til sjávar. Væri slíkum
lausnum beitt í Urriðaholti er
hætt við að náttúrulegt rennsli
til Urriðavatns myndi minnka,
með neikvæðum afleiðingum
fyrir grunnt vatnið og lífríki
þess. Þess í stað var leitað leiða
við að meðhöndla ofanvatn
staðbundið og beita samfara
því náttúrulegri hreinsun til að
koma í veg fyrir að mengunar-
efni berist til Urriðavatns.
Sjálfbærar
lausnir
URRIÐAHOLT