Morgunblaðið - Sunnudagur - 27.05.2018, Blaðsíða 24

HEILSA Tími til samvista við börn er mikilvægur og þá án þess að stöðugt séverið að gera eitthvað annað í leiðinni. Það þarf að hlusta á börn,
ekki bara tala til þeirra.
Hlustum á börnin
24 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27.5. 2018
Með sjálfbærni að leiðarljósi
Finnsk innanhússhönnun
02.03–02.09.2018 www.norraenahusid.is
Innblásið af Aalto
Vinnustofa um núvitund í uppeldi verður haldin laug-
ardaginn 2. júní með hjónunum Jon og Mylu Kabat-
Zinn. Þau munu fræða þátttakendur um það hvernig
núvitund getur auðveldað okkur að mæta hverju
barni með visku og virðingu. Fyrir áhugasama má
geta þess að þau hafa skrifað saman bókina Everyday
Blessings: The Inner Work of Mindful Parenting.
Uppeldi með núvitund getur aukið vellíðan barna
og uppalenda, stuðlað að samhygð og virðingu fyrir
sérstöðu hvers barns, segir í tilkynningu um vinnu-
stofuna. „Á erfiðum stundum hættir okkur til að
sýna ósjálfráð viðbrögð sem rekja má til vanabund-
inna og óhjálplegra hugsanaferla og eiga oftar en
ekki rætur að rekja til okkar eigin bernsku. Ef við er-
um ómeðvituð um þetta er sennilegra að við bregð-
umst við á vanabundinn hátt og það er engum hollt,
hvorki barninu né okkur sjálfum. Það má hugsa um
núvitund sem opna, fordómalausa og hjartahlýja
meðvitund.“
Þar segir að með því að einsetja sér að rækta nú-
vitund sé mögulegt að ná stjórn á eigin ótta, kvíða og
fordómum og velja viturlegri leiðir til að bregðast við
krefjandi aðstæðum með börnum okkar.
VINNUSTOFA MEÐ HJÓNUNUM
Núvitund í uppeldi
Hjónin Myla og Jon Kabat-Zinn munu leiða hugleiðslu og
stýra einföldum æfingum sem hjálpa í uppeldinu.
Jon Kabat-Zinn, prófessor emer-itus í læknisfræði við Universityof Massachusetts, lagði fyrstur
manna grunn að iðkun núvitundar í
læknisfræði og sálfræði okkar daga
en hann er á leið hingað til lands á
vegum Embættis landlæknis og
Núvitundarsetursins.
Meðhöndlun verkja og
þunglyndis
Margir hafa fylst með honum í ára-
tugi og séð hvernig kenningar hans
hafa farið frá því að vera þekktar
meðal fámenns hóps yfir í að vera
iðkaðar víða. Leiðin til vinsælda var
m.a. í gegnum það að Kabat-Zinn
tók trúarbrögð úr jöfnunni og bjó
til leið til að nota núvitund til að
meðhöndla bæði verki og þung-
lyndi. Ásamt fleirum frá University
of Massachusetts Medical School
bjó hann til átta vikna námskeið
fyrir sjúklinga sem þjáðust af stöð-
ugum verkjum. „Ég lagði mikið á
mig til að búa til ramma utan um
þetta og finna leið til að ræða málið
án þess að litið yrði á þetta sem
eitthvað úr búddisma, austrænt og
dulrænt eða nýaldarkukl,“ sagði
hann í viðtali við Guardian árið
2017. Útkoman að þessu var að
UMass Stress Reduction Clinic var
opnuð árið 1979. Miðstöð hans er
fyrirmynd yfir 200 miðstöðva sem
reknar eru í Bandaríkjunum og
víða um heim.
Sjálfur hafði hann stundað hug-
leiðslu frá árinu 1965 en hann er
ekki búddisti. Honum finnst sam-
bærilegt að segja að núvitund-
arhugleiðsla sé búddískt fyrirbæri
eins og að segja að þyngdaraflið sé
enskt því sir Isaac Newton hafi
komið auga á það fyrstur.
Kabat-Zinn hefur skilgreint nú-
vitundarhugleiðslu sem „meðvit-
undina sem kemur frá því að veita
athygli, viljandi, á núlíðandi stund
án þess að dæma“. Hugmyndin er
að með því að leggja áherslu á önd-
unina þróist athyglin á líkama og
hug á hverri stundu og það hjálpi
til við sársauka, bæði líkamlegan og
andlegan.
Algjör bylting
Segja má að á nýliðnum árum hafi
orðið eins konar „núvitundarbylt-
ing“ í hinum vestræna heimi og nú-
vitund öðlast sess á fjölmörgum
sviðum mannlífsins, m.a. í mennta-,
dóms- og heilbrigðiskerfi, á al-
mennum vinnustöðum og í afreksí-
þróttum. Kabat-Zinn hefur verið
með í núvitundarþjálfun hópa af
framkvæmdastjórum, dómara,
presta, þingmenn og íþróttamenn
sem keppt hafa á Ólympíuleikum.
Vísindalegur áhugi á núvitundar-
nálguninni hefur aukist mjög síð-
ustu ár. Samkvæmt American
Mindfulness Research Association
voru birtar greinar um málefnið tíu
talsins árið 2000, 155 árið 2010 og
667 árið 2016.
Þessi aukni áhugi er ekki aðeins
hjá vísindamönnum heldur líka al-
menningi og hefur Kabat-Zinn m.a.
verið gestur í sjónvarpsþætti Op-
ruh Winfrey og í fréttaskýr-
ingaþættinum 60 Minutes.
Gerði núvitund
aðgengilegri
„Þessi þróun hans að taka trúar-
brögðin út gerir þetta aðgengilegra
fyrir miklu fleiri,“ segir Dóra Guð-
rún Guðmundsdóttir, sviðsstjóri
áhrifaþátta heilbrigðis hjá Embætti
landlæknis.
Hún segir að
rannsóknir sýni
að núvitund
hjálpi til við
margt af því
sem fólki standi
ógn af í nútíma-
samfélagi. „Við
sjáum aukin ein-
kenni kvíða og
depurðar, fleiri sem lýsa vanlíðan í
könnunum, það eru merki um það.
Samfélagið okkar er að þróast, það
er mikill hraði og tækni og við
þurfum að aðlagast því,“ segir hún
og fagnar þessum aldagömlu að-
ferðum sem hjálpi okkar að takast
á við þessar stærstu áskoranir í líf-
inu.
Núvitundarþjálfunin er góð gegn
depurð og kvíða. „Markmiðið er að
breikka athyglisspönnun í núinu
þannig að þú hættir ekkert að
hugsa um fortíðina og framtíðina
en áherslan sé á núið. Í langflestum
tilfellum ráðum við við aðstæðurnar
núna og þá minnkum við þessar
neikvæðu hugsanir um fortíðina
eða kvíða varðandi framtíðina,“
segir hún.
„Það fer enginn í gegnum lífið án
áskorana. Þess vegna er svo mikil-
vægt að kenna okkur sem allra
fyrst einhver verkfæri til að takast
á við þetta. Núvitundin leggur svo
mikið upp úr sáttinni, að finna sátt
við sjálfan sig.“
Jon Kabat-Zinn hefur m.a. verið gestur í sjónvarpsþætti Opruh Winfrey og í fréttaskýringaþættinum 60 Minutes.
AFP
Í sátt við
sjálfan sig
Jon Kabat-Zinn er í fararbroddi núvitundar-
byltingarinnar sem hefur átt sér stað á síðustu árum.
Hann er á leiðinni hingað til lands í næstu viku.
Inga Rún Sigurðardóttir ingarun@mbl.is
’Kabat-Zinn hefurskilgreint núvitund-arhugleiðslu sem „með-vitundina sem kemur frá
því að veita athygli, vilj-
andi, á núlíðandi stund
án þess að dæma“.
Dóra Guðrún
Guðmundsdóttir
Jon Kabat-Zinn útskrifaðist
með doktorsgráðu í sam-
eindalíffræði frá hinum virta
háskóla MIT árið 1971 þar
sem hann lærði hjá Salvador
Luria, nóbelsverðlaunahafa í
læknisfræði. Hann þróaði ár-
ið 1979 Mindfulness Based
Stress Reduction (MBSR),
fyrsta átta vikna núvitundar-
námskeið sögunnar gegn
streitu. Bækur Kabat-Zinns
hafa verið á metsölulistum
og þýddar á yfir 30 tungumál.
Hann er eftirsóttur fyrir-
lesari og kennari og heim-
sækir nú Ísland í fyrsta sinn
en af því tilefni er efnt til
þriggja viðburða sem opnir
eru öllum.
harpa.is
Eftirsóttur
fyrirlesari