Fréttablaðið - 13.10.2018, Blaðsíða 24

Stöðuverðir hafa eftirlit með gjaldskyldum bíla-stæðum og leggja gjald á þau ökutæki sem ekki hafa greitt fyrir bílastæði. Einnig hafa stöðuverðir
eftirlit með ökutækjum sem lagt er
ólöglega og sinna eftirliti með virkni
gjaldmæla.
Starf stöðuvarða útheimtir mikil
samskipti við almenning en það er
ekki endilega alltaf einfalt. Frá því
greina þrír stöðuverðir sem blaða-
maður fær að hitta gegn nafnleynd.
Tvær konur og einn karl. Sem við
skulum kalla Margréti, Jóhönnu og
Einar.
Margrét hefur unnið sem stöðu-
vörður í um fjögur ár. Jóhanna hefur
svipaðan starfsaldur. Einar hefur
lengstan starfsaldur og hefur unnið
sem stöðuvörður í nærri því áratug.
Stöðuverðirnir geta ekki talað
við blaðamann nema gegn fullum
trúnaði. Ástæðan er sú að þeir verða
fyrir stöðugri áreitni vegna vinnu
sinnar, hótunum og jafnvel ofbeldi.
Yfirmaður þeirra leggst alfarið gegn
því að þeir tali undir nafni.
Þau sjálf útskýra að þótt þau vilji
ræða hreinskilnislega um veruleika
sinn þá búi þau við svo mikla áreitni
að þau treysti sér hreinlega ekki til
þess. Margrét glímir við kvíða í kjöl-
far hótana og áreitni og hefur þurft
að sækja sér aðstoð hjá sálfræðingi
vegna starfs síns.
Margrét: Ég held að flestir skilji
hvers vegna við getum ekki komið
fram undir nafni.
Einar segir margt hafa breyst frá
því að hann hóf störf. Tæknin dragi
lítillega úr áreitninni sem stöðu-
verðir verða fyrir.
Einar: Tæknin og mælarnir hafa
breyst mikið. Allt til hins betra og
tæknin styður betur við okkar störf.
Þegar við fórum að nota símana þá
gat maður útskýrt fyrir fólki og sagt:
Nei, ég get ekki tekið þetta til baka.
Gjaldið er farið í heimabankann, ég
get ekkert gert fyrir þig núna. Áður
þá bað fólk mann um að rífa miðana
og það var allt reynt.
Jóhanna: Eldri karlar sem muna
gamla kerfið eru vissir í sinni sök. Þú
getur víst tekið þetta til baka. Það er
allt hægt. Þeir skilja ekki að þeir fá
ekki lengur sínu framgengt en reyna
samt.
Fékk ekki hjálp frá lögreglu
Margrét: Einu sinni leitaði ég til lög-
reglu. Vegna manns sem greip í mig
og hélt mér fastri. Öskraði á félaga
sinn að ég væri nýja kærastan sín. Ég
ákvað að greina lögreglu frá þessu
því mér var mjög brugðið. Þar fékk
ég að heyra að það væri ekki ólög-
legt að snerta fólk. Ég fékk enga
hjálp frá lögreglunni þó að þetta
hafi verið skráð í kerfið hjá þeim.
Ég hef líka fengið líflátshótun.
Það var fyrstu vikuna í starfi. Ég
bauð manni sem hafði lagt bílnum
þvert upp á gangstétt góðan daginn.
Má bjóða þér að færa þig? spurði
ég hann og benti á fjölda auðra
bílastæða á móti. Þar voru svona
fimmtíu auð bílastæði. Hann fer
út úr bílnum og segir við mig: Ef þú
kemur við bílinn minn þá drep ég
þig. Kærastan hans brást öðruvísi
við, reiddist honum og færði bílinn.
Hrækja, öskra og æpa
Fékkstu stuðning hér?
Margrét: Já, ég fékk stuðning frá
vinnufélögum mínum. Á það get
ég alltaf treyst. En næst þegar ég
þarf að tala við rannsóknarlög-
reglumann þá tek ég einhvern með
mér. Ég fann að ég var greinilega
ekki nógu sterk til þess að deila við
rannsóknarlögreglumann um hvort
hótanirnar og áreitnin væru tilefni
til þess láta lögreglu vita.
Jóhanna: Lögreglan gerir ekki
neitt. Ég er að fara að skrifa á bíl
sem hefur verið lagt upp á miðja
gangstétt. Það er maður hangandi
á glugga á annarri hæð að mála.
Sér mig og byrjar að hrópa til mín
hræðileg fúkyrði. Ég læt sem ég
Karlar
á miðjum
aldri mestu
dónarnir
„Maður sér ekki fram á það hvenær manneskja er að fara að snappa.“ Fréttablaðið/Ernir
Hefur hræðileg áhrif á sálarlífið
Jóhanna: Það er hræðilegt að láta
hrækja á sig. En það er líka hræði-
legt að láta öskra á sig um hábjartan
dag. Þú hefur ekki tilverurétt, hel-
vítið þitt. Hálfviti. Ógeð. Þetta hefur
hræðileg áhrif á sálarlífið.
Margrét: Ég held að stór hluti
okkar sem erum að vinna hér sé á
kvíðalyfjum. Við erum að glíma við
einhvers konar kvíða og stundum
þunglyndi. Það er þannig séð tak-
markað hvað við fáum af aðstoð.
Við fáum einn til tvo sálfræðitíma
eftir svona atvik.
Jóhanna: Mér hefur aldrei verið
boðið það en kannski ég athugi
málið. Að fá á sig svona svívirðingar
og fá svo svona lág laun.
Einar: Ég held að það sé verra að
vera kona í þessu starfi. En mér var
einu sinni hótað lífláti. Þetta var
einhver fasteignasali sem öskraði
á eftir mér að hann ætlaði að stúta
mér. Einu sinni vorum við tveir
saman á bíl. Einn þeirra sem fengu
á sig gjald elti okkur og keyrði í
veg fyrir bílinn okkar til að stöðva
okkur. Fólk gengur svo ótrúlega
langt. Við fórum til lögreglunnar og
gáfum skýrslu þar sem skilaði auð-
vitað engu.
Margrét: Það hefur bara einu sinni
að ég held verið sakfellt fyrir árás á
stöðuvörð. Þetta er erfitt. Maður er í
samskiptum við einhvern og maður
sér það ekki fyrir hvenær mann-
eskja er að fara að snappa.
Jóhanna: Í Bretlandi var gerð til-
raun og lögreglumönnum á götu-
vakt úthlutað myndavélum. Það dró
stórlega úr árásum og áreitni. En við
megum ekki vera með myndavélar,
Persónuvernd bannar það alfarið.
Minni áreitni á veturna
Stöðuverðir eru úti í öllum veðrum
og leggja ekki niður störf nema að
gefin hafi verið út stormviðvörun og
almenningur varaður við að vera á
ferð.
Jóhanna: Við erum mjög vel útbú-
in og fáum hlýjan fatnað þannig að
við kippum okkur ekki upp við
vond veður. Ég man reyndar eftir
því þegar ég var að byrja að eitt
haustið lögðust margar lægðir yfir
landið trekk í trekk. Held þær hafi
orðið 27. Þá vorum við tvisvar eða
þrisvar heima við. Þótt við hefðum
sett miða á bílrúður þá hefðu þeir
bara fokið af.
Margrét: Mér finnst veturnir betri
árstími. Ég get verið meira klædd, þá
sést minna í líkama minn. Þá hríð-
fellur kynferðisleg áreitni í minn
garð.
tvær mínútur eru teygjanlegt
hugtak
Hver er frumlegasta afsökunin sem
þið hafi heyrt?
Jóhanna: Það er allt undir sólinni.
Mann langar stundum að segja:
Fyrir gefðu, en heyrir þú í sjálfum
þér?
Margrét: Mér finnst stundum
eins og fólk sé ekkert frumlegt.
Maður fær að heyra það sama aftur
og aftur. Ég var bara í burtu í tvær
mínútur. Ég var að sækja pening.
Jóhanna: Tvær mínútur eru
teygjan legt hugtak í okkar starfi.
Fólk veit ekki að við göngum
taki ekki eftir því og held áfram að
bílnum. Þá kemur hann hlaupandi
niður til mín og byrjar að öskra og
æpa. Þú ert alltaf að skrifa á bílinn
minn. Þetta er einkalóðin mín og ég
má alveg leggja hér. Hann heldur
svona áfram og hrækir svo tvisvar
á mig. Það eru tvö vitni að þessu
sem koma samt ekki til mín fyrr en
hann er farinn. Þeim þykir þetta
miður og biðja mig afsökunar fyrir
hans hönd. Allan tímann hugsa
ég: Af hverju komið þið ekki út að
aðstoða mig? Ég kom í vinnuna í
sjokki og segi yfirmanni mínum frá
því hvað hafi skeð. Þau segja mér að
fara heim. Það var samt ákveðið að
ég skyldi kæra atvikið.
Ég fékk svipuð viðbrögð og hún.
Ég fékk hringingu frá lögreglunni
daginn eftir. Og sagt að þar sem
ég hefði engin vitni þá væri ekk-
ert hægt að gera. Ertu ekki sátt? Er
þetta ekki bara í fína lagi? spurði
lögreglumaðurinn. Ég var hissa og
greindi yfirmanni mínum frá sím-
talinu. Yfirmaður minn hafði strax
samband við lögregluna og ég var
þá boðuð í skýrslutöku daginn eftir.
Þá sagði hann enn og aftur að ég
hefði ekki vitni. Ég ítrekaði að þarna
hefðu verið tvö vitni og hann sagðist
reyna að tala við annað þeirra. Við-
brögðin sem við fáum eru: Æi, byrja
þau að væla. Mig langaði svo að
benda þeim á að við værum í raun
og veru að vinna þeirra vinnu. Létta
þeim störfin. En ég þagði.
Margrét: Við berum hins vegar
fulla virðingu fyrir störfum lögreglu-
manna og viljum hafa þá í góðu
sambandi við okkur. Við þurfum að
geta treyst á þá. Það er mikilvægt að
taka fram að það eru alls ekki allir
lögreglumenn sem haga sér svona.
Það er hræðilegt að
láta hrækja á sig. en
Það er líka hræðilegt
að láta öskra á sig
um hábjartan dag. Þú
hefur ekki tilverurétt,
helvítið Þitt. hálfviti.
Kristjana Björg
Guðbrandsdóttir
kristjana@frettabladid.is
Stöðuverðir
Orðið stöðumælavörður er ekki
notað lengur. Heldur stöðu-
vörður. Enda er starf þeirra fjöl-
breyttara en að gæta stöðumæla
borgarinnar.
Stöðuverðir segja
frá ofbeldi, lífláts-
hótunum, áreitni
og algjörri lítils-
virðingu sem þeir fá
frá samborgurum
sínum fyrir það eitt
að sinna starfi sínu.
Þeir glími margir
við mikla vanlíðan
vegna framkomu
fólks í sinn garð.
1 3 . o k t ó b e r 2 0 1 8 L A U G A r D A G U r24 H e L G i n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
1
3
-1
0
-2
0
1
8

0
4
:3
0
F
B
1
0
4
s
_
P
0
8
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
8
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
1
1
1
-F
C
2
C
2
1
1
1
-F
A
F
0
2
1
1
1
-F
9
B
4
2
1
1
1
-F
8
7
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
B

F
B
1
0
4
s
_
1
2
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K