Fréttablaðið - 13.10.2018, Qupperneq 28

Heildarmagn úrgangs á Íslandi árið 2016 var rúmlega milljón tonn. Tæplega 229 þúsund tonnum var fargað en óflokkað
heimilissorp var meira en helmingur
þess magns.
Sorpa sem rekin er af sex sveitar­
félögum á höfuðborgarsvæðinu tók á
móti rúmlega 233 þúsund tonnum af
úrgangi á síðasta ári sem var tæplega
12 prósenta aukning milli ára og var
um helmingur úrgangsins urðaður.
Á síðasta ári var magn heimilis­
sorps á hvern íbúa á höfuðborgar­
svæðinu tæp 240 kg. Langstærstur
hluti þess eða tæp 190 kg var óflokk­
að sorp, flokkaður pappír var 44,5
kg og flokkað plast rúm 5 kg. Inni
í þessum tölum er það sorp sem
skilað er í grenndargáma og á endur­
vinnslustöðvar.
Sorpa framkvæmir árlega svokall­
aða húsasorpsrannsókn þar sem
óflokkað heimilissorp er greint eftir
mismunandi efnum. Samkvæmt
rannsókn síðasta árs var eldhús­
úrgangur tæplega helmingur óflokk­
aðs heimilissorps eða um 70 kg á
íbúa. Plast var tæpur fimmtungur
óflokkaðs heimilissorps eða rúm 26
kg á íbúa og pappír um 11 prósent
eða 16 kg á íbúa.
Af þessu má sjá að hlutfall af plasti
sem skilar sér frá heimilum á höfuð­
borgarsvæðinu til endurvinnslu,
annaðhvort í grænar tunnur, endur­
vinnslustöðvar eða grenndargáma,
er aðeins um 17 prósent. Skýrt skal
tekið fram að hér eru undanskildar
plastumbúðir sem bera skilagjald en
á því sviði hefur náðst mikill árangur
og er hlutfallið sem skilar sér til
endur vinnslu um 85 prósent.
Sé litið til þróunarinnar síðustu
ár hefur hlutfall plasts sem skilar
sér til endurvinnslu þó aukist. Árið
2015 fór tæpt 31 kg af plasti á íbúa
óflokkað í ruslið en aðeins 1,7 kg á
íbúa skilaði sér í endurvinnslu. Árið
eftir fóru um 28 kg af plasti á íbúa
óflokkað í ruslið en 3,7 kg skiluðu
sér í endurvinnslu.
Þessi þróun virðist ætla að halda
áfram á yfirstandandi ári þótt það
sé enn of snemmt að staðfesta það.
Húsasorpsrannsókn Sorpu mun
fara fram í næsta mánuði og þá mun
staðan skýrast.
Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur
í sjálfbærni og samfélagsábyrgð hjá
Sorpu, segir að það sem af er ári hafi
söfnun plasts til endurvinnslu aukist
um 50 prósent og nemur magnið um
1.355 tonnum. Á sama tíma hefur
blandaður úrgangur frá heimilum
sem fer í urðun dregist saman um
þrjú prósent.
„Það má hugsanlega túlka það sem
svo að um aukna umhverfisvitund
sé að ræða en það er í raun erfitt að
meta það eingöngu út frá heildar­
magntölum. Það er margt sem getur
spilað inn í að blandaður úrgangur
dregst saman. Það getur verið aukin
flokkun, minni neysla vegna auk­
innar umhverfisvitundar eða minni
neysla vegna verri efnahags.“
Lítill hluti
plasts frá
heimilum
er flokkaður
Á síðasta ári voru rúmlega 130 þúsund tonn af sorpi urðuð á urðunarstað Sorpu í Álfsnesi. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Óflokkað plast frá heimilum og fyrirtækjum er urðað. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Mismunandi reglur geta gilt milli sveitarfélaga og því er mikilvægt að fólk
kynni sér reglurnar á hverjum stað.
Þetta á til dæmis við um hvernig
meðhöndlun á gleri og málmum er
háttað. Sums staðar er boðið upp á
tunnur sem hægt er að setja þessi
efni í og þau svo flokkuð eftir losun.
Annars staðar eru grenndarstöðvar
sem taka á móti umræddum efnum.
Reyna skal eftir fremsta megni
að aðskilja mismunandi efni séu
umbúðir samsettar úr fleiri en einu
efni. Sé það ekki mögulegt skal
flokka umbúðirnar eftir því efni sem
mest er af.
Það er góð þumalputtaregla að
efni telst plast ef það sprettur aftur
út ef það er krumpað saman. Þetta á
til dæmis við um snakkumbúðir og
oft umbúðir utan um kaffi.
Hægt er að safna lífrænum
úrgangi í sérstök ílát þar sem hann
umbreytist í moltu sem er góður
jarðvegsbætir.
Nokkur góð ráð varðandi flokkunPappír sem er flokkaður hjá Sorpu er sendur til móttöku­aðila í Svíþjóð sem er viður­
kenndur af Úrvinnslusjóði. Um er
að ræða fyrirtækið Stena Recycling
sem miðlar pappírnum áfram til
frekari vinnslu. Í gegnum tíðina
hefur pappírinn meðal annars farið
í endurvinnslu hjá fyrirtækjum sem
framleiða annars vegar dagblaða­
pappír og hins vegar pappírsþurrkur
og klósettpappír.
Endurvinnsla plasts er flóknari
vegna mismunandi tegunda af plasti.
Sami móttökuaðili í Svíþjóð og tekur
við pappírnum sér um að flokka
plastið og koma því í framleiðslu á
plastflögum.
Markaður með plast er erfiður um
þessar mundir þar sem Kínverjar,
sem voru stærsti móttökuaðili fyrir
plast í heiminum hafa lokað fyrir
innflutning á plasti frá öðrum lönd­
um. Þetta hefur valdið því að offram­
boð af plasti er nú á Evrópumarkaði.
Gyða S. Björnsdóttir, sérfræðingur
í sjálfbærni og samfélagsábyrgð
hjá Sorpu, segir að Stena Recycling
vinni nú að því að auka getu sína til
að endurvinna plast en stærri hluti
en áður nýtist nú eingöngu í orku­
endurheimt. „Það er þó klárlega
betri kostur en urðun og mikilvægt
að halda áfram að flokka plastið
þrátt fyrir þetta millibilsástand á
mörkuðum.“
Hvað verður um pappírinn
og plastið sem er flokkað?
Notast verður við urðunarstaðinn í Álfsnesi til ársins 2020 en þá verður tekin í notkun gas- og jarðgerðarstöð. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Nokkrar tölur um
umfang sorpsins
1 milljón tonna
Heildarmagn
úrgangs á Íslandi á ári.
229 þúsund
tonnum er fargað á ári.
240 kg
heimilissorps á hvern
íbúa höfuðborgarsvæðisins.
190 kg
af heimilissorpinu
voru óflokkuð *2017.
*nýjustu tölur eru frá 2016
1
tonn
Sighvatur Arnmundsson
sighvatur@frettabladid.is
Þrátt fyrir að árangur
hafi náðst í flokkun
og endurvinnslu
á síðustu árum er
stærstur hluti heim-
ilissorps urðaður.
1 3 . o k t ó b e r 2 0 1 8 L A U G A r D A G U r28 H e L G i n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
1
3
-1
0
-2
0
1
8

0
4
:3
0
F
B
1
0
4
s
_
P
0
8
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
7
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
1
1
1
-E
3
7
C
2
1
1
1
-E
2
4
0
2
1
1
1
-E
1
0
4
2
1
1
1
-D
F
C
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
1
0
4
s
_
1
2
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K