Morgunblaðið - Sunnudagur - 01.07.2018, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1.7. 2018
ÚTTEKT
Á
dögunum skráðu strákarnir okkar sig í sögu-
bækurnar sem fulltrúar minnstu þjóðar í
heimi til að spila á heimsmeistaramóti karla í
knattspyrnu. Áhangendur landsliðsins fengu
einnig að leggja sitt af mörkum í Rússlandi
rétt eins og á EM í Frakklandi sælla minninga. Lagið „Ég
er kominn heim“ ómaði af áhorfendapöllunum fyrir leiki
auk þess sem hið gamalkunna „HÚH“ rumdi reglulega úr
þind bláa hafsins. Það eina sem vantaði var sigurkórinn
sem svarar spurningunni „var það ekki?“ með lágu „júúú“
sem magnast síðan upp í öskur og fagnaðarlæti. Næst
krakkar, næst.
Víkingaklappið er orðið eitt helsta einkenni íslenskrar
knattspyrnu út á við. Það þykir segja eitthvað um íslenska
áhorfendur og jafnvel eitthvað um liðið sjálft – tengslin,
styrkinn og óbilandi trúna. Við erum þó ekki eina þjóðin
sem setur mark sitt á mótið með menningarlegum hætti.
Hómófóbískir Mexíkóar
Mexíkóar eru enn og aftur í vandræðum vegna einnar af
sínum ástsælustu knattspyrnuhefðum. Sú felst í því að þeg-
ar markmaður andstæðinganna býr sig undir að sparka út
rétta áhorfendur fram handleggina, hrista hendurnar og
kyrja „eeeeeeeh“ allt þar til útsparkið kemur. Þá æpir
skarinn sem einn maður „PUTO“. Orðið sem um ræðir er
niðrandi slangur yfir samkynhneigða karlmenn.
Ópið er síður en svo nýtt af nálinni og rekur upptök sín
til aðdáenda tiltekins félagsliðs í Mexíkó. Síðar breiddist
það út um landið þar til það náði til landsleikja. Í undan-
keppninni fyrir HM í Rússlandi fengu Mexíkóar tvær við-
varanir og tíu sektir fyrir söngvana. Það hafði þó lítil áhrif,
enda hljómaði ópið á Levi’s stadium gegn Íslandi og svo
aftur í fyrsta leik Mexíkóa á HM, gegn Þýskalandi. Í kjöl-
farið ákærði FIFA mexíkóska knattspyrnusambandið og
hefur sett þrjá sérfræðinga í að fylgjast með leikjum liðs-
ins.
Salsa-sjokk Kólumbíumanna
Ein skemmtilegustu fagnaðarlæti HM koma frá Kólumbíu-
mönnum. Liðið, sem kallað er „Cafeteros“ vegna mikillar
kaffiræktunar í Kólumbíu, skoraði aðeins 21 mark í 18 leikj-
um sínum í suðuramerísku undankeppninni. Hverju einasta
marki var hins vegar fagnað með sérlega glæsilegu
mjaðmaskaki sem kallað er „salsa choque“ en hið hand-
hæga Google þýðir nafngiftina sem „salsa-sjokkið“. Gul-
klæddu gleðipinnarnir munu fyrst hafa tekið upp á því að
fagna mörkum með þessum tilteknu salsasporum á HM í
Brasilíu 2014. Þau rekja uppruna sinn til borgarinnar San-
tiago de Cali, sem er „íþrótta- og salsahöfuðborg“ Kólumb-
íu, en eftir að Cafeteros tóku sjokkið upp á sína arma fór
það eins og eldur í sinu um landið allt.
Umdeildur tvíhöfða örn
Ekki eru öll fagnaðarlæti jafnvel séð því tveir leikmenn
Sviss, þeir Granit Xhaka og Xherdan Shaqiri, komu sér í
vandræði á dögunum þegar þeir fögnuðu mörkum sínum í
2:1-sigri gegn Serbum. Leikmennirnir mynduðu tvíhöfða
örn með höndunum í kjölfar markanna, þar sem þumlarnir
tákna höfuðið og hinir fingurnir vængina, en örninn sá er
merki Albaníu.
Fjölskyldur Shaqiris og Xhaka eru báðar albanskar. Þær
neyddust til að yfirgefa heimahaga sína vegna ofsókna af
hálfu Serba í Kósóvóstríðinu á tíunda áratugnum en litið er
á örninn sem merki um andstöðu Kósóvó við ofríki Serba.
Árið 2008 lýsti Kósóvó einhliða yfir sjálfstæði sínu, í óþökk
Serba. Ísland er meðal þeirra 110 ríkja sem hafa viður-
kennt sjálfstæði landsins en þó er enn um mikið pólitískt
hitamál að ræða, eins og þeir Shaqiri og Xhaka vita vel.
Hvers konar pólitísk skilaboð eru bönnuð á leikvöngum
heimsmeistaramótsins. Eftir leikinn neitaði Shaqiri að tjá
sig efnislega um málið, enda væri honum óheimilt að tjá sig
um pólitík. Shaqiri sagði þó að aðeins hefði verið um hrein-
ar tilfinningar að ræða, þær hefðu einfaldlega brotist út.
Færri orð hafði hann um skóna sína, sem skörtuðu bæði
albanska og svissneska þjóðfánanum.
Serbar brugðust afar illa við og sögðu þarlendir fjöl-
miðlar um svívirðu að ræða. Eftir miklar umræður innan
FIFA varð þó úr að leikmennirnir færu ekki í leikbann fyr-
ir athæfið. Þess í stað voru þeir sektaðir um 10 þúsund
svissneska franka.
Trú, Mo(s) og takkaskór
Fjölmargir leikmenn þakka guði þegar þeim tekst að pota
boltanum í mark. Oftar en ekki pota kristnir leikmenn
fingrum til himins eða jafnvel signa sig en í hinum vest-
ræna heimi er sjaldséð að sjá heilu liðin leggjast á bæn.
Það á það þó til að gerast þegar t.d. Egyptaland spilar,
en egypskir leikmenn fagna mörkum með því að krjúpa og
leggja höfuðið á jörðina. Þannig færa leikmennirnir Allah
þakkir og almennt reyna þeir að beina höfðinu til heilögu
borgarinnar Mekka, þótt þeir virðist stundum eilítið átta-
villtir. Helsta stjarna liðsins, Mohamed Salah, hefur þegar
vakið athygli hjá félagsliði sínu, Liverpool, fyrir þessa iðju
en þar sést hann iðulega leggja hendur sínar saman og fara
með heilög vers fyrir leiki.
Trúarbrögð Salah hafa þegar orðið áhangendum Liver-
pool yrkisefni. Baráttusöngur um Salah hefur náð nokkrum
vinsældum og útleggst hann svo:
Mo Sa-la-la-la-lah, Mo Sa-la-la-la-la
If he’s good enough for you, he’s good enough for me
If he scores another few, then I’ll be Muslim too.
Sönglandi Senegalar
Það eru fleiri en bara Kólumbíumenn sem kunna að dansa
því á síðustu dögum hefur myndskeið af dansi Senegala far-
ið eins og eldur í sinu um vefheima. Á æfingu rétt fyrir
jafntefli sitt gegn Japan hitaði liðið upp með skoppandi
hliðar-saman-hliðar-dansi þar sem þeir klöppuðu saman
höndum og kyrjuðu baráttusöng, en því miður virðist fáum
sögum fara af innihaldi textans.
Það þarf svo sem ekki að skilja orðin til að skilja gleðina
enda eru brosin á vörum Senegala sérlega smitandi, og þá
Fylgjendur Senegal eru með þeim litríkustu á mótinu en liðið féll úr leik eftir 0:1 tap gegn Kólumbíu. Samherjar Mohameds Salah í egypska landsliðinu færa Allah þakkir eftir mark kappans á HM.
Menningarlegt
krydd í knatt-
spyrnuheiminn
Heimsmeistaramótið í knattspyrnu snýst um svo margt annað en
fótbolta. Pólitík setur svip á mótið að vanda sem og mismunandi
hefðir og menning þeirra ólíku landa sem taka þátt í því.
Anna Marsibil Clausen anna_clausen@berkeley.edu