Jökull


Jökull - 01.01.2004, Blaðsíða 2

Jökull - 01.01.2004, Blaðsíða 2
Hafdís Hanna Ægisdóttir and Þóra Ellen Þórhallsdóttir sequently became the foundation of the theory of tab- ula rasa i.e. that as a result the entire Scandinavian biota had been erased and must have immigrated af- ter the “ice age” from parts of central Europe, British Isles, and Siberia where plants and animals had been able to survive (Dahl, 1955). The tabula rasa theory was already supported with strong arguments. When the biota of Scandi- navia was compared with biota from unglaciated ar- eas, the former had remarkably few endemics. The tabula rasa theory could explain this by the youth of the flora and fauna. The time span from the “ice age” was not sufficient for the development of new species (Dahl, 1955). Nathorst (1892) and Ander- son (1906) were the first to report fossils of arctic and alpine plants in southern Scandinavia (e.g. Betula nana, Dryas octopetala, Diapensia lapponica, Sax- ifraga oppositifolia and Thalictrum alpinum). These fossils were found in deposits formed under glacial conditions after the retreat of the inland ice of the last glacial age (Dahl, 1955). By this time, the tab- ula rasa theory was firmly established. Migrations along the borders of the waning ice could explain the presence of alpine and arctic plant species in Scandi- navia (Dahl, 1955). In Iceland the main supporters of the tabula rasa theory were the geologist Thorvaldur Thoroddsen (1911; 1914) and the botanist Stefán Stef- ánsson (1913). Later Sturla Friðriksson (1962) also supported the theory. The Glacial Survival Theory In Scandinavia, Blytt (1882) was the first to oppose the tabula rasa theory and come up with the idea of glacial survival e.g. plants surviving the last or sev- eral of the Pleistocene glaciations in ice-free refugia. Blytt concluded that most of the Norwegian mountain flora consisted of plant species with their main centre of distribution in Greenland and North America. To explain the occurrence of the Greenlandic/American element in the mountain flora of Norway, which he called the west-arctic element, he proposed that a land bridge had connected Greenland to western Norway via Iceland and the Faeroes during the Quaternary. This land bridge would have been glaciated only in part and never simultaneously throughout, thus facil- itating dispersal of plants in both directions (Blytt, 1893; Nordhagen, 1963). The Swedish botanist Rutger Sernander further formulated the glacial survival theory in 1896. He pointed out that in some of the Norwegian (Dovre, Nordland and Finnmark) and Swedish (Jamtland and Harjedalen) mountains, remnants from the inter- glacial flora of Scandinavia, which had not been over- run by the second inland ice, had been preserved. Ser- nander’s theory received almost unanimous support from biogeographers dealing with the distribution and history of plant species in the North Atlantic regions at that time e.g. Hansen (1904), Fries (1913) and oth- ers (Dahl, 1955). The idea of glacial survival also became popu- lar in Iceland. The possibility of plants surviving glacial periods in Iceland was first mentioned in the works of Lindroth (1931) and Gelting (1934). As early as 1879, Kornerup had proposed the existence of un-glaciated areas in western Greenland during the last glacial period. Warming (1888) and many oth- ers agreed with Kornerup, and other ice-free areas in Greenland were suggested (see e.g. Gelting, 1934). It was even proposed that the most northerly part of Greenland (northernmost Peary Land) had never been glaciated (Koch, 1928). The macro-lichen flora of south Greenland has a strong resemblance to the Scandinavian arctic/alpine macro-lichen flora (Dahl, 1946). Dahl maintained that post-glacial migration could not explain this affin- ity, thus the flora must have survived the last glacial period in south Greenland or in areas nearby. In Svalbard, various areas have been proposed as ice-free Pleistocene islands and candidates for refu- gia for different plant groups (Dahl, 1946). Lichen studies in Spitsbergen convinced Lynge (1938) that the northernmost part of Spitsbergen had remained unglaciated. King Karl’s Land (in eastern Sval- bard) (Nathorst, 1901; 1910) and Björnoya (Hadac̆, 1941) were also considered to have escaped glaciation (Dahl, 1946). The Geologists’ Point of View Iceland Were ice-free refugia geologically possible in Ice- land during the ice age? At the beginning of the 2 JÖKULL No. 54
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.