Jökull


Jökull - 01.01.2004, Blaðsíða 8

Jökull - 01.01.2004, Blaðsíða 8
Hafdís Hanna Ægisdóttir and Þóra Ellen Þórhallsdóttir 2) The Alpine Endemic Element As mentioned earlier, a relatively high proportion of endemic species is found among the Scandina- vian arctic-alpine flora compared to the lowland flora. Supporters of the theory of glacial survival believed that these species survived the last glaciation. Accord- ing to Nordal (1987), glacial survival is not necessary to explain their existence in the Scandinavian flora. Five of these endemic taxa (Antennaria nordhageni- ana, Arnica alpina, Poa stricta, Saxifraga opdalen- sis, Taraxacum dovrense and T. norvegicum) belong to apomictic groups within which “speciation” can be rapid, e.g. is a single mutation with phenotypic ef- fect distinct enough to give rise to a new “species”. Five other taxa: Dactylorhiza pseudocordigera, Pa- paver laestadianum, Pyrola norvegica, Euphrasia hy- perborea and E. lapponica belong to groups with complex and often unresolved taxonomy where jus- tification for specific delimitation may be questioned (Nordal, 1987). Some of the endemics are high poly- ploids e.g. Draba cacuminum, D. dovrensis and Prim- ula scandinavia. The high polyploids may have been established by hybridization followed by allopoly- ploidation, but that kind of speciation could certainly occur during postglacial time (Nordal, 1987). She concluded that the endemic species may well be no more than postglacial in age (e.g. no older than about 10,000–15,000 years). 3) Disjunction and Centricity Nordal (1987) pointed out that glacial survival is not necessary to explain the centricity of the alpine flora of Scandinavia. She argued that in the late glacial period, many of the disjunct species may have had a wide and more or less continuous distribution in Scan- dinavia but later had their range contracted by com- petition and/or the ice expansion 11,000–10,000 BP (Nordal, 1987). Long-Distance Dispersal Excluding migration along land bridges, could long- distance dispersal explain the present distribution of the west-arctic element? Nordal (1987) ques- tioned whether the lack of special adaptation pre- sented serious obstacles to long-distance dispersal as Dahl (1963) had argued. Nordal’s arguments were i.a. based on the fact that three of the west-arctic species/species complexes, all of which lack special adaptation to dispersal, are in fact represented in southern South America. If migratory birds brought these species all the way across the American conti- nent, why could they not be brought across the At- lantic Ocean in the same fashion (Nordal, 1987)? If arctic long distance dispersal actually took place, how did it occur? Most likely, plants were car- ried by wind across sea-ice in winter, across glaciers and snow in the treeless arctic environment, by ice- bergs, or by birds. Seeds and fruit lacking hair, wings or other morphological adaptations may occasionally be dispersed by wind over large distances (Bennike, 1999; Brochmann and Steen, 1999). For example, Cerastium arcticum has no apparent adaptations for long-distance dispersal. Recent molecular analyses show that populations of C. arcticum on both sides of the Atlantic share identical multilocus phenotypes, most probably caused by postglacial dispersal (Hagen et al., 2001). Dispersal by Ice and Wood The idea of biota dispersal by icebergs or drift ice is far from new. Darwin (1859) introduced it in his fa- mous book “The Origin of Species”. A few decades later Blytt suggested this as a possible explanation of the west-arctic element in Scandinavia (Nordal, 1987). Hultén (1962) and Nordal (1987) also con- sidered drift ice or even driftwood as means of long- distance dispersal in the Northern Hemisphere (Jo- hansen and Hytteborn, 2001). Drift ice and driftwood have also been considered important dispersal vec- tors for the immigration of the Icelandic flora, with the flora transported from northern Eurasia via the Transpolar Drift and East Greenland Current (Rund- gren and Ingólfsson, 1999). During the late Weichselian and early Holocene, both drift ice and driftwood may have been important for the dispersal of diaspores from Siberia and north- west Russia to parts of the North Atlantic region. The basins of the great Siberian rivers, draining areas far to the south, are believed to have been sources of seeds or other biota. Species like Draba sibirica, Oxytropis deflexa ssp. norvegica, Potentilla stipularis and Trise- tum subalpestre, all with highly disjunct distributions 8 JÖKULL No. 54
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.