Jökull


Jökull - 01.01.2004, Síða 8

Jökull - 01.01.2004, Síða 8
Hafdís Hanna Ægisdóttir and Þóra Ellen Þórhallsdóttir 2) The Alpine Endemic Element As mentioned earlier, a relatively high proportion of endemic species is found among the Scandina- vian arctic-alpine flora compared to the lowland flora. Supporters of the theory of glacial survival believed that these species survived the last glaciation. Accord- ing to Nordal (1987), glacial survival is not necessary to explain their existence in the Scandinavian flora. Five of these endemic taxa (Antennaria nordhageni- ana, Arnica alpina, Poa stricta, Saxifraga opdalen- sis, Taraxacum dovrense and T. norvegicum) belong to apomictic groups within which “speciation” can be rapid, e.g. is a single mutation with phenotypic ef- fect distinct enough to give rise to a new “species”. Five other taxa: Dactylorhiza pseudocordigera, Pa- paver laestadianum, Pyrola norvegica, Euphrasia hy- perborea and E. lapponica belong to groups with complex and often unresolved taxonomy where jus- tification for specific delimitation may be questioned (Nordal, 1987). Some of the endemics are high poly- ploids e.g. Draba cacuminum, D. dovrensis and Prim- ula scandinavia. The high polyploids may have been established by hybridization followed by allopoly- ploidation, but that kind of speciation could certainly occur during postglacial time (Nordal, 1987). She concluded that the endemic species may well be no more than postglacial in age (e.g. no older than about 10,000–15,000 years). 3) Disjunction and Centricity Nordal (1987) pointed out that glacial survival is not necessary to explain the centricity of the alpine flora of Scandinavia. She argued that in the late glacial period, many of the disjunct species may have had a wide and more or less continuous distribution in Scan- dinavia but later had their range contracted by com- petition and/or the ice expansion 11,000–10,000 BP (Nordal, 1987). Long-Distance Dispersal Excluding migration along land bridges, could long- distance dispersal explain the present distribution of the west-arctic element? Nordal (1987) ques- tioned whether the lack of special adaptation pre- sented serious obstacles to long-distance dispersal as Dahl (1963) had argued. Nordal’s arguments were i.a. based on the fact that three of the west-arctic species/species complexes, all of which lack special adaptation to dispersal, are in fact represented in southern South America. If migratory birds brought these species all the way across the American conti- nent, why could they not be brought across the At- lantic Ocean in the same fashion (Nordal, 1987)? If arctic long distance dispersal actually took place, how did it occur? Most likely, plants were car- ried by wind across sea-ice in winter, across glaciers and snow in the treeless arctic environment, by ice- bergs, or by birds. Seeds and fruit lacking hair, wings or other morphological adaptations may occasionally be dispersed by wind over large distances (Bennike, 1999; Brochmann and Steen, 1999). For example, Cerastium arcticum has no apparent adaptations for long-distance dispersal. Recent molecular analyses show that populations of C. arcticum on both sides of the Atlantic share identical multilocus phenotypes, most probably caused by postglacial dispersal (Hagen et al., 2001). Dispersal by Ice and Wood The idea of biota dispersal by icebergs or drift ice is far from new. Darwin (1859) introduced it in his fa- mous book “The Origin of Species”. A few decades later Blytt suggested this as a possible explanation of the west-arctic element in Scandinavia (Nordal, 1987). Hultén (1962) and Nordal (1987) also con- sidered drift ice or even driftwood as means of long- distance dispersal in the Northern Hemisphere (Jo- hansen and Hytteborn, 2001). Drift ice and driftwood have also been considered important dispersal vec- tors for the immigration of the Icelandic flora, with the flora transported from northern Eurasia via the Transpolar Drift and East Greenland Current (Rund- gren and Ingólfsson, 1999). During the late Weichselian and early Holocene, both drift ice and driftwood may have been important for the dispersal of diaspores from Siberia and north- west Russia to parts of the North Atlantic region. The basins of the great Siberian rivers, draining areas far to the south, are believed to have been sources of seeds or other biota. Species like Draba sibirica, Oxytropis deflexa ssp. norvegica, Potentilla stipularis and Trise- tum subalpestre, all with highly disjunct distributions 8 JÖKULL No. 54
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.