Fréttablaðið - 12.12.2018, Blaðsíða 35

Út er komin Handbók athafnamannsins um gerð rekstrar- og viðskiptaáætl-
ana eftir Pál Kr. Pálsson verkfræð-
ing. Markmið bókarinnar, eins og
höfundurinn lýsir, er að færa not-
endum hennar einfalda og hand-
hæga „verkfæra kistu“ til að nýta við
Góð verkfærakista fyrir frumkvöðla
Friðrik
Friðriksson
fjármálastjóri
Nýsköpunar-
sjóðs atvinnu-
lífsins
gerð rekstrar- og/eða viðskiptaáætl-
ana, arðsemisútreikninga, verðmats
viðskiptatækifæra og fyrirtækja og
kostnaðargreiningar. Ekki verður
betur séð en mjög vel hafi tekist til
og á höfundur þakkir skildar fyrir
frumkvæðið.
Í upphafi bókarinnar er fjallað
um hinn mikilvæga mun sem er
á rekstraráætlun og viðskipta-
áætlun. Rekstraráætlunin snýr að
áætlunum til skemmri tíma í starf-
andi fyrirtæki. Áætlunin sjálf, eftir-
fylgni með framvindu í rekstrinum
og árangursmælingar hvar sem við
verður komið eru forsenda þess að
fyrirtæki þróist og dafni. Um þetta
er ekki deilt. Viðskiptaáætlunin er
af öðru tagi. Hún getur vissulega
snúið að nýrri viðskiptahugmynd
í starfandi fyrirtæki en í umfjöllun
bókarinnar er horft til nýrra við-
skiptahugmynda og starfs frum-
kvöðulsins. Grunnspurning við-
skiptaáætlunar er þessi: Er þörf á
vörunni sem á að þróa, hver er lausn
frumkvöðulsins og hvaða fólk ætlar
að framkvæma áætlunina? Þeir sem
fjalla um viðskiptahugmyndir/áætl-
anir eins og fjárfestingarsjóðir skoða
bæði viðskiptahugmyndina en ekki
síður teymið sem ætlar að fram-
kvæma áætlunina og eftir atvikum
leitar að fjárfestum til að koma inn
í nýstofnuð félög.
Höfundurinn hefur breiðan bak-
grunn á sviði sprotastarfsemi, svo og
rekstri stórra fyrirtækja. Reynslan af
því svo og kennslu gerir hann vel í
stakk búinn til að tefla fram sinni
sýn á hvað eigi að gera, í hvað röð og
hvað ber að varast. Bókin er verk-
færakista sem auðvelt er að lesa. Hún
mun nýtast við kennslu á háskóla-
stigi sem og þeim fjölda frumkvöðla
sem eru að stíga sín fyrstu skref í
viðskiptalífinu. Bók eins og þessi
hjálpar til að halda til haga hvaða
þættir þurfa að koma inn í við-
skiptaáætlunina; hugmyndaleitin,
markaðs- og markhópagreining,
framkvæmdaáætlun, fjárhagsáætl-
un, mat á virði við-
skiptahugmyndar
svo og hvert teymið
er.
Umhverfi frum-
kvöðla hérlendis
h e f u r b at n a ð
mjög á liðnum
á r u m e n d a
sprettur fram
fjöldi áhuga-
verðra frum-
k vö ð l ave r ke f n a á
hverju ári. En frumkvöðlastarf krefst
þolinmæði. Hér á landi er öflugt
styrkjakerfi fyrir frumkvöðla. Má
þar nefna Tækniþróunarsjóð, Rann-
ís og fleiri, samhliða endurgreiðslu
frá ríkinu á hluta þróunarkostnaðar,
oftast launakostnaðar. Við stofnun
nýsköpunarfyrirtækis þarf að sjálf-
sögðu einnig að leita fjármögnunar
í viðskiptalífinu. Þar er að finna fjöl-
breytta flóru einkafjárfesta og fjár-
festingarsjóða sem hafa það hlut-
verk og sjá sér hag í því að fjárfesta í
nýsköpunar-
fyrirtækjum.
En eins og
kemur fram
í bók Páls Kr.
Pálssonar er
mikilvægt að
v a n d a v a l i ð
þegar leitað er að
meðfjárfestum,
hvort sem þeir
eru innlendir eða
erlendir.
Í upphafi skyldi
e n d i n n skoða á vel við í
þessari umræðu. Mikilvægt er við
útfærslu á viðskiptahugmynd og
þróun fyrirtækis á grundvelli henn-
ar að hafa skýra sýn á sinn markhóp,
hvert skuli stefnt, í hvaða áföngum
og hvenær fjárfestar geti reiknað
með að geta selt sinn hlut. Það er
jú markmið fjárfestanna, að selja
sína eignarhluti að nokkrum árum
liðnum helst með ávöxtun og snúa
sér að næstu fjárfestingu.
Bækur
Handbók athafnamannsins
Páll kr. Pálsson
Útgefandi: Skyggni
Í janúar árið 2016 tóku lög um ársreikninga nr. 3/2006 breyt-ingum í samræmi við tilskip-un Evrópusambandsins nr. 201/34/ESB. Meðal breytinga
eru auknar kröfur um ófjárhagslega
upplýsingagjöf í ársskýrslum fyrir-
tækja. Lögin ná til félaga sem tengj-
ast almannahagsmunum (e. Public
Interest Entity) og félaga sem falla
undir 9. tölul. og d-lið 11. tölul. 2. gr.
Um er að ræða stór félög með fleiri
en 250 starfsmenn þar sem heildar-
eignir eru yfir þrír milljarðar króna,
og hrein velta yfir sex milljarðar
króna. Enn fremur falla móður-
félög stórra samstæðna undir
þessi lög. Markmiðið með þessari
tilskipun er að stuðla að gegnsæi
og aukinni samfélagsábyrgð fyrir-
tækja sem felst fyrst og fremst í því
að auka sjálfbærni til lengri tíma
litið, umhverfinu og samfélaginu til
hagsbóta. Auknar upplýsingar um
ófjárhagslega þætti í rekstri fyrir-
tækja gerir hagsmunaaðilum kleift
að meta betur árangur fyrirtækja á
sviði samfélagsábyrgðar.
Fyrirtækjum sem falla undir
þessi lög ber að veita upplýsingar
í ársskýrslu um stefnu þeirra í
umhverfis-, samfélags- og starfs-
mannamálum samkvæmt 66. gr.
d. ásamt lýsingu á megináhættum
og ófjárhagslegum mælikvörðum
þessara málaflokka. Fyrirtæki þurfa
að gera grein fyrir hvaða þættir og
mælikvarðar eru mikilvægir og
hvernig það mat fer fram. Á þann
veg að hægt sé að leggja mat á stöðu,
þróun og áhrif starfsemi þeirra á
þessa málaflokka. Fyrirtæki þurfa
jafnframt að gefa upplýsingar um
viðskiptalíkan sitt, gera grein fyrir
stjórnarháttum og hvernig spornað
sé við spillingar- og mútumálum.
Enn fremur ber fyrirtækjum að
birta stefnu sína í starfsmanna- og
mannréttindamálum og lýsingu
á samsetningu, fjölbreytileika og
starfsemi stjórna. Ef fyrirtæki hafa
ekki stefnu í samfélagsábyrgð ber
þeim að gera rökstudda grein fyrir
því í yfirliti stjórnar í ársreikningi.
Tilskipun Evrópusambandsins er
í samræmi við alþjóðasamþykktir á
sviði samfélagsábyrgðar um auknar
kröfur til fyrirtækja á þessu sviði.
Líkt og með Heimsmarkmiðum
Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra
þróun og Global Compact sáttmál-
anum sem snýr að því að fyrirtæki
axli ábyrgð og hugi markvisst að því
að sporna við neikvæðum áhrifum
af starfsemi þeirra á samfélag og
umhverfi. Parísarsamkomulagið
frá árinu 2015 fellur undir Ramma-
samning Sameinuðu þjóðanna um
loftslagsbreytingar og er markmið
þess að stöðva aukningu gróður-
húsalofttegunda á heimsvísu og
halda hnattrænni hlýnun innan
við 2 gráður.
Umhverfismálin eru ofarlega
á dagskrá vegna stöðu loftslags-
mála í heiminum og eru fyrirtæki
hvött af alþjóðastofnunum til að
bregðast hratt við loftslagsbreyt-
ingum. Nýleg skýrsla IPPC sýnir
hve ástandið er alvarlegt en síðustu
fjögur ár voru heitustu fjögur ár frá
upphafi mælinga og magn koltví-
sýrings í andrúmsloftinu hefur
ekki verið meira í þrjár milljónir
ára. Útlitið er dökkt en það er ljós í
myrkrinu samkvæmt nýrri skýrslu,
New Climate Economy Report, þar
sem kemur fram að baráttan við
loftslagsbreytingar geti skapað 65
milljónir starfa og hægt sé að koma
í veg fyrir um 700 þúsund andlát
vegna loftslagsbreytinga á ríflega
10 árum.
Liður í samfélagsábyrgð fyrir-
tækja er að birta upplýsingar um
starfsemina og eiga þannig samtal
við hagsmunaaðila. Global Report-
ing Initiative (GRI) er leiðandi
staðall í samfélagsskýrslugerð og
birta árlega þúsundir fyrirtækja
um allan heim skýrslu, byggt á GRI-
staðlinum. GRI-staðallinn nýtist
fyrirtækjum í að kortleggja snerti-
fleti starfseminnar á umhverfið og
samfélagið og að setja sér markmið
í átt að sjálfbærari rekstri. Þrátt
fyrir ýmsar áskoranir í tengslum
við kortlagningu og mælingar á
ófjárhagslegum upplýsingum fel-
ast heilmikil tækifæri í því að sýna
ábyrga starfshætti og fylgja eftir
mælikvörðum um sjálfbærni. Auk
betri nýtingar á auðlindum felst
mikill ávinningur í því að fylgja
eftir mælikvörðum í átt að frekari
sjálfbærni. Stjórnendur ábyrgra
fyrirtækja eru líklegri til að horfa
til framtíðar með langtímahags-
muni fyrirtækisins, orðspors-
áhættu og sjálfbærni að leiðarljósi.
Auk efnahagslegs ávinnings eflir
það samkeppnishæfni fyrirtækja
meðal annars á sviði áhættu- og
gæðastýringar, jafnréttismála,
vöruþróunar og nýsköpunar.
Fyrirtækjum gert skylt að upplýsa
um meira en aðeins fjárhaginn
Soffía
Sigurgeirsdóttir
ráðgjafi hjá
KOM Almanna-
tengslum
Samkvæmt nýrri skýrslu er hægt að koma í veg fyrir um 700 þúsund andlát vegna loftlagsbreytinga á ríflega tíu árum. nordicphotoS/aFp
Stjórnendur ábyrgra
fyrirtækja eru
líklegri til að horfa til fram­
tíðar með langtímahagsmuni
fyrirtækisins, orðspors­
áhættu og sjálfbærni að
leiðarljósi.
11M I Ð V I k u D A G u r 1 2 . D e s e M B e r 2 0 1 8 markaðurinn
1
2
-1
2
-2
0
1
8

0
4
:4
3
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
1
B
6
-C
6
2
C
2
1
B
6
-C
4
F
0
2
1
B
6
-C
3
B
4
2
1
B
6
-C
2
7
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
B

F
B
0
5
6
s
_
1
1
_
1
2
_
2
0
1
C
M
Y
K