Safnablaðið Kvistur - 01.11.2014, Blaðsíða 19

Ert þú í betri stöðu á Listasafhinu
til þess að bjóða listamönnum?
Ég myndi elcki segja það, sem lcemur
mörgum á óvart. Pað er dáldil patt-
staða og þetta þelcki ég líka frá öðr-
um opinberum listasöfnum í Evrópu,
að þetta eru stofnanir sem er gert að
sækja fjármagn úr einkageiranum,
sem telja svo aftur söfnin hafa nóg
umleilcis. Pað er eklci endilega það
að kostnaður hafi aukist við allt, þótt
reyndar sé flug, tollagjöld og slíkt
dýrara. Umhverfi listanna telcur stöð-
ugt breytingum, listasöfnin eru að
færast í áttina að því að vera vinnu-
stofur listamanna, sem koma eklci
lengur með tilbúin verk og hengja
upp á vegg. Listasafnið er vinnustað-
ur þar sem sköpun og samræða lista-
manna, sýningastjóra og listfræðinga
á sér stað, hvort sem um er að ræða
vinnu með verlc lifandi listamanna
eða liðinna. í kjölfar þessarar þróun-
ar hefur hin réttmæta, eðlilega krafa
listamanna, og allra þeirra sem koma
að sýningum um að fá greitt fyrir
sína vinnu, aulcist á Norðurlöndun-
um, hér á landi og í allri Evrópu.
Par sem þetta er þjóðarlistasafn og
höfuðsafn eru álcveðnar hömlur á
því hvaða sjóði safnið getur sótt í. Þar
sem það er rílcisstyrkt, þá getur það
til dæmis ekki sótt í alla alþjóðlega
styrki. Hér á landi hefur ekki skapast
hefð fyrir menningarstuðningi úr
einkageiranum og í samfélaginu.
Þótt styrlcur hafi komið frá nokkrum
einstalclingum og fyrirtælcjum í
gegnum tíðina þá erum við mjög
aftarlega á merinni miðað við Norð-
urlöndin og Evrópu. Hið opinbera
gerir ráð fyrir að stofnunin afli sér
íjár annars staðar frá en þar eru fáir
möguleikar. Petta er ákveðin patt-
staða. Ég held að þetta fari lílca eftir
stofnunum og hvort samfélagið er
ánægt með sína stofnun og metur
hana mikilvæga, elcki bara á síðast-
liðnum sex árum, heldur í gegnum
tíðina. En ef til vill líka hvort þær
hafi skapað sér jálcvæða ímynd í
samfélaginu og hvaða áhrif þær hafi
haft á samfélagsumræðu. Eðli sinnar
vegna á myndlistin kannski almennt
erfiðara með að markaðssetja sig. Pað
er yfirleitt hægara fyrir leilchús og
tónlist að höfða til fjöldans, því að
listformin eiga sér lengri njótenda-
sögu og sterlcara þrýstiafl í faginu.
Getur verið að það sé erfitt að
þýða þetta merkingarkerfí?
Fólk kemur inn á listasöfh og
finnst það eklti skilja. Pað verður
kannski yfirþyrmandi?
Jú, það getur vel verið, en samt
hugsa ég oft um að þetta sé frekar
spurning um tíma og að halda
áfram að hola steininn. Pað á sér
rætur mun aftar í tíma, til dæmis
í því hversu lítinn sess myndlist
hefur í menntun íslendinga og
hversu óaðgengileg hún hefur verið
almenningi framan af. Þar er ég að
hugsa til þess hversu seint Listasafn
íslands fékk eigið sýningarými,
öld síðar en þjóðarlistasöfn hinna
Norðurlandanna og um tímann
fyrir útgáfu hinna fimm binda
Listasögunnar og tilkomu Sarps.
Fóllt sem fær tilfinningu fyrir því
að það skilji ekki eitthvað þegar það
fer inn á listasafn, á kannski ekki
í vanda með að fara á hefðbundna
Shakespeare-sýningu þar sem er
heldur betur verið að vísa í bókþekk-
ingu, sem fólk þarf að afla sér áður
en það fer í leikhúsið.
Getur verið að þetta sé svona af
því fólk veit að Shaltespeare er
góður? Þú ferð á sýninguna með
þær væntingar og þá þelckingu.
Sama á við um fræga listamenn
sem „allir vita“ að eru góðir,
eins og Kjarval eða Erró. En svo
kemur það inn á sýningar minna
þeklctra listamanna og áttar sig
ekki á samhenginu
Já, ég held það, og einfaldasta leiðin
sem safnafólk hefur til að fá til sín
fjölda gesta, er að vera alltaf með
aðgengilegar „blockbuster“-sýningar
sem taka fyrir það sem fólk telur
sig þekkja eða veit að er gott. Hvort
það er menningarlega ábyrgt af
söfnum er annað mál. Það sem ég
tel að sé áskorunin í þessu safni er
að þjóna eigendum þess, sem sagt
þjóðinni, með því að koma þeim á
óvart og víklca út rammann. Pað er
erfitt og tekst elcki alltaf enda er
listin lifandi afl og elcki hægt að vita
fyrir víst hverjar viðtökurnar verða.
Pað er tilraunastarfsemi. Pegar ég
fer á þjóðarlistasöfn erlendis þá
finnst mér góð söfn vera þau sem
geta í senn sýnt sinn Rembrandt
eða Turner, en bjóða á sama tíma
upp á eitthvað annað sem maður
vissi ekki sjálfur að mann langaði
að sjá og setur lcanónuna í annað
ljós, að láta hana tala til samtímans.
Pað er kannski klisja að láta eldri
list tala til samtímans, en þá reikar
hugurinn aftur til Shakespeares og
allra þessara sýninga á verkum hans
sem reyna að halda í gæði textans
19