Fréttablaðið - 16.02.2019, Blaðsíða 8

SAMFÉLAG Það styttist í úrslita-
stundina í tæplega þriggja ára
löngu lobbíistastríði um nýja höf-
undarréttartilskipun sem verið
hefur í smíðum í Brussel í tæp þrjú
ár. Helstu hagsmunaaðilar á sviði
annars vegar höfundarréttar og hins
vegar upplýsingamiðlunar í Evrópu,
og reyndar heiminum öllum hafa
skipst í fylkingar með og á móti til-
skipuninni. Annar hópurinn, með
tónlistarmenn, kvikmyndafram-
leiðendur og alla helstu fjölmiðla
Evrópu innanborðs, segir tilskip-
unina nauðsynlega til að stemma
stigu við alræði og rányrkju netris-
anna Google, YouTube, Facebook
og Twitt er, sem hagnist gríðarlega
á ólöglegum deilingum höfundar-
varins efnis, án þess að eigendur
efnisins og rétthafar fái nokkuð í
sinn hlut.
Hinn hópurinn, sem í eru ekki
aðeins netrisarnir sjálfir heldur
einnig fjölmörg mannréttindasam-
tök og talsmenn tjáningar- og upp-
lýsingafrelsis, segir að tilskipunin
muni binda enda á frjálsa miðlun
upplýsinga og breyta internetinu
eins og við þekkjum það og jafnvel
eyðileggja það alveg.
Talsmenn tilskipunarinnar á
vettvangi Evrópusambandsins
hafa brugðist hart við gagnrýninni
og vísa henni á bug sem falsfréttum
runnum undan rifjum netrisanna
Google, YouTube, Facebook og
Twitter. Hugmyndin sé að færa
höfundarréttinn inn í 21. öldina
og rétta hlut tónlistarmanna, kvik-
myndaframleiðenda, fjölmiðla og
annarra rétthafa enda raunveru-
leikinn sá að netrisarnir taki til sín
lungann af tekjum þeirra.
Tilskipunin verður borin upp
til samþykktar í viðeigandi nefnd
Evrópuþingsins næsta mánudag
og verði hún samþykkt þar fer hún
til almennrar atkvæðagreiðslu í
Evrópuþinginu annaðhvort seint í
mars eða snemma í apríl. Búast má
við að stríðandi fylkingar nýti sér
nú komandi kosningar til Evrópu-
þingsins og þrýsti sem aldrei fyrr á
þingmenn sem hyggja á endurkjör.
adalheidur@frettabladid.is
Tilgangurinn er að
takmarka frjálsa
upplýsingamiðlun, enda
afleiðingin sú að fjölmiðlar
mega ekki vísa hver í annan
og almenningur
má ekki vísa í
fjölmiðla.
Smári McCarthy,
þingmaður Pírata
H
N
O
T
S
K
Ó
G
U
R
g
ra
fí
sk
h
ön
nu
n
Rannís auglýsir eftir umsóknum um styrki úr Barnamenn-
ingarsjóði Íslands til verkefna sem uppfylla markmið og reglur
sjóðsins. Barnamenningarsjóður Íslands er átaksverkefni til
fimm ára, stofnaður í tilefni aldarafmælis fullveldisins með
ályktun Alþingis á hátíðarfundi 18. júlí 2018.
Hlutverk sjóðsins er að styðja fjölbreytta starfsemi á sviði
barnamenningar með áherslu á sköpun, listir og virka þátttöku
barna í menningarlífi. Verkefni, sem auk ofangreindra þátta,
stuðla að lýðræðislegri virkni barna í samfélaginu eða
taka að öðru leyti mið af inntaki Barnasáttmála Sameinuðu
þjóðanna hafa sérstakt vægi. Einnig þau verkefni sem
unnin eru í nánu samstarfi tveggja aðila eða fleiri, svo sem
menningarstofnana, skóla, listafólks og félagasamtaka.
Upplýsingar og umsóknargögn er að finna á www.rannis.is.
Umsóknum og lokaskýrslum skal skila á rafrænu formi.
Umsóknarfrestur rennur út 1. apríl 2019 kl. 16.00.
Ekki er hægt að senda inn umsóknir eftir þann tíma.
Einungis er veitt úr sjóðnum einu sinni á ári.
Næsti umsóknarfrestur verður í lok mars 2020.
Rannís, Borgartúni 30, 105 Reykjavík
Sími 515 5800, barnamenningarsjodur@rannis.is
Styrkir úr
Barnamenningarsjóði
Umsóknarfrestur til 1. apríl
Afgreiðslutímar á www.kronan.is
Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillur og/eða myndabrengl.
Besta
uppskeran
núna!
539 kr.kg
Mangó í lausu, Brasilía
Mest deilt um meinta ritskoðunarsíu og deiliskatt
Ritskoðunarsía – 13. gr.
Gera á vefsíður ábyrgar fyrir
birtingu höfundarréttarvarins
efnis nema þær sýni fram á að
reynt hafi verið að koma í veg
fyrir birtingu með öllum ráðum.
Gagnrýnendur segja þetta þýða
að miðlarnir þurfi að setja allt efni
í ritskoðunarsíu með tengingu
við gagnagrunna sem þurfi að
innihalda allt höfundarréttarvarið
efni í heiminum. Þetta verði bæði
of dýrt auk þess sem þessi aðferð
leiði óhjákvæmilega til þess að
löglegt efni verði tekið niður.
„Þetta þýðir til dæmis að ég
gæti hvorki birt ljóð eftir Jónas
Hallgrímsson á mínum Facebook-
vegg né ljósmynd af málverkum
Seðlabankans. Slíkar færslur
kæmust ekki í gegnum höfundar-
réttarsíuna,“ segir Smári McCarthy,
þingmaður Pírata. Hann segir að-
ferðina vanhugsaða enda ógerlegt
að framkvæma svona ritskoðun
með notkun gervigreindar án þess
að komið verði í veg fyrir birtingu
fullkomlega löglegs efnis sem
geti átt mikilvægt erindi við al-
menning. Alls óvíst sé til dæmis að
kerfið viti hvort verk Jónasar séu
enn þá háð höfundarrétti.
Deiliskattur – 11. gr.
Tryggja á fjölmiðlum skerf af þeim
tekjum sem samfélagsmiðlar og
leitarvélar hafa af því að deila
fréttum þeirra með svokölluðum
deiliskatti (e. Link-tax). Samkvæmt
11. gr. þurfa samfélagsmiðlar og
leitarvélar að ganga til samninga
við hvert og eitt fjölmiðlafyrir-
tæki um greiðslur fyrir birtingu og
deilingu fréttaefnis.
Samkvæmt könnun Evrópu-
þingsins frá 2016 nálguðust yfir 50
prósent allra netnotenda frétta-
efni í gegnum leitarvélar og sam-
félagsmiðla og tæplega helmingur
þeirra las eingöngu útdrætti sem
þar birtast án þess að fara nokkru
sinni inn á fréttasíðurnar sjálfar.
Vegna þessarar nethegðunar
aukist auglýsingatekjur netrisanna
en bæði auglýsingar og áskriftir
fréttamiðlanna hrynji.
Smári segir að hið eina sem
hafist upp úr þessum breytingum
verði alger takmörkun á frjálsri
upplýsingamiðlun almennings. „Ef
ég væri með bloggsíðu og ætlaði
að fjalla um frétt í Fréttablaðinu,
þyrfti ég að borga Fréttablaðinu
fyrir það og Fréttablaðið þyrfti
að greiða Stundinni fyrir að vísa í
þeirra fréttir.“ Smári segir mesta
skaðann hins vegar verða þegar
hinn almenni borgari hyggst deila
fréttum á samfélagsmiðlum. „Um
leið og fólk fer að deila fréttum
með hvert öðru, til dæmis á
Facebook, þá þarf Facebook að
borga fyrir þá deilingu,“ segir
Smári og bætir við: „Það blasir
við að samfélagsmiðlar hætti að
heimila deilingu frétta og annars
efnis. Tilgangurinn er að takmarka
frjálsa upplýsingamiðlun, enda
afleiðingin sú að fjölmiðlar mega
ekki vísa hver í annan og almenn-
ingur má ekki vísa í fjölmiðla.“
Segja tilskipunina
eyðileggja internetið
Úrslitastund nálgast eftir margra ára deilur um höfundarrétt og framtíð inter-
netsins. Atkvæði greidd um umdeilda tilskipun í Evrópuþinginu á næstu
vikum. Þingmaður segir reglurnar útiloka frjálsa miðlun á upplýsingum.
Miðlun frétta og myndefnis á samfélagsmiðlum gæti breyst verulega verði tilskipunin samþykkt í Evrópuþinginu.
1 6 . F E B R Ú A R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R6 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
1
6
-0
2
-2
0
1
9

0
4
:0
7
F
B
1
1
2
s
_
P
1
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
1
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
5
7
-4
6
D
0
2
2
5
7
-4
5
9
4
2
2
5
7
-4
4
5
8
2
2
5
7
-4
3
1
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
7
B

F
B
1
1
2
s
_
1
5
_
2
_
2
0
1
9
C
M
Y
K