Morgunblaðið - 07.11.2018, Blaðsíða 21

MINNINGAR 21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. NÓVEMBER 2018
✝ Sigurður S.Svavarsson
fæddist 14. janúar
1954 í Reykjavík.
Hann lést á heimili
sínu 26. október
2018.
Hann var sonur
hjónanna Svavars
Júlíussonar, f.
1920, d. 1976, og
Ingibjargar Hönnu
Pétursdóttur, f.
1926, d. 2012. Systkini Sigurðar
eru Pétur, Ágúst og Sigrún Sig-
ríður.
Sigurður kvæntist Guðrúnu
Svansdóttur, náttúrufræðingi,
forstöðumanni við Blóðbank-
ann, f. 1952, þann 28. september
1974. Þau eignuðust tvö börn;
Svavar, sölustjóra, f. 1975, og
við skólann til 1995. Hann starf-
aði sem bókmennta- og leikl-
istargagnrýnandi á Helgarpóst-
inum 1980-1982. Hann var
kennslubókaritstjóri Máls og
menningar frá 1986 til 1995,
þegar hann tók við sem fram-
kvæmdastjóri fyrirtækisins til
ársins 2000. Hann réðst til
Eddu-útgáfu 2000, þar sem
hann var útgáfustjóri til 2007.
Í ársbyrjun 2008 stofnaði
hann, í félagi við Guðrúnu
Magnúsdóttur, eigið fyrirtæki:
Bókaútgáfuna Opnu. Megin-
starfsemi Opnu hefur verið út-
gáfa fræðibóka og bóka al-
menns efnis.
Sigurður gegndi ýmsum trún-
aðarstörfum fyrir kennara, var
m.a. formaður Samtaka móður-
málskennara 1982-1986, for-
maður Kennarafélags MH, rit-
stjóri BK-blaðsins og formaður
verkfallsstjórnar HÍK.
Hann var formaður karla-
nefndar Jafnréttisráðs 1994 til
1997 og formaður norrænnar
nefndar um karla og jafnrétti
1996-1997. Sigurður sat í stjórn
Félags íslenskra bókaútgefenda
og var formaður þess um tíma.
Hann þýddi ýmis rit ásamt konu
sinni, Guðrúnu, og ritstýrði
fjölda bóka, auk þess sem hann
tók þátt í að semja kennslu- og
sýnisbækur í íslensku.
Hann sat í skólanefnd MS árin
1999-2005 og í samstarfsnefnd
MS frá 2005 til dánardags.
Sigurður var einn af stofn-
endum Vina Árnastofnunar og
var formaður stjórnar frá stofn-
un félagsins í apríl 2016 til
dánardags.
Sigurður var íþróttamaður á
yngri árum og lék á fjórða
hundrað meistaraflokksleiki í
handknattleik á árunum 1974-
1987 með ÍR og Fram. Hann
þjálfaði handbolta bæði hjá
Fram og Íþróttafélagi stúdenta.
Hann sat um skeið í stjórn hand-
knattleiksdeildar ÍR og í Hand-
knattleiksráði Reykjavíkur.
Útförin fer fram frá Hall-
grímskirkju í dag, 7. nóvember
2018, klukkan 15.
Ernu, náttúrufræð-
ing, f. 1977. Svavar
er kvæntur Virg-
inie Cano, f. 1975.
Þau eiga tvo syni,
Maël Lionel, f.
2001, og Raphaël
Svan, f. 2007. Erna
er gift Joseph
Johns, f. 1976. Þau
eiga tvö börn, Vikt-
oríu Guðrúnu, f.
2004, og Magnús
James, f. 2007.
Sigurður ólst upp í Reykjavík.
Hann varð stúdent frá MT 1974
og lauk BA-prófi í íslensku og
almennri bókmenntafræði frá
HÍ 1978. Sigurður var stunda-
kennari við MK einn vetur.
Hann kenndi íslensku við MH
1978-1988 og var stundakennari
Yndislegur bróðir og mágur
var tekinn frá okkur svo snögg-
lega og skilur eftir sig risavaxið
skarð.
Minningarnar hafa hrannast
upp undanfarna daga. Minning-
ar um allar skemmtilegu sam-
verustundirnar okkar. Það er
yndislegt að ylja sér við þær en
jafn sárt að hugsa til þess að
eiga ekki eftir að safna fleirum í
minningabankann með þér.
Ógleymanlegar sögustundir
kryddaðar af þér eins og þér
var einum lagið. Stóri faðmur-
inn og góða knúsið. Stríðnis-
púkarnir á öxlum þínum sem þú
slepptir svo oft lausum. Brosið
blíða, hlýjan sem skein úr aug-
unum og kurrandi innibyrgði
hláturinn. Orðin sem þú settir
svo oft á blað og talaðir til okk-
ar þegar við þurftum á því að
halda. Allar gleðistundirnar á
heimili ykkar Rúnu sem alltaf
hefur staðið opið okkur öllum í
fjölskyldunni til veisluhalda og
samverustunda sem hafa gefið
okkur ómetanlegar minningar
og aðrir eins gestgjafar eru
vandfundnir. Króksferðirnar
þar sem þér leið svo vel og
miðlaðir svo miklum fróðleik til
okkar. Við að syngja saman,
sem var ósjaldan, og svo ótal-
margt annað.
Þessi lagstúfur festist í huga
litlu systur þinnar þegar hún
heyrði þig æfa sönglag með
góðum félögum í Grundarland-
inu forðum daga og oft sungum
við hann saman:
Því ég elska sólina og mánann.
Mig gleður flóran og fánan.
Kann vel við hafið,
þykir verulega vænt um þig.
Já, okkur þykir svo verulega
vænt um þig, elsku brósi og
mágur, og það er sársaukafullt
að kveðja ástvin sem hefur átt
svo stóra hlutdeild í lífi manns.
Engum sárara þó en elskulegri
eiginkonu og jafnframt besta
vini, börnunum þeirra, tengda-
börnum og barnabörnum.
Elsku Rúna okkar, Svavar,
Erna, makar og börn. Megi guð
og gæfan vaka yfir ykkur öllum
og ljúfar minningar um elsku
Sigga okkar veita ykkur líkn
með þraut.
Vertu kært kvaddur elsku
Siggi og takk fyrir allt og allt.
Ef ég ætti eina ósk.
Ég myndi óska mér
að fengi ég
að sjá þig brosa á ný,
eitt andartak á ný í örmum þér.
Á andartaki
horfin varstu mér.
(Hannes Örn Blandon)
Þín elskandi systir, brósi og
mágur.
Sigrún Sigríður
Svavarsdóttir.
Að eiga Sigga að var mikil
gæfa fyrir fjölskyldu okkar.
Hann var sérstaklega ljúfur
maður, traustur og örlátur á
ástúð. Dætur okkar, Gríma og
Svanhildur, áttu með honum
ótal unaðsstundir allt frá fyrstu
vikum og mánuðum í lífi þeirra
þangað til hann féll frá. Öll jólin
okkar heima á Íslandi voru
haldin á heimili þeirra Sigga og
Rúnu – og „Siggi frændi“ var
þar í aðalhlutverki með bóka-
gjöfum sínum og umvefjandi
nærveru. Barnelska og mildi
voru honum í blóð borin. Þegar
þurfti aðstoð við íslenskunám
var hann alltaf reiðubúinn að
hjálpa og sat löngum stundum
með dætrum okkar við stafsetn-
ingaræfingar, orðflokkagrein-
ingu og ritgerðasmíð. Stílabókin
sem þau Svanhildur notuðu í
fyrra þegar setningafræðin var
brotin til mergjar er nú, al-
gjörlega óvænt, brunnur hlýrra
minninga um Sigga. Hún hefur
geyma gnótt dæma um það
hversu mikið hann lagði sig
fram við að nálgast nemendur
sína á þeirra forsendum: „Svan-
hildur frænka mín er mjög góð í
ballett. Hún svífur um gólfið
eins og engill og teygir hendur
til himins og brosir til áhorf-
enda.“ Setninguna átti hún að
greina í orðflokka. Hann gat
verið stríðinn og kenndi þeim
ekki aðeins ypsílon-regluna
heldur líka að hafa húmor fyrir
sjálfum sér og í lífinu almennt.
Glettið augnaráð og kurrandi
innibyrgði hláturinn, sem hann
sagðist hafa erft frá föður sín-
um, bar vitni um manngæsku
hans og skarpskyggni. Í veik-
indum sem annað okkar hefur
glímt við síðastliðin ár hefur
hann reynst okkur ómetanleg-
ur. Umhyggju sína sýndi hann
meðal annars með því að koma
upp rakarastofu hálfsmánaðar-
lega þar sem hár og skegg voru
snyrt og höfuð og axlir nudd-
aðar. Þá var augum lygnt aftur
og þess notið að vera elskaður.
Það var alltaf gaman að vera
nálægt Sigga. Hann var höfð-
ingi, öðlingur og töffari.
Við erum honum þakklát fyr-
ir rausnina og hlýjuna. Hjarta
okkar slær með Rúnu, Svavari
og Ernu. Hans verður sárt
saknað. Vertu kært kvaddur,
elskulegur.
Geir og Irma.
Hann Siggi föðurbróðir minn
kvaddi þennan heim snöggt og
fyrirvaralaust, langt fyrir aldur
fram. Sorgin er sár og sökn-
uðurinn mikill. Frændi minn
elskulegi sem ljómaði af lífi með
hjartað hlýja og faðminn mjúka.
Siggi var sannkallaður lífs-
kúnstner og bókaunnandi með
ríka réttlætistilfinningu.
Ógleymanlegur með kurrandi
innibyrgða hláturinn.
Hann hafði einstaklega þægi-
lega nærveru, enda leituðu
börnin í fjölskyldunni ósjaldan
til hans. Sjálfur eignaðist hann
hæfileikarík börn sem hann var
sérlega stoltur af. Skilaboð frá
Sigga til mín í Hollandi voru
ávallt falleg og uppörvandi eins
og hann var sjálfur.
Ég laðaðist strax að Sigga og
Rúnu þegar ég var lítil stelpa.
Þau voru yngri en foreldrar
mínir, bjuggu á forvitnilegum
stöðum og áttu áhugaverðar
bækur. Eftir að ég flutti til Hol-
lands gisti ég reglulega hjá
Sigga og Rúnu á ferðum mínum
til Íslands. Alltaf var ég vel-
komin, ósjaldan með Nínu litlu
með mér.
Þegar pabbi minn, elsti bróð-
ir Sigga, dó var Siggi kletturinn
sem ég þurfti á að halda. Ég er
honum og Rúnu ávallt þakklát
fyrir þeirra stóra framlag í lífi
mínu og fjölskyldu minnar.
Siggi og Rúna voru svo sam-
hent hjón og eiginlega alltaf
kærustupar í mínum huga.
Ávallt ljúft og gaman að vera
með þeim.
Skarðið sem Siggi skilur eftir
sig í fjölskyldunni verður ekki
fyllt með öðru en yndislegum,
ljúfum og þrælskemmtilegum
minningum.
Elsku Rúna, Svavar og Erna,
hjörtu okkar eru hjá ykkur.
Að lokum læt ég orð frænda
míns Hannesar Péturssonar
fylgja Sigga.
Þyrstum huga safna ég lífinu saman
í sérhverri hreinni nautn: í lestri, í
kossi –
svo allt verður tilfinning, dýrmæt og
daglega ný.
En Dauðinn á eftir að koma. Hann
veit hvar ég bý.
Með tárum og trega kveð ég
þig.
Ingibjörg Hanna Pét-
ursdóttir og fjölskylda.
Elsku Rúna, Svavar og Erna.
Það er erfitt að hugsa sér til-
veruna án Sigga og líka ykkur
án hans.
Hann var sólargeisli, gleði-
gjafi og höfuð fjölskyldunnar.
Síðast en ekki síst naut hann
þeirrar gæfu að eiga Rúnu sína
að lífsförunaut, ykkur börnin og
barnabörnin.
Minningin er ljóslifandi um
fallega brosið á 12 ára strák
þegar stóri bróðir kom með
kærustuna í fyrsta skipti í kaffi
til væntanlegra tengdaforeldra
minna fyrir meira en 50 árum.
Nú get ég ekki lengur spurt
hvort orðaröðin hefði kannski
átt að vera öðruvísi.
Með hlýjum kveðjum frá
okkur Birni.
Anna Pálsdóttir.
Elsku Siggi. Ég veit ekki
hvar ég á að byrja, þar sem ég
er enn í algjörri afneitun.
Ég trúi ekki að ég fái aldrei
aftur að faðma þig, sjá þig
brosa eða lesa skemmtilegu
færslurnar og athugasemdirnar
frá þér á fésbókinni.
Þú varst tekinn alltof
snemma frá okkur, en ég þakka
óendanlega fyrir allar góðu
minningarnar sem hafa yljað
hjarta mínu síðustu daga og
munu gera áfram um ókomna
tíð.
Þar til við hittumst á ný,
hafðu það sem allra best í
sumarlandinu.
Þótt sólin nú skíni á grænni grundu,
er hjarta mitt þungt sem blý.
Því burt varst þú kölluð á örskammri
stundu,
í huganum hrannast upp sorgarský.
Fyrir mér varst þú ímynd hins göfuga
og góða,
svo gestrisin, einlæg og hlý.
En örlög þín ráðin – mig setur
hljóða,
við hittumst ei framar á ný.
Megi algóður Guð þína sálu nú
geyma,
gæta að sorgmæddum, græða djúp
sár.
Þó komin sért yfir í aðra heima
mun minning þín lifa um ókomin ár.
(Sigríður Hörn Lárusdóttir)
Berglind Svava
Arngrímsdóttir.
Du skal få en dag i mårå – á
morgun bíður nýr dagur og
blaðið autt og ótalmargir litir.
Heldur hráslagalegan dag í
októbermánuði árið 1997 stóð-
um við Siggi fyrir framan kjall-
aratröppur í hliðargötu í Frank-
furt og biðum eftir hálfníræðri
konu. Það valt á henni hvort
veisla sem við höfðum boðið
níutíu útgefendum frá fjölda
landa til myndi lukkast eða fara
í vaskinn. Boðið var í tilefni af
sextíu ára afmæli Máls og
menningar, en Siggi var þá orð-
inn framkvæmdastjóri félags-
ins, eftir að hafa byggt upp öfl-
uga kennslubókadeild af
miklum dug og framsýni. Hann
var hugsjónamaður í þeirri út-
gáfu og bjó að því að hafa verið
frábær kennari, en útgáfan
reyndist líka mikið gæfuspor
fyrir félagið. Þarna vorum við
hins vegar æði áhyggjufullir að
pöntun okkar, hrópuð milli
landa símleiðis í eyru konu sem
heyrði mjög illa og talaði þýsku
með þykkum pólskum hreim,
hefði hugsanlega farist fyrir.
En annað kom á daginn: Ma-
múska, eins og sú gamla var
kölluð, brást okkur ekki og
veislan varð stórbrotin og
ógleymanleg þeim sem hana
sóttu – öðru fremur vegna
Sigga. Hann naut sín sem
veislustjóri og forsöngvari og
gestir nutu eðliskosta hans:
hlýju, vináttu og einstakrar
nærveru. Um nóttina lyfti hann
Mamúsku í dansi og hún hafði
aldrei kynnst slíkum manni á
sinni löngu ævi. Við vorum nán-
ir samverkamenn í sautján ár,
og hann var örlátur á sína kosti,
en einn þeirra var líka að geta
tekið alvarlegar umræður og
erfiðar ákvarðanir í málum
stærstu bókaútgáfu landsins.
Milli okkar var sterkur þráður
sem trosnaði um skeið á erf-
iðum árum í rekstri Eddu og
Máls og menningar á árunum
upp úr 2003, en í framhaldi af
þeim stofnaði Siggi sína eigin
útgáfu í félagi við Guðrúnu
Magnúsdóttur, Opnu, sem gaf
út mörg öndvegisverk. Þar naut
hann víðfeðms menningaráhuga
síns og einstakrar smekkvísi í
bókagerð. Við bárum gæfu til
þess að taka þráðinn upp aftur
árið 2010 þegar gefið var út
kver mitt um Mamúsku, og
Siggi kom með mér í sömu
kjallarakrá til að kynna verkið
og við héldum veislu, og eins og
hann sagði sjálfur varð hún til
þess að harðsoðnir þýskir
blaðamenn, sem höfðu ætlað að
líta inn í hálftíma, fóru klökkir
út um miðja nótt, og kunnu allir
að syngja norska lagið: „Du
skal få en dag i mårå som rein
og ubrukt står og med blanke
ark og farjestifter tel“ (Alf
Prøysen). Enn hef ég ekki hitt
þann Norðmann sem kann að
fara jafn fallega með þetta
kvæði og Siggi.
Nú eru aðeins örfáar vikur
síðan við endurtókum leikinn í
Frankfurt með mörgum af góð-
um vinum Sigga, og hann var
upp á sitt besta og hlýr og
elskusamur á sinn einstaka
hátt. Daginn eftir sendi hann
mér skilaboð og sagði: okkur
tókst þetta einu sinni enn, fé-
lagi. Þannig var Siggi, það tókst
allt einu sinni enn með honum,
og nú verður það aldrei samt án
hans. Íslensk bókaútgáfa, ís-
lensk bókmenning er stórum fá-
tækari fyrir vikið. Við Anna
vottum Rúnu, Ernu og Svavari
og þeirra fjölskyldum okkar
dýpstu hluttekningu. Han skal
få en dag i mårå.
Halldór Guðmundsson.
Sum stórvirki eiga sér sinn
stað í bókahillu heimilisins og
hvort sem ritið hverfur um
lengri eða skemmri tíma minnir
skarðið stöðugt á sig.
Siggi Svavars var slíkt stór-
virki. Við kynntumst fyrir al-
vöru þegar við unnum saman að
því að halda í fyrsta skipti viku
bókarinnar í lok tíunda ára-
tugarins. Meðal nýjunga var að
við söfnuðum saman smásögum
eftir níu þjóðþekkta höfunda í
bók sem gefin var bókakaup-
endum en lesendur áttu síðan
að finna út úr því hver ætti
hvaða sögu. Ári síðar fengum
við glæpasagnahöfunda til að
skrifa saman krimma en þá var
þessi bókmenntagrein algjört
jaðarfyrirbæri. Um haustið
urðu íslenskar glæpasögur loks-
ins gjaldgengar á jólabóka-
markaðnum.
Í baráttunni fyrir bókina
naut Siggi sín, að vekja athygli
á þessum gamla en síunga miðli
– hvetja fólk til að lesa. Metn-
aður hans fyrir bókinni birtist
meðal annars í því að hann
hafði forgöngu um það að Félag
íslenskra bókaútgefenda lagði
fram sérstaka bókmenningar-
stefnu, sem hann átti allan heið-
ur af, fyrir alþingiskosningar
2016. Kjarninn í hugmyndum
Sigga rataði síðan inn í skýrslu
starfshóps á vegum mennta-
málaráðherra um bókmenn-
ingarstefnu ári síðar.
Siggi var örlátur á tíma sinn
í þágu bókarinnar, rithöfundum,
útgefendum og lesendum til
heilla. En hann var líka örlátur
á hrós og hvatningu; lét sér-
staklega vita ef hann hefði hrif-
ist af bók sem maður hafði gefið
út, leit inn ef hann hafði komist
í kynni við prentsmiðju sem
bauð gott verð og þjónustu,
nefndi bók sem hann hafði rek-
ist á en passaði ekki fyrir hans
útgáfu en gæti kannski hentað
öðrum.
Á samkomum útgefenda
gekk hann á milli manna, klapp-
aði kollegum á bakið, sagði
stutta sögu, hló og skríkti,
skrapp út í sígarettu; stundum
söng hann „Du ska få en dag i
mårå“.
Þótt við hefðum ekki unnið
undir sömu kennitölu nema í
tæp fjögur ár leit ég aldrei á
hann sem keppinaut heldur
samverkamann á bókaakrinum.
Um árabil sátum við saman á
stjórnarfundum í Félagi ís-
lenskra bókaútgefenda þar sem
hann átti það til að halla sér að
mér og hvísla einhverri mein-
fyndinni athugasemd í eyra
mér. Og hann var alstaðar ná-
lægur í bókaheiminum, í sam-
tölum manna á milli í brans-
anum bar hann iðulega á góma.
Svo var einnig föstudaginn
örlagaríka. Ég var að ljúka
fundi með sameiginlegum kunn-
ingja okkar og talið barst vita-
skuld að Sigga. Ég sagði að
mér hefði fundist gaman að
fylgjast með honum á bóka-
messunni í Frankfurt skömmu
áður. Hann hefði orðið að
sleppa því að mæta í fyrra út af
krankleika en nú hefði hann
gengið glaðbeittur um ganga,
hitt gamla vini í bókaútgerð-
inni; Opna væri í góðum far-
vegi, spennandi verkefni fram
undan. Og þó að hann hefði að-
allega verið að sýsla með stór-
virki leyndi sér ekki hvað hann
hlakkaði til að gefa út fallega
ljóðabók eftir móðurbróður
sinn, Hannes Pétursson, nú í
nóvember. Síðan kvöddumst við
og á meðan ég beið eftir lyft-
unni barst mér hin mikla
harmafregn um andlát míns
góða vinar.
Og nú vantar stórvirki í
bókahilluna.
Við Ragnheiður vottum
Rúnu, börnum þeirra og fjöl-
skyldum innilegustu samúð
okkar.
Pétur Már Ólafsson.
Sigurður Svavarsson var ekki
bara stór og stæðilegur maður
heldur var hann líka stórvinur
vina sinna, alltaf ráðhollur,
glaðvær og hvetjandi. Við
sáumst fyrst á gamla Framvell-
inum við Skipholt, hann stór
strax sem krakki en ég písl og
næstum tveimur árum yngri að
auki, og mér fannst ég hafa lítið
að gera í návígi við slíkan
kappa. Svo fylgdist maður með
honum og vissi af honum, í
handbolta og íslenskunámi í
Háskólanum en svo lágu leiðir
saman fyrir alvöru þegar hann
fór að starfa við útgáfu hjá Máli
og menningu þar sem mínar
bækur komu út. Og það var
ekkert svona viðskiptasamband
heldur smullum við strax saman
í náinn vinahóp ásamt mörgu
skemmtilegu fólki í kringum út-
gáfuna. Að auki vorum við Siggi
báðir Framarar og ófáar voru
ferðirnar saman á völlinn að
horfa á okkar menn, eða sam-
verurnar yfir alþjóðlegum
kappleikjum, fyrir utan að við
spiluðum saman innanhúss í
nokkur ár ásamt góðum mönn-
um, meðal annars gömlum fé-
lögum úr ÍR. Að ekki sé talað
um síðdegin og kvöldin yfir öli
og endalausum sögum, og svo
voru það margar ferðir til út-
landa þar sem Siggi sópaði allt-
af að sér athygli í félagsskap og
sérstaklega naut hann sín á
Norðurlöndum enda þekkti
hann menningu og sögu allra
landanna og kunni skandinav-
ísku málin ekki bara hvert og
eitt heldur gat brugðið fyrir sig
ótal mállýskum innan þeirra.
Það er skrýtið og gerir veröld-
ina fátæklegri að eiga ekki von
á að hitta Sigga oftar með ör-
læti sitt og hlátur og alltumvefj-
andi fas. Blessuð sé minning
hans.
Einar Kárason.
Sigurður S.
Svavarsson
 Fleiri minningargreinar
um Sigurð S. Svavarsson bíða
birtingar og munu birtast í
blaðinu næstu daga.