Morgunblaðið - 07.11.2018, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. NÓVEMBER 2018
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Nú liggja fyrir úrslití „milli-
kosningunum“ í
Bandaríkjunum,
þegar forsetinn
sjálfur er ekki í framboði. Eins
og alltaf finna einstaklingar og
hópar að því að þeirra mál hafi
lítt verið rædd í baráttunni.
Demókratar minntust t.d. ekki
á sitt stærsta mál; að Rússar
reyni að stýra kosninganiður-
stöðum vestra. Í tvö ár hafa þeir
fullyrt að sama hætta vofði enn
yfir.
Þeir forðuðust eins og heitan
eldinn að nefna að Trump hefði
skipað klámhund og nauðgara
sem hæstaréttardómara. Enda
er nú komið á daginn að ekkert
handfast finnst sem styrkir þær
hrikalegu ásakanir. Þrjár af
fjórum aðalpersónugervingum
ásakananna hafa nú játað að
ásakanir þeirra hafi verið til-
búningur til að ná athygli. Sá
ákærandinn sem demókrötum
og gjörvallri Me too-hreyfing-
unni þótti hafinn yfir allan vafa
fullyrti að fjögur áreiðanleg og
nafngreind vitni myndu stað-
festa minninguna sem sálfræð-
ingur dró upp úr dulvitund
ákærandans 34 árum eftir
meint atvik. Ekkert þessara
vitna þekkti haus eða sporð á
þessum ásökunum. Nú hafa
rannsakendur þingsins stað-
festan vitnisburð manns sem
telur að lýsing frú Ford geti átt
við sig. Hann hefði 19 ára kysst
stúlku og myndi það einkum
vegna þess að við þá tilburði,
sem ekki hefðu náð langt, kom í
ljós að stúlkan var í sundfötum
undir fatnaði sínum. Þegar sá
var yfirheyrður höfðu þær upp-
lýsingar ekki komið fram opin-
berlega.
Demókratar kröfðust þess að
sá ásakaði, og veröldin öll, tryðu
„framburði“ allra þessara
kvenna mótþróalaust, annað
væri ósvífið og gerði „glæpinn“
enn verri. Me too-hreyfingin,
sem þó er ekki til í áþreifanlegu
formi, virtist gera svipaðar
dellukröfur. Þingmenn demó-
krata sögðust treysta þessum
ásökunum „fórnarlambanna“
gagnvart „gerandanum“ efa-
semdalaust.
Í kosningunum hefur allstór
hópur frambjóðenda demókrata
verið sakaður um kynferðis-
legar misgjörðir af ýmsu tagi og
í sumum tilvikum liggja fyrir
opinberar skýrslur ásökun-
unum til stuðnings. Forsvars-
menn demókrata hafa í öllum
tilvikum talið áskanir
kvennanna gegn sínum fram-
bjóðendum fullkomlega ótrú-
verðugar. Óverjandi árásir
þeirra gegn dómaraefninu og
þessi tvöfeldni virðast þó ekki
hafa styrkt stöðu þeirra í kosn-
ingunum. Lengi vel stefndi í
sannkallaðan stórsigur þeirra
en þetta offors sló í
bakseglin. Fram-
ganga fjölmiðla
vestra, sem kækur
hefur verið að
bugta sig fyrir,
fylgdi demókrötum alla leið út í
forina þar sem hún var dýpst og
ösluðu stundum á undan. Trú-
verðugleiki þeirra er í sárum.
Stundum hafa deilur um skot-
vopnaeign verið fyrirferðar-
miklar í þessum kosningum.
Ekki nú. Það vekur nokkra
undrun miðað við lögreglu-
skýrslur um seinustu helgina
fyrir kosningar: „Sprengja
sprengd í stórborg á sunnu-
dagskvöldið. Sprengjusveit lög-
reglunnar er við störf á vett-
vangi.
Sl. föstudag sprakk önnur
sprengja á nálægum slóðum. Á
sunnudag var gerð skotárás í
útborg suður af höfuðborginni.
Tveir á sjúkrahúsi, enginn
handtekinn.
Átta særðir eftir skotbardaga
í næststærstu borg landsins á
laugardagskvöld. Þrettán hand-
teknir – Hells Angels viðriðnir
málið.
Leigubílstjóri skotinn í al-
menningsgarði í stórborg í
suðurhluta landsins á laugar-
dagskvöld. Enginn handtekinn.
Skotárás gerð á raðhús í
sömu borg á laugardagskvöld.
Skömmu síðar var gerð önnur
árás á hús í sömu borg.
Einn dáinn og annar á slysa-
deild eftir skotárás í þekktri há-
skólaborg á föstudagskvöld.
Enginn handtekinn. Eldri borg-
arar þora vart lengur út úr húsi.
Lögreglan fiskar upp líkams-
hluta myrts manns úr borgar-
ánni. Einn handtekinn.
Þá var lík fiskað upp úr vatni í
þrjú hundruð þúsund manna
borg í suðvesturhluta landsins á
sunnudag.
Þar fyrir utan tilkynningar
um ótal nauðganir, vopnuð rán
og þar fram eftir götunum.“
Ástæðan fyrir því að þessar
óhuggulegu fréttir helgarinnar
dugðu ekki til að vopnaeign
varð umræðuefni í kosning-
unum í gær er sú að þessi
helgarskýrsla, að breyttu
breytanda, er ekki frá Banda-
ríkjunum heldur Svíþjóð, sem
forðum var eitt friðsamasta ríki
veraldar. Þegar Trump forseti
furðaði sig á blaðamannafundi
fyrir allnokkru yfir sambæri-
legum fréttum frá Svíþjóð sagði
sænski forsætisráðherrann að
lýsing forsetans á ástandinu í
Svíþjóð væri fjarri sanni. For-
setinn var þó eingöngu að vitna í
fréttir frá virtri alþjóðlegri
fréttastofu sem aðrir miðlar
höfðu birt án athugasemda. Sú
sjálfsafneitun forsætisráð-
herrans gæti verið skýringin á
því að flokkur hans er nú verr
staddur með eigin þjóð en hann
hefur verið í rúma öld.
Margt er skrítið í
kýrhaus kosninga
þegar krufið er}
Stóru málin hurfu
Þ
að sem barni er fyrir bestu skal
ávallt hafa forgang þegar teknar
eru ákvarðanir um málefni þess.
Þetta kemur skýrt fram hvort
tveggja í barnalögum sem og lögum
um samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi
barns. Það er óumdeilt að stjórnvöld bera þessa
lagaskyldu, ákvæðin eru skýr og lítið hægt að
þvæla þeim með mismunandi lagatúlkunum.
Fyrr í vikunni fengum við fregnir af því að lít-
ill drengur, Filip Ragnar, sem verður eins árs
24. nóvember næstkomandi, fái ekki dvalarleyfi
hér á landi til að njóta samvista við foreldra sína
sem hér stunda nám við Háskóla Íslands.
Drengurinn er fæddur hér og hefur búið hér
undanfarið ár en foreldrar hans hafa búið hér
frá árinu 2015 og eru bæði á þriðja ári í sínu
námi, hún í íslensku, hann í tómstunda- og fé-
lagsmálafræði. Móðirin starfaði áður við að þýða norsku
fyrir stjórnvöld, er með grunnnám í Norðurlandafræðum,
þekkir vel söguna, bókmenntirnar og menninguna og hafa
þau í hyggju að búa hér og starfa áfram. Þau eru þannig
hluti af þeim fjölda fólks sem eykur hagsæld okkar, því við
þurfum jú á fleiri vinnandi höndum að halda.
Við fæðingu drengsins sóttu þau um dvalarleyfi fyrir
hann, eins og nauðsynlegt er svo hann njóti sömu þjónustu
og önnur börn. Nú, ári síðar, barst synjun frá Útlendinga-
stofnun vegna þess að foreldrar hans eru „bara“ í grunn-
námi við Háskólann. Þá segir jafnframt í ákvörðun Útlend-
ingastofnunar að drengurinn geti fengið umrædd réttindi í
heimalandi sínu og geti því bara farið þangað
þrátt fyrir dvöl foreldranna hér!
En bíðum nú við. Rétt er að dvalarleyfi barna
vegna fjölskyldusameiningar nær ekki yfir for-
eldra í grunnnámi, en frumvarp til breytinga á
því var lagt fram á síðasta þingi en hlaut ekki
afgreiðslu. Þrátt fyrir þetta skilyrði laganna er
vert að benda á að í sama ákvæði laga um út-
lendinga er sagt að heimilt sé að víkja frá um-
ræddum skilyrðum um æðra nám eða önnur
dvalarleyfisform foreldra ef sérstaklega stend-
ur á, enda krefjist hagsmunir barnsins þess.
Förum þá aðeins til baka. Í áðurnefndum
barnalögum segir skýrum orðum að stjórnvöld-
um beri að láta hagsmuni barns ávallt hafa for-
gang þegar þau gera ráðstafanir er varða þau.
Útlendingastofnun ber að fara eftir þessum
reglum. Í þessu tiltekna máli virðist stofnunin
hafa horft fram hjá ofangreindu heimildarákvæði þrátt fyr-
ir skýr lagaboð um að gera ávallt það sem er barni fyrir
bestu. Þá mátti líka beita ákvæði um mannúðarleyfi enda
hljóta allir að vera sammála um að það sé ómannúðlegt að
senda barn á fyrsta aldursári í burtu frá foreldrum sínum.
Væri því best ef stjórnvaldið afturkallaði ákvörðun sína og
veitti drengnum dvalarleyfi hér á landi. Látum ekki mánuð-
ina líða í rándýru kæruferli heldur má laga þetta án frekari
tafa.
Helga Vala
Helgadóttir
Pistill
Það sem er barni fyrir bestu
Höfundur er þingman Samfylkingarinnar.
helgavala@althingi.is
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Veitur ohf. hafa kynntáform um að virkja þrjáreldri borholur í Vatns-endakrikum í þeim til-
gangi að auka þar vatnsvinnslu um
110 l/s og um leið dreifa vinnslunni
á fleiri svæði þannig að öryggi í af-
hendingu á neysluvatni verði
tryggt til langrar framtíðar. Frum-
matsskýrsla um mat á umhverfis-
áhrifum vegna aukinnar vatnstöku
í Heiðmörk hefur verið send
Skipulagsstofnun, en í lok árs 2016
felldi úrskurðarnefnd umhverfis-
og auðlindamála úr gildi ákvörðun
Skipulagsstofnunar frá því í
desember 2014 um að aukin vatns-
vinnsla í Vatnsendakrikum skuli
ekki háð mati á umhverfisáhrifum.
Í Vatnsendakrikum er einnig
vinnsla Vatnsveitu Kópavogs sem
hefur heimild fyrir allt að 350 l/s
vinnslu.
Tvö aðskilin vatnstökusvæði
Fyrirsjáanleg íbúafjölgun og
vöxtur í atvinnulífi samkvæmt
Aðalskipulagi Reykjavíkur 2010-
2030 gerir það að verkum að Veit-
ur munu þurfa að auka vatnstöku
á tímabilinu til að uppfylla skyldur
sínar, segir í frummatsskýrslunni.
Atburðir í janúar 2018 þar sem
takmarka þurfti vinnslu vatns á
neðra svæðinu vegna örverumeng-
unar sýni þörfina á frekari dreif-
ingu vatnsöflunar af svæðinu.
Framkvæmdin snýst um nauð-
syn þess að hafa til framtíðar tvö
aðskilin vatnstökusvæði í Heið-
mörk sem hvort um sig geti sinnt
vatnsþörf höfuðborgarinnar og
þannig tryggt öryggi við afhend-
ingu á drykkjarvatni til langrar
framtíðar. Annars vegar er um að
ræða vatnstökusvæðin við
Gvendarbrunna, Jaðar og Myllu-
læk á neðra svæði og hins vegar
vatnstökusvæðið við Vatnsenda-
krika eða efra svæði.
Áhrif í Kaldárbotnum
Í samantekt skýrslunnar segir
m.a.: „Líkanreikningarnir sýna að
aukinn niðurdráttur í Kaldár-
botnum verði þegar grunnvatns-
staða er lág og því geta áhrif þar
verið nokkuð neikvæð sé litið til
þeirrar staðreyndar að lág grunn-
vatnsstaða telst vera tímabundið
ástand.
Áformað er að nýta vatns-
vinnslusvæðið í Vatnsendakrikum
sem mest yfir hlákutímann og
verður því mest dæling þegar
grunnvatnsstaðan er sem hæst,
minni á sumrin þegar grunnvatns-
borð stendur lægst. Miðað við þær
forsendur að vinnsla sé mikil á
þeim tíma sem vatnsborð er hátt
skapast ekki hætta á erfiðleikum í
rekstri Vatnsveitu Hafnarfjarðar.
Ef þörf krefur er hægt að
grípa til aukinnar vinnslu á öðrum
vatnstökusvæðum ef ástæða þykir
að draga úr áhrifum vinnslunnar á
vatnsborðsstöðu í Kaldárbotnum.
Með auknu samráði við aðrar
vatnsveitur á svæðinu má stýra
vatnstöku með þeim hætti að tillit
sé tekið til framangreindra þátta.“
Það er niðurstaða frummats-
skýrslunnar að fyrirhuguð virkjun
þriggja borhola í Vatnsendakrikum
ásamt aukinni nýtingu grunnvatns
Veitna um 110 l/s sé ekki líkleg til
að hafa í för með sér umtalsverð
umhverfisáhrif á grunnvatns-
auðlindina né á önnur vatnstöku-
svæði í Vatnsendakrikum eða í
Kaldárbotnum.
Virkar mótvægisaðgerðir
Til að bregðast við mögu-
legum áhrifum framkvæmdarinnar
á vatnstöku Vatnsveitu Kópavogs
og Vatnsveitu Hafnarfjarðar
hyggjast Veitur beita virkum
mótvægisaðgerðum, sem felast
annars vegar í stýringu á vinnslu
og hins vegar í vöktun.
Í skýrslunni er ítarlega fjallað
um umhverfisáhrif, aukna vatns-
töku, aðrennslissvæði Vatnsenda-
krika, vatnsborðslækkun á öllum
vatnstökusvæðum á Heiðmerkur-
svæðinu og í Kaldárbotnum,
grunnvatnsstreymi, hæð grunn-
vatns og vatnsverndarsvæði.
Meiri og dreifðari vatns-
taka til að auka öryggi
Veitur hafa ákveðið að hefja lýsingu með útfjólubláu ljósi á vatni frá
Gvendarbrunnum, Jaðri og Myllulæk, á neðra vatnstökusvæðimu, þannig
að hægt verði að lýsa allt vatn þaðan yfir hlákutímann sem er frá október
fram í mars, að því er fram kemur í umhverfismatsskýrslunni. Slíkar ráð-
stafanir yrðu þó einungis til vara til að tryggja öryggi á afhendingu á
neysluvatni. Áfram verður stefnt að því að gæði drykkjarvatns sem dælt
er upp úr jörðinni verði tryggt þannig að engrar meðhöndlunar verði þörf.
Gert er ráð fyrir að lýsingarbúnaður á neðra vatnstökusvæði Veitna í
Heiðmörk verði tekinn í notkun á næsta ári.
Vatnið lýst að vetri til
ÚTFJÓLUBLÁTT LJÓS
Ljósmynd/Einar Örn Jónsson
Aukin vatnstaka Séð í átt að dælustöð í Vatnsendakrikum í Heiðmörk.