Morgunblaðið - 10.11.2018, Blaðsíða 28

28 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 10. NÓVEMBER 2018
Einar Páll Kjærnested,
löggiltur fasteignasali
Þverholti 2 // Mosfellsbæ
Sími 586 8080 // fastmos.is
fastmos@fastmos.is
Gerplustræti 31 – 270 Mosfellsbær
*Laust strax*
Gerplustræti 31-37 – 270 Mosfellsbær
*Laust strax*
Nýjar glæsilegar íbúðir með bílastæði í bílageymslu í lyftuhúsi í
Helgafellshverfi. Fallegt útsýni. Verið er að reisa glæsilegan leik-
og grunnskóla í hverfinu, Helgafellsskóla.
Íb. 204. 125,4 m2, 5 herb. m/bílastæði í bílageymslu. V. 53,9 m.
Íb. 401. 113,1 m2, 4ra herb. bílastæði í bílageymslu. V. 51,9 m.
Íb. 403. 120,3 m2, 4ra herb. m/bílastæði í bílageymslu. V. 58,9 m.
Nýjar fullbúnar 2ja herbergja íbúðir á 3. hæð með fallegu útsýni í
lyftuhúsi. Falleg gólfefni, vandaðar innréttingar, innbyggður kæli-
og frystiskápur, innbyggð uppþvottavél og gluggatjöld frá Álnabæ.
Íb. 306. 62,5 m2 2ja herb. V. 35,9 m.
Íb. 311. 63,1 m2 2ja herb. með bílastæði í bílageymslu. V. 36,9 m.
Hringdu og bókaðu skoðun
Nýtt - Fullbúið 176,5 m2 raðhús á einni hæð með bílskúr. Gott
skipulag. Fallegar innréttingar og gólfefni. Lóð frágengin með
hellulögðu bílastæði. V. 72,9 m.
Löggiltur fasteignasali
Sigurður 899-1987
Ástu-Sólliljugata 16 – 270 Mosfellsbær
*Laust strax*
Nýtt - Fullbúið 184,1 m2 endaraðhús á einni hæð. Mjög stór
timburverönd og fallegt útsýni. Hellulagt bílaplan. Falleg gólfefni
og innréttingar. Lóð er frágengin með stórri timburverönd og
bílaplan hellulagt. V. 79,9 m.
Ástu-Sólliljugata 14 – 270 Mosfellsbær
*Laust strax*
Ég sá kvikmyndina
Kona fer í stríð tvisvar
og var stórhrifinn
vegna listilegrar gerð-
ar hennar. Mér kom
því ekki á óvart að hún
fengi verðlaun Norð-
urlandaráðs, m.a.
vegna framúrskarandi
kvikmyndatöku, leiks,
handrits, leikstjórnar
og vandaðrar tækni.
Ég tók myndina sem
lýsingu á náttúrufasískum öfgum
samtímans. Verið væri að gera góð-
látlegt grín að fólki sem hefði ánetj-
ast æðinu. Stríðskonan var bráð-
fyndin þar sem hún æddi um í
heilögu stríði gegn einhverju sem
hún skildi mest lítið í, hafandi orðið
fórnarlamb ofstækisfullrar umræðu
sem hefur snúist um haldlítil rök og
ódýran hræðsluáróður heimsend-
aspámanna. Mér fannst myndin vera
gott háð um umhverfisæðibunu-
ganginn.
Mér kom því ónotalega á óvart að
skapendur myndarinnar sjálfir eru í
heilögu stríði og fá líklega þessi
verðlaun fyrst og fremst vegna þess
en ekki vegna þess að þeir eru að
bregða upp mynd af ýktum um-
ræðum nú um stundir bíógestum til
skemmtunar og íhugunar. Eigum
við virkilega að dást að þessari snar-
gölnu konu í krampakenndri sjálfs-
upphafningu, sem ræðst gegn því
samfélagi sem fóstrar hana?
Ávarpsorð Benedikts Erlings-
sonar leikstjóra við verðlaunaaf-
hendinguna tóku af allan vafa um að
aðstandendur myndarinnar eru ein-
stefnumenn, sem eru
fyrst og fremst að
framleiða áróðursmynd
sem ætti að jafna við
aðrar hættulegar
myndir af sömu sort.
Kvikmynd Leni Rie-
fenstahl, Triumph des
Willens, sem var áróð-
ursmynd nasista, fram-
leidd 1935, kemur fyrst
í hugann. Kannski
verða Benedikt og fé-
lagar upp með sér að
ég líki mynd þeirra við
eina frægustu áróð-
ursmynd allra tíma en þetta er ekki
hugsað sem hrós hjá mér. Satt að
segja féll myndin algjörlega í áliti
hjá mér þegar ég gerði mér grein
fyrir því hvað hún er fávís og marg-
þvæld tugga meðalmennskunnar.
Myndin ýtti þó við mér, – en með
öðrum hætti en áróðursmennirnir
ætla, – ekki síst þegar ég hélt áfram
að heyra bullandi grunnhyggni í
laugardagsþætti Gísla Marteins. All-
ir viðmælendur hans tóku undir
búralegt yfirlæti Benedikts sem sat
þar í upphöfnum véfréttarstíl, –
handhafi stóra sannleikans. Fullyrð-
ingar um að núna séu síðustu forvöð
að bjarga heiminum vegna ofhitn-
unar og hamfara henni samfara eru
að mínu mati glórulaust bull eftir að
hafa heyrt í fjöldanum öllum af
merkustu vísindamönnum heims um
þetta efni. Þeir harðneita því að
nokkur vandi stafi af koltvísýringi
ættuðum úr mannheimi né koltví-
sýringi almennt, enda helsta bygg-
ingarefni lífsins og í minna magni í
andrúmslofti nú en oft áður í sögu
jarðar.
Sumir kynnu að ætla að svona
orðræða sé meinlaus. Telji þægileg-
ast að fylgja fjöldasefasýki heimsins
því að óneitanlega blása vindarnir
helst í þessa átt núna. Benedikt ger-
ir því eins og Riefenstahl sem flaut
með straumnum og naut góðs af.
Eins og mynd Riefenstahl leiddi til
aukinna hörmunga mun áróður um-
hverfisofstækisins leiða illt af sér
nema ljósgeisli almennrar skynsemi
geti brotið sér leið í gegnum myrkrið
og þöggunina sem andstæð sjón-
armið hafa mátt þola.
Svona grunnhygginn áróður mun
kosta íslenska skattgreiðendur mik-
ið og fækka tækifærum til þess að
taka á aðkallandi verkefnum vegna
aukins kostnaðar af dýrum lausnum
þar sem ódýrari lausnir blasa við.
Hann mun skila þjóðinni lakari lífs-
kjörum og verra mannlífi. Nær væri
að snúa af þeirri braut sem stjórn-
málamenn hafa kallað yfir okkur
með Parísarsamkomulaginu al-
ræmda og fyrirsjáanlegra tröllauk-
inna umhverfissekta sem þjóna eng-
um markmiðum nema að drekra við
sjálfbirgingana, sem hafa leitt þetta
yfir okkur.
Svo ekki sé talað um spreng-
hlægilegu ímyndarsölumennskuna
með kolefniskvótum. Þetta og ætlun
stjórnvalda að fylla upp í mýrar-
skurðina út um allt land sem kost-
uðu tugi milljarða króna af al-
mannafé er svo fráleitt að Orwell og
Huxley hefðu aldrei sett það í bækur
sínar þó að þeim hefði dottið slík
geggjun í hug. Þeir vissu að enginn
hefði getað trúað svo ýktri mynd af
framtíðinni!
Með því að hafna bestu orkugjöf-
um hvers tíma er verið að dæma Ís-
lendinga til minni velmegunar og
leiða yfir vanþróuðu löndin hörm-
ungar sem einnig munu hitta okkur
fyrir. Þróunarlöndin munu aldrei
komust upp úr fátæktinni nema
þeim standi til boða hagkvæm orka.
Umhverfisofstækið er að dæma
þessi lönd til áframhaldandi fátækt-
ar. Ódýra orkan og vélaraflið dró
okkur upp úr volæðinu á síðustu öld
og er ein helsta forsenda velmeg-
unar okkar.
Mynd Riefenstahl hóf nasismann
til skýjanna og ruddi þar með meiri
hörmungum braut en ella hefði orð-
ið. Gjörð aðstandenda myndarinnar
Kona fer í stríð er ekkert betri, –
kannski verri. Erfiðara var að fara á
móti straumnum í Þýskalandi nas-
ismans en á móti sefasýkinni núna.
Heimsendabull verðlaunað
Eftir Valdimar H.
Jóhannesson » Fullyrðingar um að
núna séu síðustu
forvöð að bjarga heim-
inum vegna ofhitnunar
og hamfara henni
samfara eru að mínu
mati glórulaust bull.
Valdimar H.
Jóhannesson
Höfundur er á eftirlaunaaldri.
Bílar
Það heyrist ítrekað
frá ráðamönnum þjóð-
arinnar að best sé að
samþykkja þriðja
orkupakkann eins og
hann er, en fást við sæ-
strenginn þegar það
kemur upp. Það mundi
setja EES-samninginn
í uppnám að fella pakk-
ann núna, segja menn.
Sú hugmynd heyrðist
frá formanni Sjálf-
stæðisflokksins að setja lög sem
krefjast samþykkis Alþingis fyrir sæ-
streng og láta síðan reyna á þau þeg-
ar þar að kemur. Þessar hugmyndir
byggjast á vanþekkingu og mér er
spurn, hver ber ábyrgð á því að ráða-
menn fái allar þær upplýsingar sem
þarf til að móta afstöðu í þessu stóra
máli.
Samþykkt þriðja orkupakkans í
núverandi mynd færir vald á stjórn
auðlindavinnslu í hendur hins frjálsa
markaðar og landsreglarans, sem er
óháður innlendum stjórnvöldum. Eft-
ir þá gerð getum við ekki komið á
auðlindastýringu sem samræmist
EES-samningnum og getum heldur
ekki fært fram nein rök gegn teng-
ingu sæstrengs sem samræmast
þeim samningi. Reyndar er sæ-
strengurinn IceLink þegar í lögum
Evrópusambandsins sem forgangs-
verkefni og við yrðum skyldug til að
setja hann ásamt nauðsynlegum
styrkingum flutningskerfis okkar inn
í kerfisáætlun Landsnets og lands-
reglarinn væri skyldur og hefði vald
til að ganga eftir því.
Reglugerð ESB 347/2013 fjallar
meðal annars um meðferð svo
nefndra PCI (Projects of Common
Interest) verkefna. PCI-verkefni eru
framkvæmdir í tengineti Evrópu sem
kerfisstjórar hinna ýmsu svæða gera
tillögu um og séu þær dæmdar álit-
legar fara þær inn á sérstaka skrá,
PCI-lista sem ACER heldur utan
um. Hinn íslenski kerfisstjóri, Lands-
net hefur þegar gert slíka tillögu um
sæstreng til Bretlands og hann er á
listanum. Síðan skal framkvæmda-
stjórn ESB hafa umboð til að setja
verkefni af þessum lista á Sam-
bandslista (Union list) og þar með
eru öll ríkin skyldug til að setja það
verkefni inn í eigin kerfisáætlun með
hámarks forgang. Sæstrengurinn er
búinn að vera á Sambandslistanum
síðan 2015. Bretar eru því skuld-
bundnir til að hafa hann í sinni kerf-
isáætlun og við verðum það líka um
leið og við höfum samþykkt reglu-
gerð 347/2013, en hún er viðbót við
þriðja orkupakkann.
Ríki geta neitað að hafa verkefni á
sínu landi inni á PCI-listanum og
verða þá samkvæmt reglugerð 347/
2013 að rökstyðja þá neitun. Eftir að
við höfum samþykkt þriðja orku-
pakkann höfum við hins vegar engin
rök sem standast EES-samninginn,
fordæmi í úrskurðum eftirlitsnefnd-
arinnar ESA eða dómafordæmi
EFTA-dómstólsins. Gagnaðili í máli
sem kynni að rísa út af slíkri neitun
yrði framkvæmdastjórn ESB, sem
væri þá að bregðast við upplýsingum
frá breska landsreglaranum. Bret-
lands megin virðist und-
irbúningur miðast við að
einkaaðili leggi streng-
inn. Slíkur aðili getur
kært neitun Alþingis um
heimild til ESA og
EFTA-dómstólsins og
mundi að öllum líkum
vinna það mál. Okkar
eigin landsreglari væri
skyldugur samkvæmt
ákvæðum tilskipunar
72/2009 til að styðja
lagningu sæstrengs.
Þegar stjórnvöld búa við vaxandi
vantraust þjóðarinnar eins og í þessu
máli bætir það ekki stöðu þeirra að
segja bara: við höfum engar skuld-
bindingar undirgengist varðandi sæ-
streng aðrar en þær sem eru löngu
gerðar og reglugerð 347 er ekki enn
hluti af orkupakkanum. Miðað við
rök stjórnvalda í málinu munu þau
ekki vísa þeirri reglugerð frá.
Það er fráleit hugsun að við verð-
um í eitthvað betri stöðu eða að það
mundi setja EES-samninginn í
minna uppnám ef við höfnum sæ-
streng eftir innleiðingu þriðja orku-
pakkans. Staðan yrði þvert á móti
verri.
Orkuauðlind okkar er takmörkuð
auðlind og hana ber að umgangast
sem slíka og tryggja endingu hennar.
Þegar við metum þá áhættuþætti
sem þarf að varast þurfum við að
horfa allt frá nokkrum mánuðum
fram í tímann upp í 30 eða 40 ár eða
lengur. Sérstaklega þarf að skoða
áhrif nýtingar á jarðvarmaauðlindina
til lengri tíma, en upplýsingar þar um
eru af skornum skammti. Það dugar
ekki að skilja afkomendur okkar eftir
fátækari af orku en við erum í dag.
Auðlindastýring felst í því að tak-
marka af varúðarástæðum orku sem
tekin er úr auðlindinni hliðstætt því
sem gert er með auðlindir sjávar.
Slík takmörkun kemur fram sem
magntakmörkun á afhendingu raf-
magns og það stenst ekki EES-
samninginn.
Alþingi er í þröngri stöðu í þessu
máli. Fyrir framtíðarkynslóðir Ís-
lands er þetta stærra mál en EES-
samningurinn. Í samþykkt þriðja
orkupakkans felst verulegt afsal
valds frá kjörnum stjórnvöldum til
annarra aðila og á endanum til þeirra
sem samræma munu streymi orku
eftir leiðum tenginets Evrópu. Eftir
slíkt valdaafsal munu þeir aðilar í
framtíðinni stjórna útflutningi orku
frá Íslandi og þar með auðlinda-
vinnslu hér eftir markaðsreglum
ESB. Besta leiðin út úr þessu fyrir
Alþingi og sú leið sem setur EES-
samninginn síst í uppnám er að túlka
þetta valdaafsal sem brot á stjórn-
arskrá og fella orkupakkann í núver-
andi mynd.
Að ýta vanda orku-
pakkans á undan
sér eykur vandann
Eftir Elías Elíasson
Elías Elíasson
» Það dugar ekki að
skilja afkomendur
okkar eftir fátækari af
orku en við erum í dag.
Höfundur er sérfræðingur
í orkumálum.
eliasbe@simnet.is
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS
HVAR ER
NÆSTA
VERKSTÆÐI?