Fréttablaðið - 16.03.2019, Blaðsíða 26

Alfred Bosch, utanríkisráðherra Katalóníu, segir að meintir glæpir hinna ákærðu aðskilnaðarsinna hafi aldrei átt sér stað. FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Sjálfstæðisbarátta Íslands og saga þess síðan þá felur í sér nauðsynlegan lær-dóm fyrir Katalóna. Þetta segir Alfred Bosch, utan-ríkisráðherra Katalóníu,
í viðtali við Fréttablaðið. Hann er
staddur á Íslandi um helgina og
hefur til að mynda sótt fund með
utanríkismálanefnd Alþingis.
„Hún hafði mikinn áhuga á
stöðunni í Katalóníu og á Spáni. Ég
útskýrði sýn mína á málið og bað
þau auðvitað um aðstoð. Ekki við
að koma á sjálfstæðri Katalóníu,
það er okkar verkefni, heldur við
að tryggja friðsamlegt umhverfi
og koma á viðræðum við spænsku
ríkisstjórnina. Hún vill ekki koma
að borðinu heldur vill frekar koma
leiðtogum okkar frá og bæla okkur
niður,“ segir Bosch.
Tólf leiðtogar katalónsku sjálf-
stæðishreyfingarinnar eru ákærðir
fyrir til að mynda uppreisn og upp-
reisnaráróður og eiga yfir höfði sér
áratugi í fangelsi vegna atburðanna
sem áttu sér stað í héraðinu haust-
ið 2017. Þá boðuðu Katalónar til
atkvæðagreiðslu um sjálfstæði,
hún fór fram og loks var sjálfstæði
lýst yfir. Málið kom fyrir hæstarétt í
febrúar en því er hvergi nærri lokið.
Dáist að Íslendingum
Bosch segist ekki kominn til Íslands
sérstaklega til þess að tala um rétt-
arhöldin og sjálfstæðisbaráttuna.
„Ég er kominn hingað því það er
nauðsynlegt að læra af íslensku
fordæmi. Við dáumst að ykkur og
teljum að þið séuð ákaf lega sjálf-
stæð, sem er gott. Þið elskið tungu-
málið ykkar og einkenni. Þið fenguð
fullveldi fyrir um hundrað árum og
hafið haldið því alla tíð síðan. Það er
aðdáunarvert,“ segir hann og bætir
við:
„Við viljum fylgja í fótspor ykkar.
Og við höfum líka komist að því að
þið látið fólk um allan heim ykkur
varða sem og mannréttindi og
óréttlæti.“
Hann segir Íslendinga bera virð-
ingu fyrir þeim sem eru þeim ólíkir,
séu færir í að eignast vini og koma á
friði. Það sé nauðsynlegur lærdóm-
ur því Katalónar þurfi að „sannfæra
suma um að það sé slæm hugmynd
að stofna til átaka, fangelsa fólk og
halda pólitísk réttarhöld“.
„Það á að leysa málin á hinn
íslenska hátt. Með viðræðum,
atkvæðagreiðslum og friði,“ segir
Bosch.
Pólitísk réttarhöld
Bosch segir mikilvægt fyrir Íslend-
inga að vita að réttarhöldin í Madr-
íd séu pólitísk. Hann segist vilja að
réttarhöldunum verði hætt, sak-
borningar verði leystir úr haldi.
„Þau eru leiðtogar okkar og eru það
fólk sem er best til þess fallið að ná
friðsamlegu samkomulagi.“
Þá vill Bosch að mannréttindi
séu virt. „Tjáningarfrelsið, réttur til
yfirráða yfir eigin líkama, til sann-
gjarnra réttarhalda og til pólitískrar
þátttöku.“
Katalónía er að sögn Bosch
rólyndishérað og Katalónar afslapp-
að en þó harðduglegt fólk. „En við
eigum í vandræðum með spænska
ríkið. Með einmitt þau vandræði
gætuð þið hjálpað okkur af því að
þið hafið reynsluna og þekkinguna
til þess.“
Sakleysi
Kveðið er á um óuppleysanlega
einingu Spánar í spænsku stjórn-
arskránni. Stjórnlagadómstóll
úrskurðaði sömuleiðis atkvæða-
greiðsluna haustið 2017 ólöglega
áður en hún átti sér stað. Það þýðir
hins vegar ekki, segir Bosch, að
fangelsa ætti héraðsstjórnina sem
stóð að atkvæðagreiðslunni.
„Stjórnlagadómstóllinn getur
eingöngu úrskurðað um stjórnar-
skrártengd mál, ekki sakamál.
Hann getur ekki dæmt fólk í fang-
elsi. Hann sagði atkvæðagreiðsluna
stangast á við stjórnarskrá en það
gerir margt annað án nokkurra
af leiðinga. Til að mynda við rétt-
inn til að hafa þak yfir höfuðið eða
til jafnréttis. Ef atkvæðagreiðslan
stangast á við stjórnarskrá var það
vegna pólitískrar deilu þeirra sem
vildu halda hana og þeirra sem
vildu ekki að hún færi fram. Slíkt
á að leysa á pólitískum vettvangi.“
Bosch segir enn fremur að það sé
„skrítið, óvenjulegt og óásættan-
legt“ að ákærðu sitji nú í sakamála-
dómstól og séu sökuð um glæpi sem
„áttu sér einfaldlega aldrei stað“.
„Þau eru sökuð um uppreisn og
uppreisnaráróður, glæpi sem þurfa
að fela í sér of beldi. En það átti
ekkert of beldi sér stað. Hvar var
ofbeldið? Þjóðin var afar friðsamleg
og héraðsstjórnin sömuleiðis. Það
ættu aðrir að sitja fyrir dómi, ekki
friðelskandi fyrrverandi héraðs-
stjórnin,“ segir Bosch og talar um
að eina of beldið umrætt haust hafi
verið af hálfu spænsku lögreglunnar
þegar hún barði á kjósendum og
reyndi að stöðva kosningarnar.
Ráðherrann minnist á að nokkrir
ráðherrar hafi valið að fara í útlegð
og séu nú frjálsir í Belgíu og víðar.
„Þau hafa farið fyrir dómara. Eng-
inn þeirra dómara hefur litið svo á
að draga skuli þau fyrir sakamála-
dómstól.“
Öfgaöfl
Einn þeirra þriggja aðila sem sækja
málið er öfgaíhaldsflokkurinn Vox.
Bosch segir um að ræða flokk sem
er andvígur sjálfsákvörðunarrétt-
inum, kvenréttindum, réttindum
dýra og innflytjendum.
„Þetta er óumburðarlyndur
f lokkur. Hann er nú í kosninga-
baráttu og heyr hana í dómssal.
Það er mikið áhyggjuefni af því að
það þýðir að spænsk öfgaöfl, annað
en gerist nú annars staðar í Evrópu,
starfa innan kerfisins með leyfi
yfirvalda,“ segir Bosch og bætir við:
„Þetta snýst ekki bara um kata-
lónskt sjálfstæði heldur líka um
öfgaíhaldshreyfinguna í Evrópu.“
Engin bjartsýni
Bosch segist ekki bjartsýnn á að
dómstólar sýkni sakborningana.
„Ég hef litla trú á því að hann sýni
almenna skynsemi, sem stundum
er ekki almenn, þá sérstaklega í
þessu tilviki. Ég hef hins vegar trú
á framtíð okkar og mannkynsins
alls. Í Vestur-Evrópu 21. aldarinnar
geta atburðir eins og þeir sem eiga
sér stað heima ekki staðið yfir lengi.
Þessu mun ljúka, ég er viss um það.
Ég tel að við fáum brátt tækifæri til
þess að ákvarða eigin framtíð.“
Hann segir að dómarnir gætu
orðið þungir. „Krafist er allt að 25
ára yfir mörgum sakborningum,
sem er þyngra en refsingin við
morði. Ef dómarnir eru þungir mun
það ekki hjálpa til við að leysa úr
deilunni. Hún verður líklega verri.“
Þá segist hann viss um að frelsið,
almenn skynsemi og grundvallar-
mannréttindi muni hafa betur.
„Þess vegna er ég í þessu starfi.“
Bosch kveðst jafnframt vongóð-
ur um að hann muni sjá stofnun
katalónsks lýðveldis á sinni ævi.
Katalónar hafi þó ákveðin grund-
vallargildi í sjálfstæðisbaráttunni
sem þeir muni aldrei víkja frá. „Við
viljum að ferlið sé lýðræðislegt,
siðmenntað og friðsamlegt. Við
munum ekki beita of beldi, sama
hvað um okkur er sagt og sama hvað
verður um samstarfsmenn okkar
sem nú sæta illri meðferð.“
Hann segir að sjálfstæði sé mark-
miðið því þannig sé hægt að auka
velsæld og lífsgæði Katalóna. „Það
er hægt að líta til íslensks fordæmis.
Lífsgæði hafa aukist mikið frá því
Ísland fékk sjálfstæði. Við skiljum
ekki hvers vegna við ættum ekki að
mega fara sömu leið.“
Ekkert upplýsingastríð
Bosch hefur nú ferðast til nokk-
urra evrópskra höfuðborga. Hann
segist ekki eingöngu hafa talað um
stjórnmál á ferðum sínum en hafa
vissulega verið hreinskilinn þegar
hann er spurður út í stöðuna, líkt
og í þessu viðtali. Katalónar eigi þó
ekki í neinum upplýsingahernaði.
„En við höfum tekið eftir því að
Spánverjar þróa nú upplýsingaher-
ferð sem kallast „Þetta er Spánn í
raun“ þar sem því er haldið fram að
Spánn sé lýðræðisríki sem hafi sjálf-
stæða dómstóla og beri virðingu
fyrir mannréttindum. Þegar maður
á borð við Pedro Sanchez, forsætis-
ráðherra Spánar, fer fyrir Mannrétt-
indadómstól Evrópu og fullyrðir
þetta fyrir framan dómara, sem
gætu litið Spán jákvæðum augum,
gætu þeir velt því fyrir sér hvað knýi
hann til þess að tala á þennan hátt.
Telur hann Spán viðkvæman að
þessu leyti? Heldur hann að Evrópa
efist um þessa stöðu?“ spyr Bosch.
„Ég held að þetta sé ekki sniðug
nálgun. Hún sýnir óöryggi og
mikinn veikleika spænska stjórn-
kerfisins þegar það þarf að tala á
þennan hátt.“
Vonbrigði
Katalónskir sjálfstæðissinnar á
spænska þinginu greiddu atkvæði
með því að Pedro Sanchez, úr Sósí-
alistaf lokki, yrði nýr forsætisráð-
herra. „Af því vonuðumst við eftir
öðru og betra viðmóti og bjuggumst
við því að hægt væri að eiga í við-
ræðum og finna lýðræðislega lausn
á deilunni,“ segir Bosch.
Það hefur hins vegar ekki gerst.
„Það sem gerðist var afar svipað
því sem við upplifðum undir
stjórn Lýðf lokksins. Málaferlin
héldu áfram og þótt viðræður hafi
farið af stað var þeim slitið innan
fáeinna daga þegar spænska ríkis-
stjórnin stóð upp frá borðinu. Við
höfum í mörg ár setið ein við þetta
viðræðuborð og viljum finna lýð-
ræðislega lausn.“
Katalónar hrífast af
íslensku leiðinni
Alfred Bosch, utanríkisráðherra Katalóníu, ræðir við Fréttablaðið
um réttarhöld yfir leiðtogum katalónsku sjálfstæðishreyfingarinnar,
stöðuna í Katalóníu og hvernig Katalónar geti lært af Íslendingum.
Sjötyngdur söngvari
Alfred Bosch segist hafa trúlofast
stjórnmálunum fyrir sjö árum,
þá orðinn fimmtugur. Fram að
því starfaði hann sem háskóla-
prófessor, rithöfundur og var
jafnframt aðgerðasinni. Í gegnum
síðastnefnda starfið sogaðist
hann inn í stjórnmálin og hefur
síðan þá setið í borgarstjórn
Barcelona, á spænska þinginu og
er nú ráðherra.
Aðspurður hvort það hjálpi
í núverandi starfi að tala sjö
tungumál segir Bosch hiklaust
já. „Það er betra en að tala
ekkert tungumál. Eins og þú
veist eru Katalónar tvítyngdir,
tala sitt eigið mál, katalónsku,
og spænsku sömuleiðis,“ segir
hann og bætir við að hann hafi að
auki lært ensku, frönsku, þýsku,
portúgölsku og ítölsku.
Bosch söng mikið á yngri
árum en segir ekki alveg við hæfi
að titla sig söngvara. „Ég söng
þegar ég var yngri og þá bara sem
áhugamaður. Það var óperusöng-
ur og svo söng ég líka spænska
óperu. Það var bara í áhuga-
mannahóp sem hafði gaman af
því að setja upp sýningar fyrir vini
og kannski fáeina til viðbótar. Nú
til dags syng ég bara í sturtu.“
Þá var hann einnig sjálfstæður
blaðamaður í fortíðinni og starf-
aði á vettvangi víða, til að mynda
í Suður-Afríku, Líbanon, Srí Lanka
og Kambódíu. Í því starfi segist
hann hafa lært mikið um mann-
kynið. Það sé afar fjölbreytt
og hafi mismunandi skoðanir
en sé þó svipað innbyrðis. „Við
fæðumst, deyjum, elskum,
berjumst.“
Þórgnýr Einar
Albertsson
thorgnyr@frettabladid.is
1 6 . M A R S 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R26 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
1
6
-0
3
-2
0
1
9

0
4
:2
5
F
B
1
2
8
s
_
P
1
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
1
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
9
2
-B
D
2
0
2
2
9
2
-B
B
E
4
2
2
9
2
-B
A
A
8
2
2
9
2
-B
9
6
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
1
2
8
s
_
1
5
_
3
_
2
0
1
9
C
M
Y
K