Fréttablaðið - 23.03.2019, Blaðsíða 112

Minningarsjóður um Jean-Pierre Jacquillat, fyrrum
aðal stjórnanda Sinfóníuhljómsveitar Íslands, mun
á þessu ári veita efnilegum tónlistarmanni styrk til
framhaldsnáms erlendis á skólaárinu 2019-2020.
Veittur er einn styrkur að upphæð 1.500.000 kr.
Umsóknir, með upplýsingum um námsferil
og framtíðaráform, sendist fyrir 1. maí nk.
til formanns sjóðsins:
Minningarsjóður um Jean-Pierre Jacquillat
Pósthólf 35, 121 Reykjavík
Umsóknum fylgi hljóðritanir, raddskrár frumsaminna
verka eða önnur gögn sem sýna hæfni umsækjenda.
2017 Sölvi Kolbeinsson -saxófón
2016 Baldvin Oddson-trompet
2015 Rannveig Marta Sarc-fiðla
2014 Sólveig Thoroddsen-harpa
2013 Hulda Jónsdóttir-fiðla
2012 Benedikt Kristjánsson-söngur
2011 Matthías I. Sigurðsson-klarinett
2010 Gunnhildur Daðadóttir-fiðla
2009 Helga Þóra Björgvinsdóttir-fiðla
2008 Jóhann Nardeau-trompet
2007 Melkorka Ólafsdóttir-flauta
2006 Elfa Rún Kristinsdóttir-fiðla
2005 Ögmundur Þór Jóhannesson-gítar
2004 Víkingur Heiðar Ólafsson-píanó
2003 Birna Helgadóttir-píanó
2002 Lára Bryndís Eggertsdóttir-orgel
2001 Pálína Árnadóttir-fiðla
2000 Hrafnkell Orri Egilsson-selló
1999 Una Sveinbjarnardóttir-fiðla
1998 Árni Heimir Ingólfsson-píanó/tónv.
1997 Þórður Magnússon-tónsmíðar
1996 Ingibjörg Guðjónsdóttir-söngur
1995 Sigurbjörn Bernharðsson-fiðla
1994 Guðni A. Emilsson-hljómsveitarstj.
1993 Tómas Tómasson-söngur
1992 Þóra Einarsdóttir-söng
Styrkur til
tónlistarnáms
MINNINGAR
SJÓÐUR
JPJ
Ím
y
n
d
u
n
a
ra
fl
/
M
-J
PJ

f y r r u m s t y r k þ e g a r
LEIKHÚS
Matthildur
Byggt á skáldsögu eftir Roald
Dahl
Borgarleikhúsið
Leikhandrit: Dennis Kelly
Tónlist og söngtextar: Tim
Minchin
Leikstjórn: Bergur Þór Ingólfsson
Íslenskun: Gísli Rúnar Jónsson
Leikarar: Erna Tómasdóttir, Ísabel
Dís Sheehan, Salka Ýr Ómarsdóttir,
Björgvin Franz Gíslason, Rakel
Björk Björnsdóttir, Björn Stefáns-
son, Vala Kristín Eiríksdóttir,
Sölvi Viggósson Dýrfjörð, Ebba
Katrín Finnsdóttir, Baldur Björn
Arnarsson, Arnaldur Halldórsson,
Erlen Isabella Einarsdóttir, Þórey
Lilja Benjamínsdóttir Wheat,
Vala Frostadóttir, Lísbet Freyja
Ýmisdóttir, Jón Arnór Pétursson,
Patrik Nökkvi Pétursson, Emil
Björn Kárason, Gabríel Máni Krist-
jánsson, Edda Guðnadóttir, Linda
Ýr Guðrúnardóttir, María Pála
Marcello, Þóra Fanney Heiðars-
dóttir, Hlynur Atli Harðarson,
Hilmar Máni Magnússon, Þorleifur
Einarsson, Arnar Dan Kristjánsson,
Viktoría Sigurðardóttir, Andrea
Lapas, Arna Sif Gunnarsdóttir,
Guðmunda Pálmadóttir og Steve
Lorenz
Danshöfundur: Lee Proud
Tónlistarstjórn: Agnar Már
Magnússon
Leikmynd: Ilmur Stefánsdóttir
Búningar: María Th. Ólafsdóttir
Lýsing: Þórður Orri Pétursson
Myndband: Ingi Bekk
Leikgervi: Margrét Benedikts-
dóttir
Hljóð: Garðar Borgþórsson og
Þórður Gunnar Þorvaldsson
Vorsöngleikur Borgarleikhússins
hlýtur að vera merki um að vetrar-
hretinu sé senn að ljúka. Roald Dahl
kynnti hina kláru Matthildi fyrir
heiminum árið 1988 í bókarformi
og síðan hefur vegferð hennar verið
löng og frækin. Fræg Hollywood-
bíómynd árið 1996, ýmsar hljóðút-
gáfur í millitíðinni og síðan sló hún
endanlega í gegn með söngleik
árið 2010 þar sem saga hennar var
endurskrifuð af breska leikskáldinu
Dennis Kelly, með viðbættri tón-
list og lagatextum eftir ástralska
grínistann Tim Minchin. Nú liggur
leið Matthildar á stóra svið Borgar-
leikhússins og mætti hún skelegg til
leiks síðustu helgi, leikstýrt af Bergi
Þór Ingólfssyni og allur texti þýddur
af Gísla Rúnari Jónssyni.
Matthildur fékk frábæra dóma
á Englandi á sínum tíma og er enn
í sýningum. Sagan hverfist um
undrabarnið Matthildi og baráttu
hennar fyrir skilningi og jafnrétti.
Inn í sögunna f léttast f lókið full-
orðinsumhverfi þar sem hún þarf
að standa fyrir sínu. Strax skal
tekið fram að Matthildur er langur
söngleikur sem slær upp í þrjá tíma,
að hléi meðtöldu. Sýningin heldur
dampi að mestu. Framvindan
er fjörug og ferðalag Matthildar
spennandi en ekki gallalaust, þar
ber helst að nefna undarlega og
endur tekna hliðarsögu þar sem
söguhetjan segir vinkonu sinni
ævintýri af sirkusfólki. En fyrst ber
að ramma inn söguheiminn …
Vala Kristín stelur sýningunni
Heimilisaðstæður Matthildar eru
vægast sagt hörmulegar. Faðir
hennar, Ormur Ormars, leikinn af
Birni Stefánssyni, og móðir, Norma
Ormars, sem leikin er af Völu Krist-
ínu Eiríksdóttur, vilja minna en
ekkert með hana hafa. Söngleikur-
inn byrjar á fæðingu Matthildar og
Vala Kristín gerir sér lítið fyrir og
stelur sýningunni frá fyrsta atriði.
Túlkun hennar á Normu er töfrandi
í öllu sínu hallæri, bæði bráðfyndin
og beljandi. Ekki tekst jafn vel til hjá
Birni sem leitar frekar í auðvelda
og endurtekna takta en heildræna
nálgun.
Bakland Matthildar saman-
stendur af bókasafnsverðinum Fili-
píu, sem leikin er af Ebbu Katrínu
Finnsdóttur, og kennaranum Fríðu
Hugljúfu, leikinni af Rakel Björk
Björnsdóttur, sem gera sér fyllilega
grein fyrir því hvaða manneskju
þessi smáa stelpa hefur að geyma.
Ebba Katrín gerir vel í sínum fáu
atriðum en persóna hennar þróast
lítið og hefur að mestu það verkefni
að bregðast við áðurnefndri sirkus-
sögu. Meiri ábyrgð liggur á herðum
Rakelar Bjarkar sem stígur fram
í sínu fyrsta hlutverki á atvinnu-
sviði. Leikur hennar var litaður af
svolitlum taugatrekking og stífleika
en hún leitar í öruggt skjól söngsins
til að fylla út í karakterinn, sem hún
gerir ágætlega.
Kærkomið og bræðandi
Lykilþáttur verksins hverfist um
hvernig Matthildur notar mann-
gæskuna til að sigrast á mann-
vonsku Karítasar Mínherfu skóla-
stýru. Til að opna sýninguna, og
hjörtu áhorfenda, upp á gátt þarf
Karítas Mínherfa að vera herfa í
hæsta gæðaf lokki og hræða líf-
tóruna úr áhorfendum. Björgvin
Franz Gíslason geymir ýmsa hæfi-
leika og nýtur þess að japla á hlut-
verki skólastýrunnar en hann nær
aldrei að framkalla hræðsluna sem
til þarf. Karítas Mínherfa í hans
höndum er safarík dragdrottning
frekar en ógnandi hrotti. Að hluta
til ber Bergur Þór ábyrgðina en
fyrstu kynni af Karítas Mínherfu
eru illa leyst en lokalagið hennar,
Uppreisnar-andi, er aftur á móti
frábært að öllu leyti.
Þung er byrðin að bera heilan
söngleik á litlu baki en allar líkur
eru á því að hinar tvær Matthild-
arnar verði alveg jafn heillandi
og Ísabel Dís Sheehan sem stóð á
sviðinu á frumsýningarkvöldinu.
Það er kærkomið og bræðandi að
sjá slíka kvenfyrirmynd á sviði.
Barnaleg kæti og æsingur einkennir
aðra meðlimi leikhópsins, unga sem
eldri. Markvert er hversu frábærlega
ungu einstaklingarnir í hópnum
standa sig, öll sem eitt. Enn önnur
sönnun á því að langtímafjárfest-
ing í unga fólkinu margborgar sig.
Þá er sérstaklega ánægjulegt að sjá
Sölva Viggósson Dýrfjörð, sem gerði
garðinn frægan sem Billy Elliot,
snúa aftur á svið í fjölbreyttum
hlutverkum. Þorleifur Einarsson og
Arnar Dan Kristjánsson eru ennþá
að finna sína hillu á atvinnusviði,
og eru að prófa sig áfram með mis-
munandi árangri, en svona tækifæri
eru ómetanleg fyrir unga leikara
sem verða að fá tíma til að þroskast.
Sjónarspil fer að ráða
Ilmur Stefánsdóttir fer fram úr
sér hvað varðar hönnun fyrir
stóra sviðið í þetta skiptið og er
leikmyndahönnuður á heims-
mælikvarða. Hver sviðskimi er
fullnýttur, alveg upp í rjáfur, og
ímyndunaraf l hennar hreinlega
springur yfir sviðið. En þess væri
óskandi að betri sviðslausn hefði
verið fundin fyrir hið hræðilega
Svarthol skólastýrunnar. Leik-
gervin og búningarnir eru fantavel
unnin af Margréti Benediktsdóttur
og Maríu Th. Ólafsdóttur, þá sér-
staklega múndering Normu Orm-
ars, en endurhugsa hefði mátt bæði
búninga skólastýrunnar og Ormars.
Þeir virðast báðir sem úr öðru leik-
riti.
Bergur Þór er fyrir löngu orðinn
sérfræðingur í sviðsetningu söng-
leikja af þessari stærðargráðu.
Hann gefur ungum leikurum stór
tækifæri og setur mikla ábyrgð á
þeirra herðar. Þessi ákvörðun verð-
ur til þess að meiri áhersla er lögð
á stórar hópsenur frekar en söguna
sem segja skal. Danshöfundurinn
Lee Proud snýr aftur til starfa fyrir
Borgarleikhúsið og færir sýninguna
á annað plan með glæsilegri vinnu.
En eins og áður sagði verður stund-
um tengslarof á milli sögunnar og
söngatriðanna, sjónarspilið fer að
ráða för.
Hér leikur tónlistin auðvitað
stórt hlutverk og tónlistarstjórnun
Agnars Más Magnússonar ber með
sér léttleika sem er gott mótvægi við
orðasúpuna á sviðinu. Söngleikur-
inn einkennist af nokkrum lykillög-
um þar sem Er ég verð stór og Óþekk
börn standa upp úr. Hljóðblöndun
sýningar af þessari stærðargráðu er
þrautargáta og vinnur hljóðteymið
margt vel í þeim efnum. En orða-
flaumurinn er síkur að oft er erfitt
að greina orðaskil, þá sérstaklega
í stærri atriðunum þar sem atið
verður stundum svo mikið að texta-
flóðið verður yfirþyrmandi.
Vorsöngleikur Borgarleikhúss-
ins er fyrir löngu orðinn hefð og
búið er að byggja grjótharðan
grunn fyrir stórt leikhússjónarspil.
Sýningarnar verða stærri og mikil-
fenglegri í hvert skipti en hætta er
á að með stærðinni skapist rof við
tilfinningatengslin sem leikhúsið
getur skapað. Matthildur er mikil-
væg saga fyrir áhorfendur á öllum
aldri þar sem samúð sigrar grimmd,
greind sigrar vanvit og sakleysi sigr-
ar svik.
Sigríður Jónsdóttir
NIÐURSTAÐA: Stórkostlegt sjónar-
spil sem nær ekki að fanga skilaboð
sögunnar að fullu.
Áfram, stelpa!
Matthildur er mikilvæg saga fyrir áhorfendur á öllum aldri, segir gagnrýnandi Fréttablaðsins í dómi sínum. MYND/GRÍMUR BJARNASON
BERGUR ÞÓR ER FYRIR
LÖNGU ORÐINN
SÉRFRÆÐINGUR Í SVIÐSETN-
INGU SÖNGLEIKJA AF ÞESSARI
STÆRÐARGRÁÐU.
2 3 . M A R S 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R48 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
2
3
-0
3
-2
0
1
9
0
4
:4
6
F
B
1
2
8
s
_
P
1
1
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
9
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
A
0
-D
C
9
C
2
2
A
0
-D
B
6
0
2
2
A
0
-D
A
2
4
2
2
A
0
-D
8
E
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
1
2
8
s
_
2
2
_
3
_
2
0
1
9
C
M
Y
K