Fréttablaðið - 10.05.2019, Blaðsíða 40

Sjúklingurinn
getur orðið fyrir
óhappi fari hann of
snemma heim af sjúkra-
húsi, til dæmis falli sem
getur valdið beinbroti.
Elín
Albertsdóttir
elin@frettabladid.is
Árið 2017 urðu 110.000 manns fyrir einhvers konar skaða á sjúkrahúsum í Noregi,
samkvæmt tímaritinu Sykepleien.
no. Það gerir um 13,7% þeirra sem
þurftu á sjúkrahúsvist að halda.
Stefnt er að því markvisst að
lækka þessa tölu enda er talið að í
helmingi tilfella hefði verið hægt að
forðast skaðann.
Rannsóknin frá háskólanum í
Bodø byggist á viðtölum við fimm-
tán hjúkrunarfræðinga á hjúkr-
unarheimilum, heimilishjúkrun
og á skurðstofum. Rannsakendur
vildu kanna hættuna samfara því
að flytja aldraða sjúklinga á milli
deilda eða hæða þegar þeir væru
á leið í skurðaðgerð. „Allir hjúkr-
unarfræðingarnir sem tóku þátt í
rannsókninni höfðu upplifað ein-
hvers konar óheppilegar uppákom-
ur á vinnustað,“ segir Eli Eliassen,
einn af vísindamönnunum á bak
við rannsóknina. „Allt voru þetta
atvik sem áttu ekki að geta gerst.
Atvikið gæti tengst rannsókn á
sjúklingi, meðferð, umönnun,
endurhæfingu eða heimsókn til
læknis.“
Rannsakendur uppgötvuðu
hættu á óheppilegum atvikum hjá
öldruðum þegar þeir eru sendir til
og frá sjúkrahúsum jafnvel einir.
Fólk sem er mikið veikt og á erfitt
með að tjá sig er sent eitt á milli
sjúkrahúsa. Upplýsingar á milli
deilda skila sér ekki til samstarfs-
félaga á sjúkrahúsinu. Tölvur milli
deilda „tala“ ekki saman þannig að
um misskilning verður að ræða.
Fólk með heilabilun er meðal
þeirra sem lenda í margvíslegum
mistökum fagfólks. „Oft eru aldr-
aðir sjúklingar í ruglástandi eftir
aðgerðir og það getur reynst örðugt
að miðla til þeirra mikilvægum
upplýsingum við útskrift,“ segir
Eli. „Sjúklingar eiga mjög oft erfitt
með að skilja hvað sé að gerast og
getur verið erfitt fyrir hjúkrunar-
fræðing að fá réttar upplýsingar
frá hinum sjúka. Ófullnægjandi
upplýsingar geta haft áhrif á niður-
stöðu meðferðarinnar, til dæmis
hvort sjúklingur hafi tekið inn lyf
eða ekki.
Þá er fólk flutt frá sjúkrahúsi
á endurhæfingardeildir eða
hjúkrunarheimili án tilskilinna
og mikilvægra upplýsingaskjala.
Loks er of algengt að aldraðir séu
sendir heim of snemma og séu
ekki orðnir nægilega frískir til að
nýta sér heimaþjónustu. Því miður
getur sjúklingurinn orðið fyrir
alvarlegum óhöppum fari hann
of snemma heim af sjúkrahúsi,
til dæmis falli sem getur valdið
beinbroti og í versta falli dauðs-
falli. Mismunandi tölvukerfi milli
heilsugæslu og spítala getur auk
þess komið í veg fyrir að mikil-
vægar upplýsingar komist í hendur
heilbrigðisstarfsmanna sem eiga
að annast sjúklinginn. Hjúkr-
unarfræðingurinn hefur ekki
nógu fullkomnar upplýsingar um
breytingar á lyfjum, sýkingum eða
annarri umönnunarþörf.
Niðurstöður rannsóknarinnar
benda til þess að bæta þurfi sam-
starf á öllum sviðum heilbrigðis-
þjónustunnar í Noregi svo öryggis
sjúklinga, sérstaklega aldraðra,
sé gætt. Mælt er með að frekari
tékklistar verði þróaðir sem tryggja
nauðsynlegar og mikilvægar
upplýsingar. Þá ættu að vera til
neyðarviðbrögð fyrir einstæða
aldraða sjúklinga ef þeir þurfa fylgd
til og frá sjúkrahúsi. Ekki eru allir
með tiltæka aðstandendur ef neyð
kemur upp.
Árið 2016 var gerð greining á
högum og líðan aldraðra á Íslandi.
Þar kom í ljós að fámennur hópur
eldri borgara hafði upplifað van-
rækslu en ellefu einstaklingar
höfðu orðið fyrir vanrækslu
af hálfu skyldmenna, annarra
umsjónarmanna, samfélagsins eða
annarra. Fleiri aldraðir en áður
töldu að heilbrigðisþjónusta hefði
versnað eða 45%. Hvort gerð hafi
verið rannsókn á viðhorfi hjúkr-
unarfræðinga eins og í Noregi er
okkur ekki kunnugt um. Ýmsar
rannsóknir hafa þó sýnt að kann-
anir í nágrannalöndum okkar eiga
margt sameiginlegt með því sem
gerist hér á landi.
Greinin birtist á vefmiðlinum
forskning.no.
Aldraðir sjúklingar stundum
berskjaldaðir á sjúkrahúsum
Samkvæmt rannsókn sem gerð var við Nord háskólann í Bodø í Noregi er algengt að aldraðir
séu sendir of snemma heim eftir aðgerðir á sjúkrahúsum. Einnig er algengt að fólk sé skilið
eftir eitt fyrir og eftir aðgerð. Rannsóknin var gerð meðal norskra hjúkrunarfræðinga.
Er mögulegt að gamla fólkið gleymist á spítalanum? Er það sent alltof fljótt heim með tilheyrandi hættu á að það detti og brotni? Norskir hjúkrunarfræð-
ingar segja í nýrri rannsókn að margt megi bæta í umönnun aldraðra. Oft er gamalt fólk mjög ruglað eftir aðgerðir og erfitt að fá réttar upplýsingar frá því.

BRÚÐKAUPSÞEMA
Í Fréttablaðinu föstudaginn 17. maí.
Allt sem hugsast getur varðandi brúðkaup.
Tryggðu þér gott auglýsingapláss í langmest lesna
dagblaði landsins.
Nánari upplýsingar um blaðið veitir:
Jón Ívar Vilhelmsson, markaðsfulltrúi Fréttablaðsins.
Sími 550-5654 / jonivar@frettabladid.is
FERMINGARGJAFIR
Fimmtudaginn 15. mars gefur Fréttablaðið út
bráðsniðugt aukablað sem innheldur ótal
hugmyndir að fjölbreyttum fermingargjöfum.
Allir sem hafa fermst vita að d gurinn og ekki síst
gjarnar lifa í minningunni um aldur og ævi.
Tryggðu þér tt auglýsingapláss
í langmest lesna dagblaði landsins.
Upplýsingar hjá auglýsingadeild Fréttablaðsins í síma 512 5402
eða sendu okkur póst á netfangið serblod@frettabladid.is
6 KYNNINGARBLAÐ FÓLK 1 0 . M A Í 2 0 1 9 F Ö S T U DAG U R
1
0
-0
5
-2
0
1
9
0
7
:2
5
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
F
8
-2
7
B
C
2
2
F
8
-2
6
8
0
2
2
F
8
-2
5
4
4
2
2
F
8
-2
4
0
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
A

F
B
0
5
6
s
_
9
_
5
_
2
0
1
9
C
M
Y
K