Morgunblaðið - 01.03.2019, Blaðsíða 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. MARS 2019
Húðfegrun ehf | Vegmúli 2 | Sími 533 1320 | www.hudfegrun.is
Losnaðu við húðslit ör og hrukkur!
Heildrænar
húðmeðferðir
fyrir þig
Kristín Heiða Kristinsdóttir
khk@mbl.is
Ég er alin upp við flúr, þvíbróðir minn er húðflúrariog hann er nánast þakinnhúðflúrum. Hann hefur
flúrað okkur öll systkinin og mamma
fékk sitt fyrsta flúr hjá honum þegar
hún var að mig minnir um fimmtugt.
Bróðir minn var afar glaður með
efnisval mitt í verkefninu,“ segir
Guðlaug Birna Steinarsdóttir, en
hún valdi sér heldur óvenjulegt efni
til rannsóknar í meistaraverkefni
sínu í félagsráðgjöf við Háskóla Ís-
lands, hún gerði megindlega rann-
sókn á hegðun og viðhorfi háskóla-
nema til húðflúrs og líkamsgötunar.
„Mér hefur alltaf fundist áhuga-
vert að spá í hvað liggur að baki því
að fólk fær sér flúr eða lætur gata
sig. Ástæðurnar geta verið margvís-
legar, þetta er ekki alltaf skreyti-
þörf, stundum er þetta yfirlýsing
eða tjáning. Innan ákveðinna hópa
geta flúr sagt mikið um fólk, til
dæmis innan glæpagengja erlendis,
þá segir ákveðið húðflúr í andliti til
um það hvers konar glæp viðkom-
andi framdi,“ segir Guðlaug sem
einnig skoðaði sögu húðflúra.
„Húðflúr eru æfafornt fyrir-
bæri. Árið 1991 fundust 5000 ára
gamlar líkamsleifar manns í fjöllum
milli Ítalíu og Austurríkis. Þetta er
Ísmaðurinn Ötzi, en líkami hans er
mjög vel varðveittur og í ljós kom að
Ötzi er með húðflúr, margar langar
línur, en þau tákn eru talin hafa ver-
ið vegna lækningameðferðar. Einnig
er hún forn húðflúrhefð frumbyggja
Nýja Sjálands, Maóra, en þeir flúr-
uðu sérstök munstur (Ta moko) í
andlitin þegar þeir fóru í stríð. Húð-
in var einnig gerð upphleypt og flúr-
in urðu þá dökk ör. Maórar hafa
haldið húðflúrhefðinni lifandi að ein-
hverju leyti,“ segir Guðlaug og bætir
við að í Japan hafi fundist leirstyttur
frá því 5000 fyrir Krist, en í þær hafa
verið grafin tákn sem talin eru tákna
húðflúr.
„Erfiðara var að finna áreiðan-
legar gamlar heimildir um líkams-
götun. En skyld henni er þó æva-
gömul hefð kvenna í Eþíópíu að setja
leirplötur, labret, í neðri vör sína, til
að stækka hana. Því stærri sem plat-
an er því fallegri og merkilegri þykir
konan.“
Margir til í samband með
manneskju sem er þakin flúri
Í rannsókn sinni sendi Guðlaug
spurningalista á alla háskólanema í
grunn- og diplómanámi, þar sem
spurt var um bakgrunn, sjálfsmynd
og viðhorf til húðflúra og líkamsgöt-
unar. Spurningalistinn er þróaður af
David Knox sem er prófessor í fé-
lagsfræði í Bandaríkjunum og sam-
starfsfólki hans og var notaður við
rannsókn þeirra sem þessi rannsókn
er byggð á.
Guðlaug fékk svör frá rúmlega
þúsund nemendum og voru konur í
miklum meirihluta þeirra sem svör-
uðu. Rétt rúmur helmingur svar-
enda var sjálfur með flúr, en aðeins
færri voru með líkamsgöt. Nánast
allir svöruðu því játandi að eiga vin
með húðflúr, en aðeins færri áttu
vini með líkamsgöt.
„Rannsóknin leiddi m.a. í ljós að
viðhorf nemenda var mjög jákvætt
til húðflúra og líkamsgötunar. Þeir
sem voru sjálfir með flúr og göt voru
almennt með jákvæðara viðhorf en
þeir sem ekki voru með slíkar lík-
amsbreytingar. Mér kom nokkuð á
óvart að rúmlega helmingur sagðist
vera til í að vera í sambandi með
manneskju sem væri þakin húðflúr-
um, sem segir okkur að viðhorfin
hafa breyst. Rúmlega helmingi svar-
enda fannst fólk með sýnileg húðflúr
vera aðlaðandi, en aftur á móti
fannst aðeins 27 prósentum þeirra
að fólk með sýnilega líkamsgötun
væri aðlaðandi. Í ljós kom að ekki
var algengt að fólk hefði orðið fyrir
fordómum vegna eigin húðflúra eða
líkamsgata, en þeir sem höfðu orðið
fyrir slíku sögðu það yfirleitt koma
frá eldri kynslóðinni. Enda ólst sú
kynslóð upp við að húðflúr væru
tengd glæpum og öðru slíku eða
tengdu það við eitthvað neikvætt.
Nú er þetta orðið almennt, fótbolta-
mennirnir okkar eru heldur betur
flúraðir, þeir eru hreystin uppmáluð
og fyrirmyndir barna. Margt hefur
því breyst í samfélaginu í tengslum
við húðflúr, engin kippir sér upp við
þetta eða flokkar fólk eftir flúri.
Fólk í öllum stéttum fær sér húð-
flúr.“
Óvænt að yngstir
voru ólíklegastir
Guðlaug segir að rannsóknin hafi
sýnt að fólk á aldrinum 24 til 30 ára
sé líklegast til að vera með húðflúr
og eða með líkamsgöt. „Þeir sem
voru eldri en 30 ára voru ólíklegastir
til að vera með líkamsgöt, en aftur á
móti var yngsti aldurshópurinn, 18
til 20 ára, ólíklegastur til að vera
með húðflúr, sem kom virkilega á
óvart. Gera má ráð fyrir að dregið
hafi úr þeirri miklu tískubólu húð-
flúra sem var hér á tímabili.“
Þeir sem tóku þátt í rannsókninni
voru látnir merkja við flokk eða skil-
greiningu á því húðflúri sem þeir
báru sjálfir, og flestir merktu þar við
listræna tjáningu. Aðrir flokkar voru
minningarhúðflúr, í fegurðarskyni,
um persónulegt samband (t.d. nafn
kærasta), tákn fyrir eigin einkenni
(t.d. stjörnumerki), og til að fela lýti.
„Aðeins 37 einstaklingar sögðust
vera með flúr til að fela lýti, sem
kom á óvart, því ég hef heyrt af fólki
í kringum mig að það sé mikið að
aukast að fólk láti flúra sig til að fela
ör, til dæmis eftir keisaraskurð eða
slys.“
Fáir tengdu flúr við neikvæð
heilsufarsvandamál
Guðlaug skoðaði einnig í rannsókn
sinni tengsl flúra og líkamsgata við
félagslega stöðu háskólanema, og í
ljós kom að þeir sem neyttu áfengis
og vímuefna voru líklegri til að vera
með göt og flúr.
„Þeir sem höfðu upplifað fíkni-
efnaneyslu foreldra á heimili sínu í
æsku, voru að meðaltali með já-
kvæðara viðhorf til húðflúra og gata
heldur en þeir sem ekki höfðu upp-
lifað slíkt í bernsku. Sama átti við
um þá sem höfðu upplifað geðræna
erfiðleika foreldra á heimili í æsku.
Við lásum úr þessu að þeir sem
höfðu lent í ákveðnum erfiðleikum í
æsku væru umburðarlyndari og
sýndu því sem er öðruvísi eða ögr-
andi meiri skilning en aðrir.“
Guðlaug segir hafa komið sér
einna mest á óvart hversu fáir töldu
húðflúr geta valdið neikvæðum
heilsufarsvandamálum, eða aðeins
19% svarenda.
„Mun fleiri tengdu líkamsgötun
við heilsufarsvanda, en það virðist
vera þekkingarleysi um mögulega
skaðsemi húðflúra, eins og smit á
HIV og lifrarbólgu, ofnæmisviðbögð
við litum, aðallega rauðum lit, sem
einnig hefur verið talinn krabba-
meinsvaldandi. Blekið sem er notað í
flúrið getur verið mengað af örver-
um, mismunandi bakteríum, streptó-
kokkum og ýmsum gerlum, og í
blekinu eru rotvarnarefni, paraben
og fleira. Fólk er ekki frætt nægi-
lega um þetta, en leyfin eru vissu-
lega mjög ströng hér á landi, bæði
fyrir húðflúrara og gatara, í
tengslum við sótthreinsun og vinnu-
brögð.“
Stríðsmaður Maórar flúruðu sig áður í framan fyrir bardaga. Hönd Ísmannsins Ötzi 5000 ára með mörg húðflúr, rendur. Líkamsskreyting Eþíópísk kona með skál í vörinni, labret.
Húðflúr oftast listræn tjáning
„Margt hefur breyst í samfélaginu í tengslum við
húðflúr, enginn kippir sér upp við þetta lengur eða
flokkar fólk eftir flúri. Fólk í öllum stéttum fær sér
húðflúr,“ segir Guðrún Birna sem kannaði viðhorf
háskólanema til húðflúra og líkamsgötunar.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Guðlaug Birna Hún segir húðflúr vera ævafornt fyrirbæri meðal manna.