Fréttablaðið - 06.07.2019, Qupperneq 8

VESTMANNAEYJAR Íris Róberts-
dóttir varð bæjarstjóri í Vest-
mannaeyjum eftir sveitarstjórnar-
kosningarnar í fyrravor og er fyrst
kvenna til að gegna þeirri stöðu.
Aðdragandinn að því var hins
vegar róstusamur. Sjálfstæðis-
f lokkurinn klofnaði eftir ákvörð-
un um að halda ekki próf kjör og
Íris leiddi klofningsframboðið
Fyrir Heimaey. Hún hafði áður
verið starfandi í f lokknum síðan
hún var sextán ára og meðal ann-
ars tekið sæti á Alþingi sem vara-
þingmaður.
Ve st ma n naey ja r f ag na nú
hundrað ára afmæli kaupstaðar-
réttinda með veglegum hátíða-
höldum, með ávörpum, tónlist-
aratriðum og blaðaútgáfu. Bærinn
hefur lengi haft töluverða sérstöðu
og bæjarbúar gengið í gegnum
ýmsar raunir á liðinni öld, þá helst
Vestmannaeyjagosið árið 1973.
„Ég er fædd í Eyjum 11. janúar
árið 1972 og var því rúmlega eins
árs gömul í gosinu,“ segir Íris. „Ég
hef búið hér nánast alla mína ævi,
þó með viðkomu í Reykjavík og
Bandaríkjunum.“
Fjölskylda hennar f lutti mjög
snemma aftur heim í Eyjar eftir
gosið. Íris er kennari að mennt og
hlaut íslensku menntaverðlaunin
árið 2006 en þá var hún kennari í
Hamarsskóla. Íris hefur verið virk í
félagsstörfum bæjarins og um tíma
var hún formaður íþróttafélagsins
ÍBV. Hún er gift og á tvö börn og
eitt fósturbarn með manni sínum,
Eysteini Gunnarssyni.
„Það er svo margt sem gerir
þennan stað svo sérstakan,“ segir
Íris um Eyjarnar. „Fólkið, náttúr-
an, samkenndin, dugnaðurinn og
gleðin. Við Eyjamenn erum mjög
stoltir af uppruna okkar og erum
duglegir við að segja frá og sýna
allt sem við höfum upp á að bjóða.“
Eyjarnar hafa gengið í gegnum
erfiðleika, svo sem sjóskaða og
eldsumbrot. Mótar þetta fólkið?
„Já, svona reynsla mótar fólk og
þjappar því saman. Það að ganga
í gegnum svona raunir er ef ið
reynsla en býr líka til samkennd
og samstöðu sem alltaf er til staðar
þegar verulega reynir á og komið
er út fyrir dægurþrasið. Í því þrasi
getum við hins vegar verið býsna
harðskeytt eins og dæmin sanna.“
Þrátt fyrir að Eyjarnar séu ríkar
og mörg af sterkustu útgerðar-
félögum landsins þar staðsett þá
hafa Eyjamenn þurft að berjast
fyrir sínu. Samgöngumálin skipta
þar mestu máli og hafa gert lengi.
Árið 1874 var ófært í land og
Eyjamenn gátu ekki tekið þátt
í hátíðarhöldum vegna þúsund
ára afmælis Íslandsbyggðar. Hafa
þeir síðan haldið sína eigin þjóð-
hátíð. Á miðöldum voru eyjarnar
konungseign og gerður var skýr
greinarmunur á Íslandi annars
vegar og Vestmannaeyjum, eða
Vespenö hins vegar. Íris segir fæsta
Eyjamenn þó skilgreina sig sem
sérstaka þjóð, en einhverja þó.
Úrbætur í samgöngumálum
Hún segir að samgöngumálin,
ásamt heilbrigðismálunum, muni
sjálfsagt ávallt verða stærstu mál
Eyjamanna gagnvart ríkinu. „Sú
barátta er stöðug en við sjáum nú
fram á úrbætur í samgöngumálum
með komu nýs Herjólfs.“
Árni Johnsen barðist lengi fyrir
gerð jarðganga til Eyja og fékk lít-
inn hljómgrunn. Með nýrri tækni
eru hins vegar f leiri opnir fyrir að
skoða þann möguleika. Íris játar
hvorki né neitar því.
„Ég tel að það sé mjög mikilvægt
að ljúka þeim rannsóknum sem
þarf til að hægt sé að skera úr um
hvort jarðgöng af einhverju tagi
geti verið framtíðarlausn á sam-
göngum á milli lands og Eyja“ segir
hún. „Það er nauðsynlegt að fá á
hreint hvort þessi kostur sé inni í
myndinni eða ekki. Við þurfum í
þessum efnum að hugsa marga ára-
tugi fram í tímann og þurfum að
taka stefnuna annaðhvort á ferju-
siglingar um fyrirsjáanlega fram-
tíð, með tilheyrandi hafnarmann-
virkjum, eða göng af einhverju tagi
sem framtíðarlausn.“
Hvað varðar heilbrigðismálin
þá hefur verið langvarandi lækna-
skortur í Eyjum. Það er mjög
áhættusamt að fæða í Eyjum því
að þar hefur hvorki verið starfandi
skurðlæknir né svæfingalæknir.
Þetta er eitt af helstu verkefnum
Írisar rétt eins og forvera hennar.
Skerðing í þjónustu
„Við erum mjög óánægð með þá
skerðingu sem orðið hefur í heil-
brigðisþjónustunni hérna. Við
munum gera allt sem í okkar
valdi stendur til að þrýsta á um
úrbætur í þeim efnum. Það hefur
mjög dregið úr barnsfæðingum hér
vegna skertrar þjónustu. Til dæmis
þá fæddist aðeins eitt barn hérna
í fyrra.“
Íris hefur nú verið starfandi
sem bæjarstjóri í rúmlega eitt ár. Í
kringum kosningarnar í fyrra var
áþreifanlegur kurr í bæjarbúum
vegna klofningsins í Sjálfstæðis-
f lokknum, langstærsta f lokki
bæjarins.
Eru sárin að gróa?
„Það hefur talsvert gengið á
þetta rúma ár frá kosningum
enda margir að fóta sig í nýjum
hlutverkum í bæjarpólitíkinni. Ég
treysti þó að við sem fengum það
hlutverk frá bæjarbúum að sitja í
bæjarstjórn munum bera gæfu til
að bæta okkur í samskiptum og
vinna betur saman, þótt skoðanir
séu skiptar í einstaka málum. Þrátt
fyrir allt eru nefnilega f lest mál
afgreidd samhljóða.“
Erfið reynsla býr til samstöðu
Vestmannaeyjar fagna
hundrað ára afmæli
kaupstaðarréttinda með
veglegum hátíðahöld-
um. Íris Róbertsdóttir
er fyrst kvenna til að
gegna stöðu bæjarstjóra
í bænum. Hún er fædd
í Eyjum og var rúmlega
ársgömul í gosinu.
Kristinn Haukur Guðnason
kristinnhaukur@frettabladid.is
Það hefur talsvert
gengið á þetta rúma
ár frá kosningum enda
margir að fóta sig í nýjum
hlutverkum í bæjarpólitík-
inni. Ég treysti þó að við sem
fengum það hlutverk frá
bæjarbúum að sitja í bæjar-
stjórn munum bera gæfu til
að bæta okkur í samskipt-
um og vinna betur saman.
Íris Róbertsdóttir,
bæjarstjóri Vest-
mannaeyja
Frá Goslokahátíðinni í fyrra. Í ár verður sérstaklega vegleg hátíðardagskrá vegna 100 ára afmælis kaupstaðarréttinda bæjarins. MYND/VESTMANNAEYJABÆR
UMHVERFISMÁL Vatnajökulsþjóð-
garður er kominn á heimsminjaskrá
Menningarmálastofnunar Samein-
uðu þjóðanna, UNESCO. Ákvörðun
þess efnis var tekin á fundi heims-
minjanefndar UNESCO í Bakú í
Aserbaídsjan í gær á grundvelli þess
að þjóðgarðurinn hafi að geyma
einstakar náttúruminjar. Þar með
er staðfest að náttúra þjóðgarðsins
og friðlandsins í Lónsöræfum teljist
hafa einstakt gildi fyrir mannkynið.
Svæðið er einstakt á heimsvísu
vegna sköpunarkrafta náttúrunnar,
samspils elds og íss og þeirrar jarð-
fræðilegu fjölbreytni sem af því
leiðir og er sýnileg á yfirborði þjóð-
garðsins. Landsvæðið sem um ræðir
er afar stórt og um 12% Íslands eru
þannig komin á heimsminjaskrá
UNESCO sem einstakar náttúru-
minjar.
Tillaga ríkisstjórnarinnar um að
Vatnajökulsþjóðgarði yrði bætt á
heimsminjaskrána var afhent skrif-
stofu heimsminjasamningsins í
París í lok janúar 2018. Frá þeim tíma
hefur tillagan verið til gaumgæfilegr-
ar skoðunar og úttektar hjá Alþjóð-
legu náttúruverndarsamtökunum
IUCN sem eru heimsminjanefndinni
til aðstoðar við að meta heimsminja-
gildi, upprunaleika, heilleika og
verndarstöðu staða sem tilnefndir
eru á skrána vegna náttúrufars.
„Náttúra svæðisins sem nú fer inn
á heimsminjaskrána er stórbrotin
– með ævintýralegum hraunmynd-
unum, svörtum söndum, fágætum
gróðurvinjum, víðernum sem eiga
fáa sína líka,“ segir Guðmundur Ingi
Guðbrandsson, umhverfis- og auð-
lindaráðherra.
Lilja Alfreðsdóttir, mennta- og
menningarmálaráðherra, segir
þessa viðurkenningu dýrmæta
og án vafa verða lyftistöng fyrir
svæðið. „Við berum ábyrgð á þessu
stórbrotna landi, ekki aðeins fyrir
okkur sjálf – heldur heiminn og
framtíðina.
Ísland átti fyrir tvo staði á heims-
minjaskránni, Þingvelli og Surtsey.
– smj
Vatnajökulsþjóðgarður á heimsminjaskrá UNESCO
Guðmundur Ingi Guðbrandsson umhverfisráðherra. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
6 . J Ú L Í 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R8 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
0
6
-0
7
-2
0
1
9

0
4
:3
7
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
6
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
7
2
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
3
6
0
-8
3
5
0
2
3
6
0
-8
2
1
4
2
3
6
0
-8
0
D
8
2
3
6
0
-7
F
9
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
0
7
2
s
_
5
_
7
_
2
0
1
9
C
M
Y
K