Skessuhorn - 01.06.2005, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 1. JUNI 2005
att£S9UllUK..
Held áfrarn að róa á meðan heilsa leyfir
Rætt við Konný Breiðfjörð Leifsdóttur trillukerlingn á Arnarstapa
miðun að aldur þorsksins fari efrir
sentímetrafjölda en sjómenn hafa
viljað halda því fram að smáfiskurinn
væri eldri en Hafró vill meina. Það
hefur síðan komið á daginn að það
er rétt því að þorskar undir 50 sentí-
metrum eru að hrygna. Það er nátt-
úrulega svolítíð uggvænlegt og
bendir til að sú kenning sé rétt að
það séu til fleiri en ein arfgerð af
þorski, stórþorksur og smáþorskur.
Það er sótt óskaplega mikið í stóra
þorskmn því hann er dýrastur en um
leið hefur minni fiskurinn haft séns
og kannski fengið að vera meira í
friði. Ef til vill endar þetta með því
að fiskveiðistofninn verði bara litíi
fiskurinn. Þetta finnst mér að þurfi
að skoðast. Enn sem komið er segja
fiskifræðingar bara að það þurfi eitt-
hvað að gera en ekkert gerist. Ef það
minnkar mikið í stofiúnum þá breyt-
ist mikið hér á svæðinu og þessvegna
verður að grípa í taumana áður en
það er of seint.“
Engin leið að hætta
Þó sjómannsh'fið sé stundum erfitt
þá ætlar Konný að halda áfram að
stunda sjóinn frá Amarstapa um ó-
komin sumur. „Þetta er stundum
fjandi erfitt en var þó mim erfiðara
hér áður þegar við slægðum úti á sjó.
Þetta er mtm þægilegra efrir að það
var komin slægingarþjónusta í landi.
Jú, ég held áfram á meðan heilsa
leyfir,“ segir Konný og síðan er það
sjippo-hoj og „skipið skríður frá
landi, eins og segir í kvæðinu."
GE
Á síld eftir fermingu
Konný var tíu ára gömul þegar
hún fór í fyrstu sjóferðina. Það var á
vertíðarbáti með lúkar þar sem öll á-
höfiún hafðist við í sömu vistarver-
unni. Fáum árum síðar fór hún síð-
an á vertíð í fyrsta sinn. „Það var
fermingarárið mitt. Þá var fóstri
minn kokkur á síldarbáti og ég fékk
að fara með. Við fórum fyrst norður
á Siglufjörð en þar var Htla síld að
hafa þannig að við enduðum austur á
Norðfirði. Eg var hjálparkokkur
þetta sumar, eða var allavega látin
halda það, og mér Hkaði þetta líf
bara vel. Eg var að vísu sjóveik á
norðurleiðinni og ætlaði að fara
heim um leið og við kæmum að
landi á Siglufirði. Eg var hinsvegar
búin að sjóast þegar þangað kom og
þá kom ekki til greina að gefast
upp.“
Aðspurð segir Konný að hún hafi
aldrei losnað alveg við sjóveikina.
„Eg verð alltaf sjóveik fyrst á vorin
en finn ekki fyrir því þegar ég er
Hólkot. Þar er ég á sumrin og það er
stutt að fara. Samfélag trillukarlanna
hér á Amarstapa er líka alveg spes.
Hér eru miklir öðlingspiltar sem
hafa tekið mér sem jafningja.“
Blaðamaður á erfitt með að sjá
samlíldngu með störfum sjómaims-
ins og sjúkraliðans og Kormý tekur
undir að þau séu gjörólík. „Eg starfa
núna á Sóltúni sem er dvalarheimili
fyrir aldraða í Hafnarfirði og gamla
fólkið heldur stundum að ég sé bara
að grínast þegar ég segist vera sjó-
maður. Þama er mikið af fólki sem
þekkir náttúmlega þennan útveg og
gömlu karlamir hafa lúmskt gaman
af því að tala sjómannamál við mig
og mér skilst á þeim að ég noti mik-
ið hugtök úr sjómennskunni en það
kemur sennilega svona óafvitandi.“
Skipasmíði
Þegar Konný byrjaði að róa frá
Amarstapa var hún ein á báti en síð-
ari árin hefur maður hennar Einar
Grétar Einarsson, sem er frá Grvmd-
arfirði, róið með henni. „Ég byrjaði
bara ein því þá var maðurinn minn í
annarri vinnu og sagði að ef ég vildi
vera í útgerð yrði ég að vera ein og
ég tók hann á orðinu. Síðarí árin
hefur hann hinsvegar róið með mér
þegar hann hefur getað. Sonur okk-
ar er reyndar í þessu Hka en hann er
á sínum eigin bát og búinn að gera
út frá Amarstapa í tólf ár. Við fórum
hinsvegar í skipasmíð-
ar saman fjölskyldan
fyrir tveimur áram.
Við keyptum þá þrjá
Sómabáta; ég, sonur
minn og kunningi
hans haustið 2003 og
notuðum veturinn í að
innrétta þá. Við feng-
um skelina með inn-
réttingum og skápum
en settum vélarnar
niður sjálf, smíðuðum
palladekk, settum allt í
mælaborðið og geng-
um frá mastrinu og
rekkverkinu. Síðan
þurfri að klæða veggi
og fleira. Við höfðtun
samvinnu um þetta.
Leifur sonur okkar sá
um rafrnagnið, Guð-
brandur félagi hans var
með járnaverkið og
Grétar maðurinn
minn var altmuligt-
mann í þessu. Ég var
síðan í því að innrétta bátana. Það
fóra náttúrulega allar frístundir í
þetta þennan veturinn en þetta var
ótrúlega gaman og okkur tókst að
klára alla bátana áður
en vertíðin hófst.“
Aðspurð segir
Konný að þótt það sé
síður en svo einsdæmi
að konur stundi sjó-
inn þá séu þær ekki
margar sem séu einar
í þessu. „Það er fullt
af kvenfólki sem er að
róa með öðmm eða
taka þátt í útgerð með
öðmm hætti en ég
held við séum ekki
margar sem stöndum
í þessu einar. Kallinn
er að vísu með mér
núna en ég er að sjálf-
sögðu skipstjórinn og
sá sem öllu ræður,“
segir Konný og hlær.
„Það er ágætt að hafa
hann með upp á fé-
lagsskapinn og síðan er það náttúm-
lega léttara ef menn era tveir. Ég
fann hinsvegar aldrei neitt fyrir því
að vera ein. Ég er ekki sjóhrædd sem
er kannski bæði kostur og galli.
Hinsvegar þarf maður ekki að hafa
miklar áhyggjur núna því það er
smtt á miðin og smtt í land. Sérstak-
lega er það eftír að við fengum nýja
bátinn því hann gengur 23 mílur á
meðan sá sem ég var á fyrst gekk
ekld nema fjórar.
Dvergþorskur
Konný segir fiskeríið það sem af
er vori hafa verið þokkalegt en þó
ekki meira en það. „Þetta hefur ver-
ið ágætt og er að glæðast núna. Síð-
ustu ár hafa hinsvegar komið tímabil
á vorin þar sem sjórinn er svo dökk-
ur að þú sérð ekki nema á fyrsta
krók. Það er eitthvað í sjónum sem
ég veit ekki hvað er en þá er hálfgert
fiskileysi á meðan. Sjórinn er hins-
vegar orðinn tær núna en þá er ein-
tómur ufsi á slóðinni. Það er eins og
krókarnir komist ekki niður tíl
þorsldns en ég veit að hann er þama
og ég fæ einn og einn þorsk en um
90% af aflanum núna er ufsi og það
er lítið sem ekkert fyrir hann að
hafa. Það er reyndar afleitt að fiskur
sem er meðhöndlaður nákvæmlega
eins og þorskurinn skuli ekki vera
verðmeiri.“
Konný segir að sá þorskur sem
veitist núna sé þokkalega á sig kom-
inn en hinsvegar sé ljóst að það sé
eitthvað mikið að gerast í stofninum.
„Síðasta haust var firðinum lokað
vegna smáfisks. Hafiró hefur þá við-
„Hann var sjómaður dáðadreng-
ur...“ - „...fast þeir sóttu sjóinrí' -
„Kátír vora karlar...“ Allt era þetta
línur úr þekktum sjómannalögum
sem eiga það sameiginlegt að fjalla
um sjómenn, enda fátt eðlilegra þeg-
ar sjómannalög eiga í hlut. Hinsveg-
ar man blaðamaðvur ekki eftir því að
hafa hejtrt sérstök „sjókonulög“ og í
flestum, ef ekki öllum þessum slög-
urum er ekki minnst á konur nema
sem aukapersónur. Yfirleitt biðu þær
sómannanna í landi og sumir áttu
„konur í hverri höfh“ o.s.frv.
Visstdega má segja höfundum sjó-
mannalaga fyrr og nú tíl málsbóta að
konur hafa alla tíð verið ffernur fáar
í sjómannsstétt og era reyndar enn.
Þær era þó til og ein þeirra er
Konný Breiðfjörð Leifsdóttir, sem
hefur róið frá Amarstapa á Snæfells-
nesi síðustu m'u sumur. Sjómanns-
ferill hennar nær þó mun lengra aft-
ur.
„Ég ólst upp fyrstu árin í Staðar-
sveit og á Búðum en flutti sex ára
gömul á Hellissand. Þar snerist h'fið
eingöngu um fisk og fiskveiðar eins
og var í þessum þorpum. Ædi ég
hafi ekki fengið bakteríuna þar,“ seg-
ir Konný. „Ég á líka ættir að rekja til
sjómanna. Afi minn Þorleifur Þor-
steinssson kom til Búða frá Leirum á
Suðumesjum. Hann var formaður
eins og það var kallað þá og reri frá
Búðum og Amarstapa. Pabbi var líka
lengi á sjó, ýmist á triHum eða síldar-
bátum.“
búin að vera nokkra daga á sjó. Það
er vont en það venst eins og sagt er.“
Ein á báti
Þegar Koimý byrjaði að róa ffá
Amarstapa fyrir m'u áram hafði hún
nánast ekkert verið á sjó ffá því hún
var krakki en sjórinn togaði sífeHt í
hana. „Það sat alltaf í mér að ég vildi
eignast bát og fara á skak og það
endaði með því að ég lét drauminn
verða að veruleika. Það var mörgum
sem fannst það furðuleg hugmynd
og þeim sömu finnst undarlegt að ég
skuli endast í þessu. Ég get hinsveg-
ar fátt hugsað mér skemmtilegra. Ég
starfa sem sjúkraliði í Reykjavík á
vetuma en fer á sjóinn um leið og
vorar og þetta er eitthvað sem mað-
ur bíður eftir allan veturinn. Þá er
maður að dytta að og undirbúa sig
og hugsa um hvað maður geti gert
betur og láta sig hlakka til. Þetta er
vissulega erfið vinna en það gleymist
fljótt og á vetuma get ég ekki beðið
effir því að komast affur á sjóinn
enda er ég komin hingað vestur um
leið og hrygningarstoppið er búið í
endaðan apríl.“
Spes samfélag
Konný segir það hafa legið beint
við að róa í kjölfar föður síns og afa
og gera út frá Amarstapa. „Þetta er
eitthvað sem maður þekkir og síðan
Hggur þetta beint við þar sem ég á
jörð í Staðarsveitinni sem heitir