Skessuhorn - 27.05.2015, Blaðsíða 27

27MIÐVIKUDAGUR 27. MAÍ 2015
Grímshús, sem stendur rétt ofan
við bryggjuna í Brákarey í Borgar-
nesi, er smám saman að færast til
vegs og virðingar á ný eftir að hafa
verið í mikilli niðurníðslu um ára-
tuga skeið. Þessa dagana er unnið
að því að setja nýja glugga í húsið.
Áður hefur þak þess verið endur-
byggt.
Það var samvinnufélagið Grím-
ur sem lét reisa húsið á árum seinni
heimsstyrjaldar. Grímshús hýsti
aðalstöðvar útgerðar fyrirtækisins
sem rak þá skipin Eldborgu og Haf-
borgu, bæði skráð í Borgarnesi. Á
neðri hæð hússins var aðstaða fyrir
vörur og veiðarfæri en skrifstofur á
efri hæðinni. Útgerðinni hnignaði
eftir stríð og svo fór að Grímshús
stóð ónotað, grotnaði niður og varð
til lítillar prýði. Um tíma stóð til að
jafna húsið við jörðu. Fyrir nokkr-
um misserum síðan var hins vegar
stofnað sérstakt Grímshúsfélag um
húsið. Þó að húsið reyndist miklu
verr farið en reiknað var með, þá
var sú ákvörðun tekin að bjarga því
og færa það til vegs og virðingar á
ný. Nú er stefnt að því að Gríms-
hús verði eins konar menningar-
miðstöð í Brákarey þar sem áhersla
verður lögð á útgerðarsögu Borg-
arness sem reyndar varð stutt en
um margt mjög merk. mþh
Grímshús fær nýja glugga
Grímshús var orðið mjög illa farið. Eitt af næstu skrefum verða að klæða húsið að
utan.
Þeir Bjarni Johansen og Sigurgeir Gíslason starfa nú við að setja nýja glugga í
Grímshús.
Húsið er einn geimur í dag þar sem þakið hefur verið endursmíðað. Búið er að
teikna húsið upp að innan með aðstöðu til menningastarfsemi, veitingar og
mannfagnaða.
„Tónleikarnir gengu vel, það var
troðfullur salur í Hörpunni,“ sagði
Ragnar Skúlason, stjórnandi Þjóð-
lagasveitar Tónlistarskólans á Akra-
nesi, þegar blaðamaður Skessuhorns
tók hús á honum í vikunni sem leið.
Þjóðlagasveitin hélt sem kunnugt er
vel heppnaða tónleika í Hörpu fyrir
tæpum tveimur vikum síðan. Ragn-
ar kveðst í upphafi ekki hafa verið
viss hvernig myndi ganga. „Ég var
kannski svolítið kaldur að fara út í
þetta en hafði innst inni alltaf trú
á sveitinni, hún er orðin vel kynnt
og nokkuð vel þekkt innan klassíska
geirans og tónlistarskólageirans.
Svo kom í ljós að Hvalfjarðargöng-
in yrðu lokuð og ég var að láta mig
dreyma um svona 200-250 manns.
En svo fór miðasalan bara vel af stað,
seldust miðar alveg fram að sýningu
og þegar upp var staðið mættu ríf-
lega 400 manns,“ segir Ragnar.
„Þetta var svo skemmtilegt, ég
vissi í raun ekki hve margir gestir
væru fyrr en við byrjuðum. Ég var
að ganga frá mínu á sviðinu um hálf-
tíma fyrir sýninguna, bara að passa
að allt væri á sínum stað og í röð og
reglu. Þá tek ég eftir því að starfsfólk
Hörpu var að bera inn stóla. Ég spyr
hvað þau séu að gera og hvort það
sé nú ekki nóg af stólum í salnum,
því þá var búið að stóla upp fyrir 400
manns. Þau sögðu nei, það væru enn
að seljast miðar og það þyrfti sæti
fyrir fleira fólk,“ bætir hann við.
Veit ekki alveg hvar
þetta byrjaði
Aðspurður um upphaf sveitarinn-
ar segist Ragnar eiginlega ekki geta
svarað til um það. „Þegar ég lít til
baka er þetta dálítið eins og að eign-
ast vin. Maður veit einhvern veginn
ekki hvar þetta byrjar, hvenær og af
hverju. Ég myndi segja að árið 2001
sé fræjunum sáð fyrir það sem síð-
ar varð þessi sveit sem starfar í dag.
Þá er ég með nokkra lengra komna
fiðlunemendur sem ég fæ til að
spila skemmtileg og falleg lög. Við
förum í ótrúlega ferð til Ólafsvík-
ur, í nokkurs konar æfingabúðir og
höldum tónleika í lokin. Spiluðum
í kirkjunni fyrir fjóra áhorfendur.
Einn þeirra var presturinn, einn var
skólastjórinn okkar hér í TOSKA,
einn gesturinn var frænka einnar
í sveitinni og sú síðasta var líklega
bara kona prestsins,“ segir Ragnar
og hlær við tilhugsunina. „En þarna
fæðist Þjóðlagasveitin eiginlega og
verður til ákveðið prógramm sem
byrjar að mótast.
Svo sýnum við fyrsta verkið okk-
ar, „Nótt, dagur, nótt“ í Bíóhöllinni
þetta sama ár. Við tókum upp sýn-
inguna og það var „magic!“ Vörp-
uðum landslagsmyndum frá Akra-
nesi á ýmsum tímum sólarhrings á
hvíta tjaldið bakvið okkur og það var
kjaftfull Bíóhöll að hlusta á þessar
ungu stelpur. Tónlistin er svo hæg
að þegar ég hlusta á upptökurn-
ar núna skil ég ekki hvernig nokk-
ur maður hélt sér vakandi þarna.
En einhvern veginn virkaði þetta
og var alveg æðislegt,“ segir Ragn-
ar og brosir. „Þá er strax komin þessi
heildarmynd sem við höfum haldið
síðan. Þetta eru heilsteypt verk með
upphaf, miðju og endi og ákveðið ris
í hverju og einu.“
Þetta er tóngjörningur
Verkið sem leikið var í Hörpu á dög-
unum, Raddir sem aldrei hljóðna, er
níunda uppsetning Þjóðlagasveitar-
innar frá því að starf hennar fór að
mótast árið 2001. Efnistökum verks-
ins er erfitt að lýsa og best að Ragn-
ar fái að gera það sjálfur: „Sveitin er
hljómsveit, hún er kór, hún er tal-
kór og stundum leikum við líka. Tal-
kórinn er orðinn svo vel samhæfð-
ur og æfður að ein vinkona mín orð-
aði það eins og þetta væri að horfa
á kínverska leikfimi,“ segir hann og
hlær við. „Þessi verk okkar eru ein-
hvern veginn ekki tónlist, ekki leik-
verk, ekki söngverk. Við höfum allt-
af þemu í huga sem við vinnum út
frá og þetta er í raun nýtt fyrirbæri
á Íslandi. Það hefur ekki sést áður
þessi blanda listforma. Ég heyrði
orðið „tóngjörningur“ notað til að
lýsa þessu um daginn og mér finnst
það gott orð. Þetta er tóngjörning-
ur.“
Ragnar segir eitt af því skemmti-
lega við undirbúning síðustu sýn-
ingar að almenningur hafi lagt til
hugmyndir. „Ég kallaði eftir því á
facebook, bað fólk að nefna til dæm-
is uppáhalds ljóðin sín og hvað þau
vildu heyra okkur flytja. Það er eitt
af því sem þetta blessaða facebo-
ok nýtist svo vel í. Svo var ljóða-
formunum blandað við tónlistina.
Þetta er kallað „speech formation“ á
ensku og er meðal þess sem ég lærði
úti í Bretlandi. Það má því segja að
það sé ákveðinn draumur að rætast
hjá mér að blanda öllu saman eins
og hægt er og búa til þennan tón-
gjörning.“
En það er með Þjóðlagasveitina
eins og svo margt annað að þegar
verkefni sem slíku er rutt úr vör vita
menn ekki alveg hvert vegferðin ber
þá. „Ég ætlaði ekkert að gera þetta.
Þegar ég byrjaði hérna var ég ekk-
ert búinn að ákveða að hér myndi ég
búa til þjóðlagasveit og hún ætti að
vera svona og svona,“ segir Ragn-
ar. „En ég ætlaði mér alltaf að koma
með það sem ég hafði lært hingað,
sem og hugmyndina að blanda öllu
saman í svona tóngjörning. Útkom-
an varð svo þessi sveit eins og hún er
í dag,“ segir Ragnar.
- segir Ragnar Skúlason, stjórnandi Þjóðlagasveitar Tónlistarskólans á Akranesi
Margt sem þau langar að
gera í framtíðinni
Næsta verk Þjóðlagasveitarinn-
ar verður 19. júní á hátíðardagskrá
í tilefni 100 ára afmælis kosninga-
réttar kvenna. Þá treður sveitin upp
í húsnæði tónlistarskólans í hádeg-
inu. En það er mikil eftirspurn eftir
kröftum sveitarinnar. „Það eru uppi
hugmyndir um að reyna að koma
okkur inn á Listahátíð í Reykjavík
því það sprakk allt í Hörpu um dag-
inn. Við erum mjög spennt fyrir því.
Það er svo margt sem okkur lang-
ar að gera og við reynum að verða
við eftirspurninni eins og hægt er.
Því miður getum við auðvitað ekki
spilað jafn oft og við vildum,“ seg-
ir Ragnar. „Mig langar að gefa út
nýjan geisladisk á næstunni og það
verður ákveðið mjög fljótlega hvort
af því verður. Það er svo margt sem
okkur langar að gera.“
En það sem liggur fyrir er að við
munum endurtaka þessa sýningu,“
bætir hann við. „Við ætlum að halda
ótrauð áfram og leyfa fólki að verða
þess aðnjótandi að upplifa þessa
tóngjörninga okkar, því þeir eru frá-
bærir og þetta er besti hópur sem ég
hef unnið með á ævinni. Frábærar
stelpur og frábærir meðleikarar. Ég
er einstaklega heppinn að fá að vera
þátttakandi í þessu. „Raddir sem
aldrei hljóðna“ er gott nafn, mjög
viðeigandi og lýsandi fyrir þenn-
an hóp því ég held að þessar raddir
muni aldrei hljóðna. Þær munu lifa
um ókomna tíð,“ segir Ragnar að
lokum. kgk
Svipmynd af tónleikunum í Norðurljósasalnum. Ljósm.: Ragnheiður Jósúadóttir
Ragnar Skúlason hljómsveitarstjóri.
„Þessar raddir munu aldrei hljóðna“