Skessuhorn - 15.07.2015, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 15. JÚLÍ 2015 15
Grundartanga er staðreynd. Með
Silicor er verið að tala um verk-
efni sem er væntanlega umhverf-
isvænna en það sem við höfum
fyrir á Grundartanga án þess að sú
starfsemi sem þar er hafi verið til
neins skaða. Menn ættu að fagna
þessari uppbyggingu.“
En telur þingmaðurinn og ráð-
herrann ekki að rétt hefði verið að
sólarkísilverksmiðja Silicor færi
í umhverfismat? „Við erum með
ákveðin lög og reglur um þessa
ferla. Eftir þeim er farið. Það á
ekki að beygja lög eftir geðþótta.
Sérfræðingar hafa lagt mat á þessa
tækni sem á að nota. Þetta verk-
efni var metið af þeim svo að verk-
smiðja Silicor þyrfti ekki að fara í
umhverfismat. Við það situr. Sveit-
arfélagið Hvalfjarðarsveit hefur
einnig axlað sína ábyrgð og vand-
að mjög til verka í sínum ferlum
sem snúa til að mynda að skipu-
lagsmálum.“
Gunnar Bragi segir að sér finn-
ist kominn tími til þess að þau sem
gagnrýna iðnaðaruppbyggingu á
Íslandi líti nú aðeins í eigin barm.
„Þau mættu velta fyrir sér hvort
þessi starfsemi sé nú ekki að skila
einhverju til þeirra líka. Að hún sé
einnig fyrir þeirra hag og heild-
arinnar. Allt styrkir þetta efna-
hagslíf okkar sem búum hér á Ís-
landi. Við þurfum að breikka úr-
valið í atvinnulífinu og efla heildar-
mynd þess. Það þarf að búa til góða
og rétta blöndu. Það geta til dæm-
is orðið áföll í ferðaþjónustu, ál-
verð getur lækkað eða komið upp
vandræði á fiskmörkuðum. Með
því að bæta við okkur iðnaðarkost-
um erum við að fjölga eggjunum í
körfunni og væntanlega gera fram-
tíðina öruggari.“
Telur að skattleggja
þurfi ferðamenn
Við yfirgefum stjóriðjumálin þó
síðasta orð hafi sjálfsagt fráleitt
verið sagt í þeim efnum. Í staðinn
víkjum við að ferðaþjónustunni og
innviðum tengdri henni. Vegamál-
in koma upp í hugann. Umferð
eykst. Víða eru vegir utan hring-
vegar sem leiða inn á fagra og
merka staði í slæmu ásigkomulagi.
Gunnar Bragi viðurkennir fús-
lega að gera þurfi betur í þessum
málaflokki. „Á sínum tíma sett-
um við Íslendingar töluverða fjár-
muni í að byggja upp vegakerfið.
Hins vegar höfum við ekki horft
til þess að það kæmi svona spreng-
ing í ferðaþjónustunni. Okkur hef-
ur skort framtíðarsýn. Kannski er
það skiljanlegt vegna þess að eng-
inn sá það fyrir að aukningin í
fjölda gesta til landsins yrði svona
mikil. Fyrir vikið þá eru vegirn-
ir og ferðamannasvæði ekki tilbú-
in að taka við öllu þessu fólki. Á
sama tíma erum við að sjá flutn-
inga stóraukast um vegina. Við
urðum svo auðvitað að skera mikið
niður eftir hrun. Núna þegar efna-
hagurinn fer að batna þá verðum
við að setja meiri fjármuni í vega-
kerfið. Ekki bara að og frá vinsæl-
ustu ferðamannastöðunum held-
ur líka að bæta vegakerfið þannig
að það verði auðveldara að dreifa
ferðamönnum um landið. Þetta er
auðvitað öðrum þræði mjög stórt
byggðamál,“ segir Gunnar Bragi.
Hann segir að líka sé brýnt að
bæta úr fjarskiptamálum. „Ferða-
þjónustufyrirtæki úti á landi geta
til að mynda ekki búið við ótryggt
netsamband. Sumir halda kannski
líka að það sé alls staðar gott og
öruggt farsímasamband. Þannig er
það því miður ekki. Nú erum við
að reyna að fá fjármagn til að ljós-
leiðaravæða dreifbýlið. Um daginn
setti ríkisstjórnin einnig 1,8 millj-
arða í ákveðnar vegabætur svo sem
veg um Uxahryggi og á fleiri stöð-
um sem á eftir að gagnast ferða-
þjónustunni vel. Gangi haftaáætl-
unin síðan eftir þá gætu skuldir
ríkissjóðs verið komnar niður í um
25% af landsframleiðslu 2020 sem
er svipað og það var fyrir hrun.
Þá munum við standa frammi fyr-
ir allt öðrum veruleika og fjár-
hagsgetu heldur en í dag. Þetta er
að vísu sagt með nokkrum fyrir-
vara því enn eru óvissuþættir í því
máli.“
Peningar til að styrkja inni-
viði ferðaþjónustunnar verði þó
að sögn Gunnars Braga ekki ein-
göngu sóttir í ríkissjóð. Hann seg-
ist þeirrar skoðunar að finna verði
leiðir til að taka inn fjármuni í þetta
frá ferðamönnum. „Ég held að það
sé kominn tími til að setja einhvers
konar skatt á fólk þegar það kem-
ur til landsins, svo sem á flugmiða.
Það verður þá bara að hafa þó að
Íslendingar þurfi að greiða hann
líka. Við sjáum svona skatta mjög
víða, svo sem í Bandaríkjunum.“
Háskólar ættu að skoða
samstarf
Menntamálin eru næst á dagskrá
í spjalli okkar. Þrír háskólar eru í
Norðvesturkjördæmi í dag. Und-
anfarið hefur nokkuð verið rætt
um framtíð þeirra. Nefnd á veg-
um stjórnvalda er með hugsanlega
frekari samvinnu þeirra eða sam-
einingar í skoðun.
Gunnar Bragi kannast vel við
þá vinnu og segir að mjög mik-
ilvægt að háskólarnir sem eru í
dag starfi í þeim landshlutum þar
sem þeir eru og það verði tryggt
að þeir geti vaxið. „Ef það ger-
ist með samstarfi við aðra skóla
þá þykir mér það góð leið. Marg-
ir segja að það sé vitleysa að vera
með þrjá háskóla í jafn fámenn-
un landshluta og Norðvesturkjör-
dæmi er. Svo má ekki gleyma að
það er Háskólasetur á Ísafirði sem
er að gera mjög góða hluti í ákveð-
inni sérhæfingu. Fullyrt er að þetta
sé ekki þjóðhagslega hagkvæmt og
þar fram eftir götunum. En þetta
er mjög hagkvæmt fyrir landshlut-
ann að hafa þessa skóla sem allir
eru frekar sérhæfðir. Má ekki al-
veg eins benda á að það eru tveir
háskólar í Vatnsmýrinni í Reykja-
vík og spyrja hví þeir séu ekki sam-
einaðir í sparnaðarskyni? Það get-
ur vel verið að skólarnir þurfi að
sérhæfa sig aðeins meira í ákveðn-
um hlutum til þess að styrkja sig.
Það finnst mér verðugt að skoða.
En heilt yfir þá tel ég farsælast að
skólarnir leiti eftir auknu samstarfi
þeirra á milli“.
Gagnrýninn á makríl-
kvóta á smábáta
Við förum áfram um víðan völl
enda af nægum málum að taka
til að ræða um við ráðherrann og
þingmanninn. Næst er að brydda
á sjávarútvegsmálunum. Nú er
væntanlega að hefjast makrílver-
tíð. Kvótasetning á smábáta sem
stunda þær veiðar er umdeild þar
sem margir telja sig hljóta skarð-
an hlut frá borði og sitja uppi með
miklar fjárfestingar sem nýtast ekki
lengur. „Ég ætla ekki að segja að ég
sé sáttur við þá niðurstöðu að smá-
bátarnir voru settir í kvóta. Hins
vegar held ég að Sigurður Ingi Jó-
hannsson ráðherra sjávarútvegs-
mála hafi ekki átt marga kosti mið-
að við það sem hann vísar til varð-
andi álit umboðsmanns Alþing-
is í sambandi við kvótasetningu
á makrílnum. Ég hefði viljað sjá
kjördæmið koma betur út varðandi
smábátana. Það er svolítið erfitt að
sætta sig við þetta. Það er eins og
alltaf bölvað að sjá nýjar tegund-
ir fylla firði og flóa og fá ekki að
veiða. Hins vegar er það líka svo að
þeir sem hafa fjárfest mikið í bún-
aði til veiðanna upp á von og óvon
en fá nú lítinn kvóta þurfa að líta í
eigin barm. Vissulega höfðu menn
væntingar og tóku áhættu en sumir
gengu kannski of langt í þeim efn-
um.“
Gunnar Bragi segist hafa rætt
makrílinn mikið við sjávarútvegs-
ráðherra. „Við erum ekki alltaf sam-
mála um þessa hluti. Ég hef feng-
ið hann til að hitta menn úr kjör-
dæminu og hann farið með þeim
yfir málin. Þetta varð svo hans nið-
urstaða. Hann kynnti þetta í ríkis-
stjórn, við ræddum þetta þar, þetta
var gagnrýnt. Þetta mál finnst mér
dæmi um að það er enginn sé í góðri
stöðu að vera sjávarútvegsráðherra
nokkurn tímann. Það eru svo miklir
og ólíkir hagsmunir í þeim málum á
hverjum tíma. Oft þarf að taka erf-
iðar og umdeildar ákvarðanir.“
Haf- og fiskirannsóknir
Í framhaldi af þessu víkur Gunnar
Bragi að öðru sem hann segist vilja
beita sér ákveðið fyrir. „Sjávarút-
vegsráðherra á að fá miklu meiri
fjármuni í hafrannsóknir. Við ætt-
um öll að sameinast um það. Þetta
er okkar undirstöðuatvinnugrein,
sjávarútvegurinn, þó að ferðaþjón-
ustan skili kannski meiri gjaldeyri
eins og er. Samkeppnin í sjávarút-
vegi á heimsvísu er orðin gríðar-
lega hörð. Með því aðhaldi í haf-
og fiskirannsóknum erum við að
spara aurinn en kasta krónunni.
Við sjáum líka þessa umræðu um
umhverfismálin, hlýnun og súrn-
un sjávar og svo framvegis. Geysi-
sterk umhverfissamtök spyrja erf-
iðra spurninga. Þá er mikilvægt
fyrir okkur að geta sýnt fram á
rannsóknargögn bæði hvað varð-
ar umhverfi og fiskistofna. Það er
alltaf verið að reyna að ýta þess-
um nýtingar- og skynsemissjónar-
miðum út. Ég hef áhyggjur af því
að þetta eigi eftir að koma okkur í
koll innan stutts tíma að hafa ekki
stundað nógu mikið af hafrann-
sóknum. Þetta segi ég vegna þess
að ég og við hér í utanríkisráðu-
neytinu finnum vel hvernig vind-
ar blása. Það er sífellt verið að taka
þessi málefni hafsins upp á fundum
og ráðstefnum úti í heimi. Þessi
barátta stendur yfir í dag. Núna í
haust tel ég mikilvægt að við setj-
um aukna fjármuni í haf- og fiski-
rannsóknir. Ég vil gera það.“
Litin hornauga vegna
hvalveiða
Hvalveiðarnar eru líka stórt mál.
Veiðar á langreyðum eru stundaðar
frá Vesturlandi sem er í kjördæmi
utanríkisráðherra. Skorað hef-
ur verið á bandarísk stjórnvöld að
herða aðgerðir gegn Íslandi vegna
hvalveiðanna. „Við hér í utanrík-
isráðuneytinu verðum vör við það
frá fyrstu hendi á fundum sem við
sækjum að Ísland er stundum lit-
ið hornauga vegna þessara veiða.
Við eigum þó mjög gott samstarf
við Bandaríkin í það heila þó hval-
veiðarnar standi í vegi fyrir ákveðn-
um hlutum. Okkur hefur ekki ver-
ið boðið á suma fundi og ráðstefn-
ur sem varða málefni hafsins. Þó
finnst mér ég merkja breytingu á
þessu núna, enda reynum við að
velta upp lausnum, færum rök fyrir
okkar málflutningi og gerum ekki
lítið úr áhyggjur þeirra. Við eig-
um ekki að gefa eftir réttinn til að
nýta þessa auðlind frekar en hverja
aðra. En það er umhugsunarefni
fyrir okkur hvort við ættum ekki
að koma til móts við alþjóða hval-
veiðiráðið til að mynda með því að
veiða færri hvali árlega en við ger-
um nú.“
Landsbyggðin þarf sam-
starf í fjölmiðlun
Viðtalinu fer að ljúka. Ritari ráð-
herra kemur inn og veltir kank-
víslega fyrir sér hvort við séum
að fara að skrifa heilan blaða-
kálf? Önnur verkefni bíði ráð-
herrans. Það er ekki sjálfgefið að
önnum kafinn utanríkisráðherra
hafi jafn langan tíma til að sitja á
hljóðskrafi við fjölmiðla. Við end-
um þetta einmitt með því að ræða
stuttlega um landsbyggðina og
fjölmiðlun. Þó Gunnar Bragi sé
nú utanríkisráðherra þá er hann
landsbyggðarþingmaður og sjálf-
ur búsettur úti á landi. Hann hefur
velt þessum málum fyrir sér. „Það
er alltof oft neikvæð mynd dreg-
in upp af landsbyggðinni í þess-
um stóru fjölmiðlum. Mér finnst
hún ekki alltaf njóta sannmælis hjá
þeim. Fjölmiðlar úti á landi reyna
hins vegar að draga upp hina raun-
sönnu mynd af landsbyggðinni en
þeir standa ekki líkt því jafn sterkt
og stóru landsmiðlarnir. Samstarf
milli fjölmiðla á landsbyggðinni er
nokkuð sem ég tel að mætti skoða.
Það myndi styrkja þá alla. Mögu-
lega ætti að hafa færri en stærri
miðla úti á landi sem hefðu þá afl
til að ná fram með fréttir af því
góða sem er að gerast utan höfuð-
borgarsvæðisins.“
Gunnar Bragi segist vilja draga
fram nærtækt dæmi einmitt út frá
því sem við ræddum í upphafi við-
talsins. „Að mínu mati koma já-
kvæðu fréttirnar af iðnaðar- og
atvinnuuppbyggingu úti á landi
flestar úr minni miðlunum. Mér
hefur til að mynda fundist fjöl-
miðlar gera alltof mikið af því að
draga upp neikvæðar myndir af því
sem stendur til að gera á Grundar-
tanga eða möguleikum sem eru á
Norðvesturlandi. Það er strax far-
ið í efasemdarraddirnar. Þeim er
gert hátt undir höfði í stað þess að
beina sjónum að þeim möguleik-
um sem skapast til dæmis þegar
þessi flotta verksmiðja Silicor rís
á Grundartanga. Þannig má áfram
telja,“ segir Gunnar Bragi.
Fyrsti þingmaður Norðvestur-
kjördæmis ítrekar í lokin þá stað-
reynd að geysimikil verðmæti fyr-
ir þjóðarbúið í heild verði til úti
á landi. „Fyrir þetta nýtur lands-
byggðin ekki þess sannmælis sem
hún á að eiga í umræðunni. Stjórn-
málamenn hvar í flokki sem þeir
standa þurfa að gera sér betur grein
fyrir þessu, halda því góða og já-
kvæða á lofti og stóru landsmiðl-
arnir mættu oft grípa það betur en
þeir gera.“
mþh
Á makrílveiðum við Snæfellsnes í fyrrasumar.Langreyður dregin á land í Hvalfirði. Utanríkisráðherra telur að Íslendingar eigi
að íhuga að draga úr fjölda veiddra hvala til að mæta andstöðu á alþjóða vett-
vangi vegna veiðanna.
Gunnar Bragi vill stórauka fjárveitingar til haf- og fiskirannsókna. Hér er rann-
sóknaskipið Árni Friðriksson.
Fyrsti þingmaður Norðvesturkjör-
dæmis telur að landsbyggðarfjöl-
miðlarnir þurfi að verða sterkari. Þeir
varpi oft upp gagnrýnni rödd og gefi
jákvæðari mynd af raunveruleikanum,
eitthvað sem skorti í stærri miðlunum.