Skessuhorn - 18.07.2018, Blaðsíða 4

MIÐVIKUDAGUR 18. JÚlÍ 20184
Kirkjubraut 54-56 - Akranesi - Sími: 433 5500 - www.skessuhorn.is
Skessuhorn kemur út alla miðvikudaga. Skilafrestur auglýsinga er kl. 14.00 á þriðjudögum.
Auglýsendum er bent á að panta auglýsingapláss tímanlega. Skráningarfrestur smá-
auglýsinga er til kl. 12.00 á þriðjudögum.
Blaðið er gefið út í 3.700 eintökum og selt til áskrifenda og í lausasölu.
Áskriftarverð er 2.976 krónur með vsk. á mánuði. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða
kr. 2.580. Rafræn áskrift kostar 2.337 kr. Rafræn áskrift til elli- og örorkulífeyrisþega er 2.160 kr.
Áskrifendur blaðs fá 50% afslátt af verði rafrænnar áskriftar. Verð í lausasölu er 750 kr.
SKRIFSTOFA BLAÐSINS ER OPIN KL. 9-16 VIRKA DAGA
Útgefandi: Skessuhorn ehf. skessuhorn@skessuhorn.is
Ritstjórn:
Magnús Magnússon, ritstjóri s. 894 8998 magnus@skessuhorn.is
Kristján Gauti Karlsson kgauti@skessuhorn.is
Anna Rósa Guðmundsdóttir arg@skessuhorn.is
Gunnhildur Lind Hansdóttir glh@skessuhorn.is
Auglýsingar og dreifing:
Hrafnhildur Harðardóttir auglysingar@skessuhorn.is
Umbrot og hönnun:
Tinna Ósk Grímarsdóttir tinna@skessuhorn.is
Bókhald og innheimta:
Guðbjörg Ólafsdóttir bokhald@skessuhorn.is
Prentun: Landsprent ehf.
Það eru ekki ýkjur þegar sagt er að húsnæðismarkaðurinn á suðvesturhorni
landsins sé býsna erfiður. Á hann vantar hagkvæmar minni eignir. Ungt fólk
er því í fjötrum í foreldrahúsum eða býr við svo hátt leiguverð á almenna
markaðinum að útilokað er fyrir það að byggja upp höfðustól til útborgun-
ar í eigin húsnæði. Hæst er verð fasteigna á höfuðborgarsvæðinu en lækkar
samkvæmt venju þegar út í nágrannabyggðir kemur. Þannig er t.d. allt hús-
næði í Garði, Selfossi, Borgarnesi, Akranesi og fleiri stöðum fullsetið ef svo
má segja, því þar er hagstætt að búa. Þar hefur fasteignaverð enda hækkað
töluvert á umliðnum árum og hangir í þetta um 70-80% af verðinu á höfuð-
borgarsvæðinu. Fer ekki hærra en svo að fólk telur hagkvæmt að aka langa
leið til vinnu á hverjum degi, en búa þess í stað í ódýrara húsnæði.
En þrátt fyrir þessa stöðu á húsnæðismarkaði er nánast hvergi verið að
byggja ódýrar eignir, án íburðar og prjáls. Þannig má segja að í markaðinn
vanti heilbrigða skynsemi. Það er einfaldlega ekki verið að byggja hæfilega
litlar eignir sem duga annað hvort sem fyrstu kaup ungs fólks, eða sem væn-
legar eignir fyrir eldra fólk sem gjarnan vill minnka við sig á efri árum. Þessu
veldur margt. Margir nefna uppskrúfaða byggingarreglugerð sem þýdd er
upp úr evrópskum stöðlum sem heimta m.a. lyftur, meiri lofthæð en þörf er
á, geymslurými í hverja íbúð og annað sem alls ekki flokkast sem nauðsyn.
Það er eins og sjálfsagt hafi þótt að þýða hingað til lands byggingarreglu-
gerðir á færibandi sem samdar hafa verið fyrir aðrar aðstæður en hér eru. Þá
hafa sveitarfélög ekki séð þennan vanda fyrir og skort frumkvæði til að leita
lausna. Ekki má heldur gleyma að talið er að í um átta þúsund íbúðum hér á
landi sé nú rekin gistiþjónusta sem ekki einu sinni er talin fram til skatts og
á meðan eru þær íbúðir ekki á markaðinum. Þar hafa skattayfirvöld og aðrar
stofnanir brugðist. loks er hluti skýringarinnar sá að peningaeigendur, kall-
aðir markaðsaðilar, hafa algjör fákeppnistök á íbúðamarkaði á suðvesturhorni
landsins. Talið er að allt að 50% nýrra íbúða séu keyptar upp af svokölluðum
fagfjárfestum, þar með talið stórum leigufélögum, sem hafi það eitt markmið
að leigja húsnæði fyrir eins mikið og hægt er að sjúga upp úr buddum launa-
fólks. Um leið eru leigjendur sem hafa ekki aðra kosti en eiga við þau við-
skipti, hnepptir í greiðsluvanda. Segja má að síðastnefnda atriðið sé að hluta
í boði stjórnvalda því nefna má að þegar eignir Íbúðalánasjóðs voru seldar í
stórum kippum fyrir nokkrum árum var einungis hinum svokölluðu fagfjár-
festum, hrægömmum, boðið að borðinu.
En hvað er til bragð til að snúa þessari óheillaþróun við? Ég las afar áhuga-
verða frétt á Vestfjarðamiðlinum bb.is í liðinni viku. Þar sagði frá því að Ís-
lenska kalkþörungafélagið lét nýverið reisa fyrsta íbúðarhúsnæðið sem byggt
er í þrjá áratugi á Bíldudal. Þetta afskekkta byggðarlag er náttúrulega langt
út fyrir þau mörk sem fjárfestar líta til, allavega meðan þeir græða meira
annarsstaðar. En nú er atvinna til staðar á Bíldudal og raunar allt til reksturs
góðs fyrirtækis, utan húsnæðis fyrir starfsfólk. Fyrirtækið rakst í leit sinni
að lausnum á eistneskt fyrirtæki sem byggir færanleg ódýr hús. Fengin var
lóð, gerður grunnur og á tveimur vikum eftir að húsið kom til landsins var
það risið og nánast allt tilbúið svo hægt væri að flytja inn. Kostnaðurinn 300
þúsund krónur á nýbyggðan fermetra, eða hlægileg upphæð í samanburði
við aðra valkosti í húsbyggingum. Svipað dæmi heyrði ég um byggingu lít-
illa starfsmannaíbúða á öðrum stað á landsbyggðinni. Þar var staðbyggt sex
íbúða raðhús og áhersla lögð á hagkvæmni í stað íburðar og prjáls. Þegar upp
var staðið var kosnaðurinn um tólf milljónir króna á íbúð, eða 300 þúsund
krónur fermetrinn líkt og á Bíldudal.
Já, það er hægt að byggja íveruhús án þess að láta kostnaðinn hlaupa úr
böndunum. Meðan við Íslendingar búum við gjaldmiðil sem krefst hærri
vaxta en almennt þekkist, verðum við að leita leiða til að byggja skynsamlega.
Við eigum ekki að sætta okkur við að fjármálaöfl, hrægammar eða reglugerð-
arfargan komi í veg fyrir að ungt fólk eignist þak yfir höfuðið.
Magnús Magnússon.
Lausnin að byggja ódýrt
Leiðari
Strandveiðisjómenn sem voru í gær
að veiðum á Breiðafirði, um tutt-
ugu sjómílur norðvestan við Ólafs-
vík, urðu varir við töluvert af mak-
ríl sem lóðaði í yfirborðinu. Alfons
Finnsson fréttaritari Skessuhorns
hélt í strandveiðitúr frá Ólafsvík
þá um morguninn. Hann segir að
töluvert af makríl komi á krókana
og félagar hans á miðunum hafi séð
makrílflekki uppi við yfirborðið.
Þeir geti þó ekki fullyrt að makríll-
inn sé kominn í veiðanlegu magni.
Alfons sagði ágæta veiði á mið-
unum í gær, fiskurinn vel haldinn
og bestu aðstæður; koppalogn og
fagurt veður. Meðfylgjandi mynd
tók hann á útstíminu í gærmorgun.
mm
„Slysaslepping á eldislaxi varð úr
sjókví Fjarðalax í Tálknafirði í byrj-
un mánaðar. Orsök tjóns og um-
fang slysasleppingar liggja ekki fyr-
ir en fimm fiskar úr sjókvínni hafa
veiðst í net eftir atvikið fram til
þessa,“ segir í tilkynningu frá Mat-
vælastofnun.
Stofnuninni barst tilkynning frá
Fjarðalaxi um fisk utan kvíar og
gat á nótarpoka sjókvíar fyrirtæk-
isins að laugardal í Tálknafirði að
morgni 6. júlí. „Við eftirlit Mat-
vælastofnunar 9. júlí sl. var farið
yfir atburðarás atviksins, búnað og
viðbrögð fyrirtækisins. ljóst er að
slysaslepping hefur átt sér stað en
umfang sleppingar er óljóst. Með-
alþyngd fiska í umræddri kví er
3,5 kg og voru um 150.000 fiskar
í kvínni. Fiskistofa stjórnar veið-
um vegna slysasleppinga og hafa
fimm fiskar veiðst í net eftir slysa-
sleppinguna. Viðbrögð fyrirtækis-
ins voru samkvæmt skráðum verk-
ferlum þess. Gert var við göt eftir
að þau uppgötvuðust og viðbragð-
sáætlun vegna slysasleppingar virkj-
uð,“ segir í tilkynningu Mast.
mm
Á fundi sem ríkisstjórn Íslands hélt
í langaholti í Staðarsveit á mánu-
daginn var samþykkt að tryggja öfl-
un, samræmingu og áreiðanleika
gagna sem þarf við áframhaldandi
þróun þjónustukorts fyrir allt land-
ið. Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
göngu- og sveitarstjórnarráðherra
kynnti á fundinum fyrsta áfanga
kortsins með opnun vefsjárinnar
thjonustukort.is. Starfshópur skip-
aður starfsfólki nokkurra ráðuneyta
mun fylgja samþykktinni eftir.
Í ríkisstjórnarsáttmála segir í kafla
um eflingu Alþingis að stjórnin
muni „hefja samstarf við sveitarfé-
lögin um gerð þjónustukorts sem
sýnir aðgengi landsmanna að allri
almennri þjónustu hins opinbera
og einkaaðila til að bæta yfirsýn og
þar með skapa grundvöll fyrir að-
gerðir til að tryggja íbúum þjón-
ustu og jafna kostnað.“ Ábyrgð á
framkvæmd þessa verkefnis verður
hjá samgöngu- og sveitarstjórnar-
ráðherra. Markmiðið er að auka og
bæta aðgengi almennings að upp-
lýsingum um þjónustu hins opin-
bera og einkaaðila. Þannig er lagð-
ur grunnur að bættri þjónustu við
almenning, auknum tækifærum til
nýsköpunar og frekari stefnumót-
unar á sviði byggðamála. Afurð
verkefnisins verða upplýsingar til
landsmanna um þjónustu, settar
fram á myndrænan og gagnvirkan
hátt.
Þjónustukortið verður unnið í
áföngum og er það fyrsti áfangi
sem kynntur var að þessu sinni með
opnun vefsjárinnar thjonustukort.
is. Þar eru tilteknar upplýsingar á
sviði heilbrigðis-, fræðslu- og lög-
gæslumála. Ýmsar mikilvægar upp-
lýsingar vantar í kortið eins og það
er birt núna, auk þess sem hönn-
un útlits og framsetningar á eftir
að taka þróun. Við vinnuna hefur
Byggðastofnun m.a. notið aðstoðar
landmælinga Íslands og ráðgjafar-
fyrirtækisins Alta ehf. mm
Héraðsdómur Vesturlands kvað
nýverið upp dóm í allsérstæðu máli
sem tengist búrekstri á ótilgreindri
jörð á Vesturlandi. Á jörðinni rak
sambúðarfólk kúabú í nafni hluta-
félags frá árinu 2002 í jafnri eigu
þeirra beggja, eða allt þar til slitl-
aði upp úr sambandi þeirra árið
2011 og konan flutti burtu. Mað-
urinn hélt búskap áfram á jörðinni.
Konan krafðist þess nú fyrir dómi
að viðurkennt yrði að maðurinn
bæri skaðabótaábyrgð á tjóni sem
hann hafi valdið henni sem með-
eiganda að búinu „með aðgerð-
um og aðgerðaleysi við búrekstur á
jörðinni,“ eins og tilgreint er ítar-
lega í málsgögnum. Þá kemur fram
að krafa konunnar byggi á því að í
aðdraganda þess að dreifing afurða
frá búinu var bönnuð af Matvæla-
stofnun 21. júní 2013, hafi maður-
inn sýnt aðgerðaleysi og ekki unn-
ið að úrbótum við búið með full-
nægjandi hætti eftir þann tíma svo
að unnt væri að selja þaðan mjólk
að nýju. loks hafi hann án henn-
ar samþykkis tekið ákvörðun um að
selja bústofninn sem var í sameig-
inlegri eigu þeirra beggja og vitn-
að er í kaupsamning dagsettan 25.
júní 2014 þar að lútandi. Kýrnar
voru í kjölfarið seldar og fluttar á
annað bú.
Dómurinn taldi sannað að mað-
urinn bæri skaðabótaábyrgð á tjóni
sem konan hefði orðið fyrir með
ýmsum aðgerðum og aðgerða-
leysi, eins og rakið er í dómsgögn-
um, við búreksturinn eftir að hún
hvarf brott af bújörðinni. Dreifing
mjólkur frá búinu hafi sannanlega
verið stöðvuð af Matvælastofnun
og maðurinn hafi sýnt aðgerðaleysi
með að vinna ekki að tilheyrandi
úrbótum með fullnægjandi hætti
eftir þann tíma svo að unnt væri að
selja mjólk frá búinu. Þá hafi hann
loks tekið ákvörðun um að selja bú-
stofninn. Með dómnum er viður-
kennt að maðurinn beri að greiða
sameiganda sínum að búrekstrin-
um bætur fyrir það tjón sem hann
hafi valdið. Honum var einnig gert
að greiða 1,1 milljón króna í máls-
kostnað.
mm
Makríllinn kominn á Breiðafjörð
Talinn hafa valdið tjóni
með aðgerðum og aðgerðaleysi
Stefna að samræmdum
þjónustuvef fyrir allt landið
Slysaslepping úr sjókví í Tálknafirði