Heimsmynd - 01.11.1988, Blaðsíða 6

Frá ritstjóra
Nóvember '88
Það er árið 1786 í Frakklandi.
Lúðvík sextándi er konungur
og María Antoinette er drottn-
ing hans. Þau búa í höll og lifa
hátt eins og aðrir franskir
aristókratar. ólíkt svöngum al-
múganum. Venjulegur dag-
launamaður getur unnið sér inn
einn franka á dag en á einu ári
eyðir drottningin að minnsta
kosti 272 þúsund frönkum í fal-
leg föt sem samsvarar 60 millj-
ónum franka á núvirði eða 11 milljónum
dollara. Drottning fer fimmtíu prósent
fram úr eigin fjárlögum. Það er dýrt að vera drottning og
halda uppi ákveðnum lífsstfl, burtséð frá því hvort skrfllinn
borðar kökur eða brauð.
Samt er drottningin í ákveðnum vanda. Hún þarf að horfast
í augu við leiðinlegan fjárlagahalla. Hún eyðir tvöfalt meira
en hún aflar með sköttum. Fjármálaráðherrann hennar hefur
á laun undanfarin ár fengið að láni milljónir frá hinum ríku til
að drottningin geti staðið undir þessum útgjöldum. Árið 1786
er þetta leyndarmál afhjúpað. Fjárlagahalli drottningar hefur
aldrei verið meiri og aumingja fjármálaráðherrann, sem ekki
fær meiri lán, reynir að fá samþykki þingsins til að mæta þess-
um útgjöldum. Franskur almenningur hefur fengið smjörþef-
inn af því hvað konungsfjölskyldan, með sína rúmlega tvö
þúsund þjóna og fjögur þúsund aðra starfsmenn, kostar þjóð-
ina. Héðan í frá verður ekki aftur snúið. Hennar hátign María
Antoinette gengur framvegis undir nafninu Madame Déficit
eða frú fjárlagahalli.
Þessir atburðir áttu sér stað í Frakklandi fyrir tvö hundruð
árum. Þetta gæti alveg eins verið saga úr íslenskri stjórnsýslu
níunda áratugarins. Því miður. Við vit-
um það núna hvernig aumingja María
Antoinette fékk að gjalda fyrir heimsku
sína. Hennar fagra höfuð, með hvítum
slöngulokkum, fékk að fjúka. Sagan seg-
ir okkur líka frá því hvernig óráðsía í
stjórnartíð Maríu Antoinette leiddi til
kreppu franska hagkerfisins í lok níunda
áratugar 18. aldar og loks til frönsku
stjórnarbyltingarinnar 1789 og ógnar-
stjórnarinnar undir aldarlok.
íslenskur Monsieur Déficit, hverju
öðru nafni sem hann nefnist, ætti að hafa
þessa dæmisögu hugfasta þegar hann
tekur ákvarðanir um útgjöld á vegum ríkisins eða aðrar efna-
hagslegar ákvarðanir er varða þjóðarhag. Allir þessir háæru-
verðugu herrar ættu að hafa nokkrar áhyggjur af því hvert
stefnir. Þeir þurfa ekki að óttast fallöxina en þeir eru ekkert í
þægilegu hlutverki. Það er ekki auðvelt að vera Monsieur
Déficit í kerfi hefðhelgaðra sérhagsmuna þar sem allar að-
gerðir til úrbóta eru sársaukafullar. Sumir kunna að sjá fram-
tíð sem nútíð í rósrauðum bjarma. Það er gaman að vera ráð-
herra á balli. Það er hins vegar of stór hópur fólks sem er bú-
inn að fá leið á að fylgjast með þessum tryllta dansleik.
Enginn Monsieur Déficit kemst upp með að sniðganga þann
hóp of lengi . . .
Nóvember 1988, 5. tbl. 3. árg.
ÚTGEFANDI Ófeigur hf. Aðalstræti 4, 101 Reykjavík • SÍMI 62 20 20 og 62 20 21 • AUGLÝSINGASÍMI 2 19 81 og 2 89 66 • RITSTJÓRI
Herdís Þorgeirsdóttir • FRAMKVÆMDASTJÓRI Ragnhildur Erla Bjarnadóttir • RITSTJÓRNARFULLTRÚI Anna Kristine Magnúsdóttir •
STJÓRNARFORMAÐUR Kristinn Björnsson • AUGLÝSINGAR Júlíana Erlendsdóttir og Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir • ÚTLIT HEIMS-
MYND • PRÓFARKALESTUR Helga Magnúsdóttir • INNHEIMTA OG ÁSKRIFTIR Elísa Þorsteinsdóttir • LJÓSMYNDARAR Friðþjófur
Helgason, Bragi Þ. Jósefsson, Stefán Karlsson, Jim Smart • UMBROT, LITGREINING OG PRENTUN Oddi hf. • ÚTGÁFUSTJÓRN Herdís
Þorgeirsdóttir, Kristinn Björnsson, Sigurður Gísli Pálmason, Helgi Skúli Kjartansson, Jóhann Páll Valdimarsson • HEIMSMYND kemur út sex
sinnum árið 1988. Verð þessa eintaks í lausasölu er kr. 397. Sé áskrift HEIMSMYNDAR greidd með EUROCARD er veittur rúmlega 40% afslátt-
ur af útsöluverði en annars 20%.
6 HEIMSMYND