Fréttablaðið - 07.11.2017, Blaðsíða 15

Fangelsin á Íslandi eru jafn misjöfn og þau eru mörg. Margir þættir koma til skoðunar en viðmót
starfsfólks vegur þungt. Af þeim sökum
má segja að Fangelsið á Akureyri líkist
meira fangelsinu Kvíabryggju, þrátt
fyrir að hið fyrrnefnda sé lokað en hitt
opið, og fangelsið Sogni líkist frekar
Litla-Hrauni þrátt fyrir að fangelsið
Sogni eigi að heita opið fangelsi. Enda
er það bara að nafninu til. Fangelsis-
yfirvöld viðurkenna sjálf að Sogn sé
ekki opið fangelsi þrátt fyrir að það
falli þeim megin línunnar í lögunum.
Sogn sé frekar framlenging af Litla-
Hrauni með lækkuðu öryggisstigi.
Kvíabryggja og Sogn eru í raun svo
gjörólík að villandi er að flokka þau
saman. Eftirfarandi eru nokkur atriði
þar sem munurinn á opnu fangels-
unum er áþreifanlegur og alltaf Kvía-
bryggju í hag:
Fangaverðir
Fangaverðir á Kvíabryggju telja það
nauðsynlegt að kynnast vistmönnum
og fylgja þeim í leik og starfi, en þannig
myndist traust og trúnaðarsamband á
milli. Vistmenn viti að þeir geta leitað
til starfsfólks og starfsfólk verður þess
strax áskynja ef eitthvað bjátar á.
Á Sogni eru fangaverðir valdafígúrur
sem halda sig að mestu á bak við luktar
dyr varðstofunnar. Vistmenn þurfa að
banka og horfa upp í myndavél til þess
að fá samtal við fangaverði og fá ekki
aðgang inn á varðstofu eða skrifstofur
nema ef gefa þarf skýrslu. Vistmenn
setjast ekki niður með fangavörðum
til að ræða málin og fá ekki tækifæri til
að mynda tengsl. Gjá er á milli starfs-
fólks og vistmanna.
Afstaða leggur til að gerð verði til-
raun til að manneskjuvæða starf fanga-
varða á Sogni. Reyna að minnka gjána
á milli vistmanna og starfsfólks með
því að þeir gefi sér tíma til að kynnast
vistmönnum á jafningjagrundvelli, en
ekki eingöngu sem yfirvald. Tryggja
þarf að vistmenn geti leitað til fanga-
varða og að alltaf verði tekið vel á
móti þeim. Þá mættu fangaverðir vera
duglegri við að taka þátt í starfi og leik
fanga, og koma með hugmyndir að
hópefli.
Atvinna
Almennt þarf að auka framboð af
atvinnu í fangelsum og það á bæði við
um Kvíabryggju og Sogn. Vistmenn
í vinnu eru góðir vistmenn sem ekki
þarf að skylda til að mæta í matmáls-
tíma, eins og gert er á Sogni en ekki
Kvíabryggju. Vinna veitir vistmönnum
öryggis- og ábyrgðartilfinningu, sjálfs-
öryggi og áhuga á því að takast á við
hlutina. Það nýtist svo eftir afplánun.
Afstaða leggur til að nýtt verði fjár-
hús og land á Sogni til að hefja búskap
með kindur og hrúta eins og er á Kvía-
bryggju. Ef viljinn er fyrir hendi er hægt
að gera mjög margt fleira.
Eftirlit
Fangaverðir á Kvíabryggju halda úti
mjög virku eftirliti en það felst ekki
í því að leita reglulega í herbergjum
Opin fangelsi … eða hvað?
Guðmundur
Ingi Þóroddsson
formaður
Afstöðu, félags
fanga á Íslandi
vistmanna, í sendingum til þeirra eða
hjá heimsóknargestum. Það hefur sýnt
sig að ekki er þörf á slíkum aðgerðum
á Kvíabryggju og þekkist varla neysla
vímuefna eða áfengis á staðnum.
Reglulega er leitað í herbergjum vist-
manna á Sogni, bæði með og án hunda.
Leitað er í farangri fanga sem koma í
fangelsið, þrátt fyrir að viðkomandi
sé að koma úr öryggisfangelsi eða frá
Kvíabryggju. Gestir þurfa einnig að
sæta skoðun og sendingar til vistmanna
eru grandskoðaðar. Engu að síður eru
vímuefnamál mun fleiri á Sogni en á
Kvíabryggju.
Afstaða leggur til að með auknu
framboði af vinnu, meira trausti á milli
vistmanna og fangavarða og hópastarfi
væri hægt að minnka áhuga vistmanna
á vímuefnanotkun í fangelsinu.
Að lokum
Umhverfið á Sogni er dásamlegt, her-
bergin og vistarverur til fyrirmyndar
og starfsfólkið stendur sig vel í því sem
það gerir. En það fer ekki á milli mála
að gjáin á milli fanga og fangavarða er
breið, eftirlitið of mikið, regluverkið
íþyngjandi og pappírsvinna í tengsl-
um við einföldustu beiðnir óþarflega
flókin. Vinnubrögðin eru of lík því sem
tíðkast á Litla-Hrauni og sjaldnast litið
til þess sem gengið hefur vel á Kvía-
bryggju, sem er þó nokkuð öfugsnúið
því Kvíabryggja hefur verið rekið sem
opið fangelsi í tugi ára.
Fangaverðir þurfa ekki að vera ávallt
í varðstöðu. Þeir eiga að geta rætt við
vistmenn á jafningjagrundvelli, stund-
að með þeim íþróttir eða fengið sér
sæti í hópi vistmanna og horft á enska
boltann, skipulagt bingó, vídeókvöld
og fleira. Minnka þarf pappírsvinnu
og einalda kerfið, sýna vistmönnum
traust í stað þess að láta þeim líða eins
og þeir séu í lokuðu fangelsi. Á Íslandi
erum við í grunninn með þrepakerfið
sem Norðurlöndin byggja á, þótt við
séum ekki með hina svokölluðu betr-
unarstefnu sem vantar til að árangur
af þrepunum náist. En það er eiginlega
lágmark að munur sé á þrepunum.
Afstaða leggur til að með
auknu framboði af vinnu,
meira trausti á milli vist-
manna og fangavarða og
hópastarfi væri hægt að
minnka áhuga vistmanna
á vímuefnanotkun í fang-
elsinu.
Skráðu þig inn
þegar þú ert úti.
Nýjung! Ný Siemens heimilistæki með Home Connect-appi.
BS
H
-s
am
st
ey
pa
n
e
r
le
yfi
sh
afi
v
ör
um
er
ki
s
í e
ig
u
Si
em
en
s
A
G
Siemens heimilistækin fást hjá Smith & Norland.
www.siemens-home.bsh-group.com/se/
Ertu á leið heim til að athuga hvað er til í kæliskápnum? Slepptu því vegna þess að nú
geturðu gægst inn í kæliskápinn í snjallsímanum þínum. Home Connect-appið gerir þér
nefnilega kleift að tengjast þráðlaust nýjum sérhönnuðum heimilistækjum frá Siemens á
auðveldan og þægilegan hátt hvort sem þú ert í vinnunni, á ferðalagi eða situr í sófanum
heima.
Með Home Connect-appinu eru Siemens heimilistækin aldrei lengra frá þér en snjallsíminn
eða spjaldtölvan. Kveiktu á ofninum þegar þú ert á leiðinni heim, athugaðu hvort þvottavélin
er búin að þvo eða fáðu dásamlegar uppskriftir að kvöldmatnum inni á recipeWorld.
Home Connect-appið er fyrir þig og aðra þá sem þrá lausnir sem einfalda lífið.
Kannaðu fleiri kosti á heimasíðu Siemens, www.siemens-home.bsh-group.com/se/.
Heimilistækin
þín í einu
appi.
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 15Þ R I Ð J U D A G U R 7 . N Ó V E M B E R 2 0 1 7