Fréttablaðið - 17.12.2015, Síða 38

Mannanna verk standa ekki öll um aldur og ævi. Sum endast vel og lengi og skila
hlutverki sínu eins og til var ætlast
en önnur þarfnast viðhalds og lag-
færingar fljótlega eftir að þau eru
tekin í gagnið. Allt fer það eftir því
hvernig staðið var að framkvæmd-
um í upphafi og hvaða hlutverki
verkið átti að þjóna þegar það var
undirbúið. Margt getur breyst á
stuttum tíma sem getur haft áhrif á
endingu.
Á sínum tíma var vegakerfið í
uppsveitum Árnessýslu hannað
og byggt upp til að þjóna íbúum,
frístundabyggðinni og þeim ferða-
mönnum sem þá lögðu leið sína um
sveitirnar. En á síðustu árum hefur
álag á kerfið margfaldast vegna auk-
ins fjölda ferðamanna um svæðið.
Það gefur augaleið að eitthvað gefur
þá eftir. Vegakerfið á þessu svæði
þarf að bera um 80-90% af umferð
þeirra erlendu ferðamanna sem
leggja leið sína til landsins. Á þessu
ári má því gera ráð fyrir að a.m.k.
800.000-900.000 erlendir ferða-
menn fari um þessa vegi til viðbótar
við íbúa og innlendu ferðamennina
sem gætu verið um 200.000. Þegar
fjöldi erlendra ferðamanna verður
kominn upp í tvær milljónir eftir
nokkur ár, eins og spár gera ráð
fyrir, og sama hlutfall leggur leið
sína í uppsveitirnar, má gera ráð
fyrir að 1,6 til1,8 milljónir erlendra
ferðamanna fari um vegina það árið.
Helstu náttúruperlur og vin-
sælustu ferðamannastaðir lands-
ins eru í Bláskógabyggð og þar af
leiðandi er þar eitt landsins mesta
álag á vegi. Þingvallavegur, Biskups-
tungnabraut, Laugarvatnsvegur,
Reykjavegur, Kjalvegur, vegurinn
um Eystri-Tunguna og vegurinn frá
Brúarhlöðum að Biskupstungna-
braut eru vegir í Bláskógabyggð sem
þarfnast gífurlega viðhalds. Það er
ekki hægt að bíða lengur með að
byggja þá upp og búa þannig um
hnútana að þeir beri alla þá umferð
sem um þá fer dags daglega. Sam-
kvæmt úttekt sem viðurkenndir
aðilar hafa gert er hluti af þessum
vegum sem að ofan eru taldir meðal
hættulegustu vega á landinu ef horft
er til tíðni umferðaslysa.
Mikilvægt að dreifa álaginu
Það er gríðar mikilvægt að hægt
verði að dreifa álagi á þessa vegi
sem mest um aðrar leiðir. Dæmi
um slíka leið er Reykjavegur (355),
sem liggur á milli Laugarvatnsvegar
og Biskupstungna brautar. Reykja-
vegurinn hefur verið á samgöngu-
áætlun í mörg ár en alltaf þegar
á að fara í framkvæmdir hefur
verkinu verið frestað og hafa ýmsar
ástæður verið nefndar í gegnum
tíðina. Reykjavegurinn skiptir miklu
máli fyrir okkur íbúa í sameinuðu
sveitarfélagi þar sem hann tengir
saman þéttbýlisstaðina Laugarvatn
og Reykholt. Vegurinn er hættu-
legur á köflum og um hann fer mikil
umferð. Til stóð að bjóða Reykja-
veginn út í haust og hefja fram-
kvæmdir árið 2016. En samkvæmt
nýjum fjárlögum er framkvæmdum
enn frestað um óákveðinn tíma þar
sem Vegagerðin fær ekki nægilegt
fjármagn til að getað farið í þessa
nauðsynlegu framkvæmd.
Slysum á þjóðvegum landsins
fjölgar, margar ástæður eru þar að
baki, m.a. viðhald vega. Í Bláskóga-
byggð er ástand sumra vega þannig
að slysahætta er veruleg. Vegaxlir
eru víða farnar að gefa sig, vegir
eru slitnir og regnvatn safnast í
polla og rásir með þeirri hættu sem
slíkt getur haft í för með sér. Mikil
umferð langferðabíla fer eftir öllum
þessum vegum og margir telja að
þess sé ekki langt að bíða að stórt
rútuslys verði. Það væri ekki gott
fyrir ferðaþjónustuna ef það orð fer
að fara af Íslandi að vegakerfið sé
hrunið og beinlínis hættulegt sé að
ferðast um landið. Ekki viljum við
að sú staða komi upp.
Ríkisvaldið þarf nauðsynlega að
setja meira fjármagn í samgöngu-
mál, það þarf að gera þarf meira
og betur en gert er ráð fyrir í næstu
fjárlögum. Ég trúi ekki öðru en að
samstaða sé um það mál því það
er mikið í húfi að strax sé farið í
að byggja vegakerfið upp áður en
ferðamönnum fjölgar eins og spár
gera ráð fyrir. Það hefur aldrei þótt
gott að láta taka sig í bólinu eins og
ráðherra ferðamála hefur bent á.
Gerum betur í samgöngumálum
Stundum gefum við okkur að aðventa og jól geti ekki verið annað en gleðiríkir dagar hjá
fólki. En þau eru mörg sem eiga
um sárt að binda. Ástæðurnar geta
verið margvíslegar, missir, sorg,
kvíði, áhyggjur, streita. Jólin og
aðventan eru viðkvæmur tími. Þá
er snert við okkur alveg með sér-
stökum hætti. Við leitum í minn-
ingarnar, jólin þegar við vorum
börn. Atferli, ilmur, jólaskraut, siðir
eða ákveðnar persónur. Þess vegna
er líka viss tregi yfir jólunum, vegna
þess sem var en við kannski finnum
ekki aftur.
Stundum náum við að nálgast það
í gegnum börnin. Við leitum í þetta
einfalda og saklausa, þannig eru
jólin. Þau snúast ekki síst um nánd.
Jólin eru því þungbær þeim sem
hafa misst einhvern sér nákominn.
Tilfinningar sem fylgja ástvinamissi
eru samofnar tilfinningum jólanna.
Aðventan er tími vonar
Enn á ný er aðventa gengin í garð og
hátíðin nálgast. Jólin koma, hverjar
sem aðstæður þínar kunna að vera.
Í sporum gleðinnar og líka í skugga
sorgarinnar. Aðventan vekur hjá
okkur eftirvæntingu og von. Þörfin
kviknar fyrir það sem er heilagt, við
viljum fanga það inn í líf okkar.
Það er snert við tilfinningum,
samkennd og samhugur eiga greiða
leið að okkur. Hlýtt viðmót, faðmlag
og orð sem miðla umhyggju.
Nokkur hagnýt atriði
Fyrir þau sem glíma við sorgina er
mikilvægt að huga að eftirfarandi:
l tjáðu þig um líðan þína við ein-
hvern sem þú treystir, finndu
rými til að tala um upplifun þína.
l börnin mega aldrei gleymast í
sorginni, leyfðu barninu að tala
og tjá líðan sína að vild. Sýndu
barninu þínar tilfinningar. Forð-
astu ekki að tala um dauðann við
barnið.
Hvað getum við gert
fyrir vini í sorg?
l heimsækjum vin í sorg, það
er mikilvægt. Hvað á að segja?
Stundum þarf ekkert að segja.
Heimsóknin snýst einfaldlega um
að vera til staðar, oft er faðmlag
eða samtal án orða besta hjálpin.
Í sorg er svo mikilvægt að finna
fyrir hlýju og trausti, samhygð.
Og við þurfum að skilja að gjarn-
an hefst nýtt sorgarferli hjá fólki í
aðdraganda jóla.
Að ná sáttum
Reiðin er einn angi sorgarinnar,
reiði sem getur beinst að fólki eða
Guði, við þurfum að gefa rými til
þess að fá útrás fyrir reiðina, losa
um hana, tala út, gráta út. Alveg
sama hvort þessi reiði á við rök að
styðjast eða ekki. Hér er ekki spurt
um rök, heldur tilfinningar og við
þurfum að sýna þeim alúð, viður-
kenna og vinna með þær.
Frægasta glíma manns og Guðs
er skráð í Jobsbók. Hann vildi hafa
hendur í hári þess gamla þarna
uppi, segja honum hve ósanngjarn
hann er, gagnrýna Guð og benda á
aðrar leiðir.
Job kemst að lokum að niður-
stöðu, nær sáttum við Guð, sem að
mörgu leyti má segja að sé lokatak-
mark sorgarferils – að ná sáttum.
Við nefnum þetta vegna þess að
jólatíminn getur líka einkennst af
reiði, biturð, það fer eftir því hvar
við erum stödd. En hér koma jólin
með boðskap sinn líka, sem vert er
að staldra við.
Birta og von jólanna
Jólin vekja von um betri tíð en vekja
líka til umhugsunar. Hvernig getur
himinninn sem opnast mótað líf
okkar? Ljósin og jólasöngurinn færa
okkur nær. Tölum um líðan okkar,
það er í lagi að gráta og finna til, en
deilum því með þeim sem hefur
eyra að hlusta.
Kannski verða jólin ekki eins og
þú væntir, kannski er eitthvað sem
vantar en þú vildir hafa, en samt
koma þau til þín, með birtu og von
og segja þér: Vertu óhrædd, vertu
óhræddur, þetta verður í lagi.
Birta jóla inn í skugga sorgar
Hvernig stendur á því að mér dettur stundum í hug hug-takið „einveldi“ þegar ég
les blaðagreinar þeirra manna sem
berja sig utan með orðum í vand-
lætingu á frumvarpi um það skilyrta
verslunarfrelsi varðandi sölu á áfengi
sem nú liggur fyrir Alþingi? Megin
röksemd þeirra er jafnan tilvísun í
stundum óljósar, en líka ákveðnar
skýrslur eða rannsóknir, sem sýni
og sanni að aukið aðgengi að áfengi
valdi stóraukinni neyslu þess með
ótal vandamálum sem því fylgi. Nú
efast ég ekki um það eitt augnablik
að slíkar skýrslur séu til enda með
ólíkindum hvílík ógrynni ritmáls
renna undan rifjum þeirra stofnana
sem til þess eru kjörnar að vinna
að ákveðnum málefnum, t.d. heil-
brigðismálum.
Gott og vel – gefum okkur að þetta
sé reyndin og vissulega er ekki deilt
um það, að áfengi getur valdið ein-
staklingum og fjölskyldum þeirra
skaða þó að flestir umgangist það
án þeirra afleiðinga. Samfélagið ber
í þessum tilfellum vissulega skaða
umfram þann hagnað sem kaup
þessara aðila á áfengi færa ríkissjóði
eins og í tilfelli Íslendinga. En það
er að sjálfsögðu alveg galin nálgun
að miða stefnumörkun um áfengis-
verslun við lægsta samnefnara því
flestir neytendur áfengis njóta þess
með eðlilegum hætti og valda ekki
umræddum skaða sér eða öðrum.
Þreytandi síbylja
Þessi síbylja um aðgengi = áfengis-
böl er þreytandi og ekki sæmandi
sæmilega viti bornum einstakling-
um sem þó viðhafa hana stundum.
Allt aðgengi almennings hefur sömu
annmarka ef grannt er skoðað. Lágur
þröskuldur við öflun ökuréttinda,
auðveld bifreiðakaup að ekki sé
minnst á reiðhjól og aðrar renni-
tíkur veldur auðvitað fjölda slysa
með eftirfylgjandi skaða fyrir sam-
félagið. Aðgengi að skotvopnum og
skotfærum getur á sama hátt átt þátt
í skaða á fólki og kostnaði fyrir sam-
félagið. Minnumst ekki á íþróttirnar.
Það er stórhættulegt að ferðast – ekki
síst nú um stundir – til ákveðinna
landa eða svæða þar sem órói ríkir og
vissulega veldur aðgengi almennings
að slíkum ferðum stundum skaða.
Ef við ætlum að koma í veg fyrir allt
slíkt þurfum við að vefja fólk inn í
bómull – að koma í veg fyrir aðgengi.
Ég held stundum að verið sé að
óska eftir áðurnefndu einveldi en
ekki lýðræðisþróun þegar hæst
lætur vaðallinn um hættu á aðgengi
að áfengi. Að einhver einvaldur, en
ekki fólkið í landinu eigi að ákveða
hvað sé gott og rétt fyrir almenning.
En þegar vandlega er farið yfir allt
þetta aðgengi og þann skaða sem
það veldur einstaklingum og sam-
félagi þá er niðurstaðan sem betur
fer ætíð sú, að þar sé um að ræða
mikinn minnihluta almennings.
Sanngjarnt fólk getur ekki samsinnt
því að rétt sé að miða aðgengi við
þennan fámenna hóp en hirða ekki
um meirihlutann og aðgengi hans að
lögmætri verslunarvöru.
Ber ég von í brjósti um upplýstari
umræðu og aukna mannvirðingu?
Vissulega – en þó skil ég betur nú en
þegar ég las ungur í skóla orð Prússa-
keisara um ást hans á rakkanum
umfram mennina.
Aðgengi og afleiðingar
Ég held stundum að verið sé
að óska eftir áðurnefndu ein-
veldi en ekki lýðræðisþróun
þegar hæst lætur vaðallinn
um hættu á aðgengi að
áfengi.
Sigurður Jónsson
framkvæmda-
stjóri
Kannski verða jólin ekki eins
og þú væntir, kannski er eitt-
hvað sem vantar en þú vildir
hafa, en samt koma þau til
þín, með birtu og von og segja
þér: Vertu óhrædd, vertu
óhræddur, þetta verður í lagi.
Sigrún
Óskarsdóttir
prestur
Óskar Hafsteinn
Óskarsson
prestur
Það væri ekki gott fyrir
ferðaþjónustuna ef það orð
fer að fara af Íslandi að
vegakerfið sé hrunið og
beinlínis hættulegt sé að
ferðast um landið.
Helgi
Kjartansson
oddviti
Bláskógabyggðar
1 7 . d e s e m b e r 2 0 1 5 F I m m T U d A G U r38 s k o ð U n ∙ F r É T T A b L A ð I ð