Fréttablaðið - 26.11.2019, Blaðsíða 13

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRAR: Davíð Stefánsson david@frettabladid.is, Jón Þórisson jon@frettabladid.is,
MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Sighvatur
Arnmundsson
sighvatur@frettabladid.is

Það er allt of
algengt að
minniháttar
mál blási út
þegar þau eru
rekin fyrir
dómstólum
og verði að
djúpstæðum
ágreiningi
langt umfram
tilefni.

Ríkisstjórn-
in þarf nú að
skýra út
hvers vegna
hún spyr
FAO ekki
ráða um þau
atriði þessa
máls sem
mestu máli
skipta fyrir
Ísland og
Íslendinga.
Járn & Gler ehf. • Skútuvogur 1h. Barkarvogsmegin
104 Reykjavík • S. 58 58 900 • www.jarngler.is
Bjóðum upp á sjálfvirkan
hurðaopnunarbúnað,
hurðir og gluggakerfi
ásamt uppsetningu
og viðhaldi á búnaði.
Áratuga reynsla.
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að biðja Alþjóðamat-vælastofnunina, FAO, um að vinna úttekt á við-skiptaháttum útgerða sem stunda veiðar og eiga í
viðskiptum með aflaheimildir meðal annars í þróunar-
löndum. Þetta er helsta andsvar ríkisstjórnarinnar í
aðgerðaáætlun vegna Samherjaskjalanna.
Það er ekkert óeðlilegt að leita til stofnunarinnar og
gott ef FAO getur upprætt óheilbrigða viðskiptahætti
fyrirtækja hjá öðrum þjóðum. En hitt er skringilegra
hvers vegna ríkisstjórnin sá ekki ástæðu til að biðja
FAO um ráð til þess að leiðbeina okkur sjálfum, Íslend-
ingum, um það sem betur má gera varðandi stjórn fisk-
veiða í ljósi þeirra atburða sem hér hafa gerst. Hafandi
gegnsæi, traust og trúverðugleika í huga.
1. Ríkisstjórnin hefði til að mynda mátt biðja FAO um
að gera samanburð á hvers vegna íslensk útgerðarfyrir-
tæki séu tilbúin að greiða meira fyrir veiðirétt í Nami-
bíu en hér á okkar heimamiðum. Það gæti hjálpað
okkur að komast að niðurstöðu um það deiluefni.
2. Þá hefði ríkisstjórnin mátt spyrja FAO álits á því
hvort skynsamlegra sé að fylgja tillögum auðlinda-
nefndar um að réttur til hagnýtingar á fiskveiðiauð-
lindinni skuli vera bundinn við tiltekinn tíma fremur
en að vera ótímabundinn eins og VG, Sjálfstæðis-
flokkur, Framsókn og Miðflokkur telja rétt. Í ljósi þess
að ekki er víst að meirihluti þessara kerfisflokka á
Alþingi sé ótímabundinn eins og veiðirétturinn væri
gagnlegt að fá álit stofnunarinnar á þessari grundvallar
spurningu.
3. Enn fremur hefði verið snjallt hjá ríkisstjórninni að
spyrja FAO í leiðinni hvor aðferðin sé skynsamlegri til
framtíðar; tillögur auðlindanefndarinnar um að tengja
upphæð gjaldsins við lengd heimildanna eða hug-
myndafræði ríkisstjórnarinnar sjálfrar um óbreytt kerfi.
Samherjaskjölin hafa vakið spurningar um öll
þessi atriði. Ríkisstjórnin þarf nú að skýra út hvers
vegna hún spyr FAO ekki ráða um þessi brýnu atriði er
snerta sameign þjóðarinnar og mestu máli skipta fyrir
íslenskt samfélag.
Hví má FAO ekki gefa
Íslendingum ráð?
Þorgerður
Katrín
Gunnarsdóttir
formaður
Viðreisnar
Afsökunarbeiðni
Ríkisútvarpinu tókst rækilega
að móðgast yfir Fréttablaðinu í
gær. Ekki vegna þess að ljóstrað
var upp um villandi túlkun
stjórnarformanns RÚV um nið-
urstöður svartrar skýrslu Ríkis-
endurskoðunar um markviss
lögbrot stofnunarinnar, heldur
vegna þess að gefið var í skyn að
RÚV hefði látið þátt Silfursins
hverfa af vefnum vegna æsings
í Pírata við Sjálfstæðismann.
Það hefur hins vegar komið á
daginn að þetta er ekki rétt.
Þátturinn var ekki látinn hverfa,
hvað þá vegna æsings í beinni,
heldur vegna undarlegrar
tæknibilunar. Rétt skal vera rétt,
lögbrjótarnir í Efstaleitinu eru
beðnir innilegrar afsökunar á
þessum rangfærslum.
Svarið
Spurningin sem skekur sam-
félagsmiðla um þessar mundir
er hvers vegna Kristján Þór
Júlíusson segir ekki af sér sem
ráðherra. Og hvað sé að Katrínu
Jakobsdóttur að henda honum
ekki öfugum út úr Stjórnarráð-
inu. Það hafi Namibíumenn gert
við sína Samherja-ráðherra.
Ástæðan er frekar einföld.
Kristján Þór fékk aldrei neinar
mútur og hafði ekki hugmynd
um neitt slíkt, að minnsta
kosti ekkert sem hefur sannast.
Engin krafa hefur komið um
afsögn frá hans fólki, hvorki frá
kjördæminu né f lokki hans.
arib@frettabladid.is
Fréttablaðið hefur undanfarna daga fjallað um sáttamiðlun sem er aðferð við lausn ágreinings með sjálfviljugri þátttöku deiluaðila. Með því að fara slíka leið geta einstaklingar, fyrirtæki og stofnanir komist hjá kostnaðar-
sömum og tímafrekum dómsmálum. Augljós-
lega hentar þessi leið misvel og fer eftir eðli og
umfangi ágreiningsins hvort sáttamiðlun sé
raunhæf eða ekki.
Þegar kemur að einkamálum virðast kostir
sáttamiðlunar umfram dómsmál blasa við. Lausn
deilunnar er sett í forgang þar sem deiluaðilar
hafa jafna aðkomu að málsmeðferðinni og eru
sjálfir í aðalhlutverki, ólíkt því sem gerist í dóms-
málum. Hér er ekki verið að finna sigurvegara
heldur markmiðið að ná fram lausn sem báðir
geta sætt sig við. Það er allt of algengt að minni-
háttar mál blási út þegar þau eru rekin fyrir dóm-
stólum og verði að djúpstæðum ágreiningi langt
umfram tilefni. Þannig geta einfaldar nágranna-
erjur, deilur innan fjölskyldna eða í viðskiptum
valdið varanlegum skaða á samskiptum til fram-
búðar sem kannski hefði verið hægt að koma í veg
fyrir.
Kolbrún Benediktsdóttir varahéraðssak-
sóknari segir í samtali við Fréttablaðið að það sé
sorglegt hversu lítið úrræðið sé notað hér á landi.
Hún telur að það geti líka gagnast í sakamálum
þótt velja þurfi vel hvaða mál fari í þetta ferli.
Reynslan af þeim fáu sakamálum sem fari í sátta-
meðferð sé hins vegar góð. Snorri Magnússon,
formaður Landssambands lögreglumanna, telur
kostina fleiri en gallana við að nýta sáttamiðlun í
sakamálum en í þeim tilvikum eru það lögreglu-
menn sem gegna hlutverki sáttamiðlara.
Samkvæmt lögum er ákæranda heimilt að vísa
ákveðnum tegundum mála í sáttameðferð að
skilyrðum uppfylltum. Er þar meðal annars um
að ræða þjófnaði, húsbrot, hótanir, eignaspjöll og
minniháttar líkamsárásir. Þau Kolbrún og Snorri
benda bæði á að þeir sakamenn sem fari í gegnum
sáttamiðlum séu ólíklegri til að brjóta af sér aftur.
Fyrir brotaþola skiptir það líka máli að hafa eitt-
hvað um málið að segja í stað þess að vera bara
vitni fyrir dómi.
Fyrir rúmum áratug lauk tveggja ára tilrauna-
verkefni um sáttamiðlun í sakamálum. Í öllum
95 málunum tókst að koma á sáttasamningi og
í einungis tveimur tilfellum var samningur ekki
uppfylltur og fóru þau mál í ákærumeðferð. Þrátt
fyrir þennan góðan árangur hefur á þeim tíma
sem er liðinn ekki tekist að festa sáttamiðlun
almennilega í sessi hér á landi. Það er eitthvað
sem þarf að breytast enda myndi allt samfélagið
njóta ávinningsins.
Stuðlum að
sáttum
2 6 . N Ó V E M B E R 2 0 1 9 Þ R I Ð J U D A G U R12 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN