Fréttablaðið - 26.11.2019, Qupperneq 15

2 6 . N Ó V E M B E R 2 0 1 9 Þ R I Ð J U D A G U R14 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
Eldvarnaátak Landssambands slökkviliðs- og sjúkraf lutn-ingamanna (LSS) fer fram
um allt land um þessar mundir.
Slökkviliðsmenn heimsækja þá
börnin í 3. bekk grunnskólanna og
fræða þau um eldvarnir. Börnin fá
með sér heim handbók Eldvarna-
bandalagsins um eldvarnir heim-
ilisins og söguna af Brennu-Vargi
og Loga og Glóð. Að þessu sinni fá
börnin einnig að sjá í fyrsta sinn
nýja teiknimynd um Loga og Glóð
og baráttu þeirra við Brennu-Varg.
Þeim gefst jafnframt kostur á að
taka þátt í Eldvarnagetrauninni
en heppnir þátttakendur í henni fá
af hent vegleg verðlaun á 112-deg-
inum, 11. febrúar.
Hlustið á börnin
Reynslan sýnir að átta ára börn eru
mjög móttækileg fyrir fræðslu um
eldvarnir og við þekkjum fjölmörg
dæmi um að þeim hafi tekist að
hafa vit fyrir foreldrum sínum um
eldvarnir heimilisins eftir að hafa
fengið slökkviliðið sitt í heimsókn.
Fræg er til dæmis sagan af stráknum
sem tókst að fá móður sína ofan af
því að stökkva vatni á eld sem log-
aði í olíu í potti af því að hann vissi
betur en mamman.
Foreldrar barna á þessum aldri
eru yfirleitt fremur ungir að árum.
Rannsóknir sem Gallup hefur gert
fyrir LSS og Eldvarnabandalagið
sýna ótvírætt að ungt fólk allt að 35
ára aldri býr við miklu lakari eld-
varnir en aðrir. Og þar með börnin
á viðkomandi heimilum.
Alltof algengt er að fólk á þessum
aldri hafi aðeins einn eða jafnvel
engan reykskynjara á heimilinu.
Fólk að 35 ára aldri er jafnframt
ólíklegra en aðrir til að vera með
slökkvitæki og eldvarnateppi á
heimili sínu. Þó er margreynt að
þessi einfaldi slökkvibúnaður getur
komið í veg fyrir stórtjón þegar
eldur kemur upp. Slökkvitæki og
eldvarnateppi eiga að sjálfsögðu að
vera á hverju heimili.
Til öryggis
Efling eldvarna er liður í því að auka
öryggi jafnt barna sem fullorðinna
á heimilinu. Þegar börnin koma
heim úr skólanum eftir að hafa
fengið slökkviliðið sitt í heimsókn
er því upplagt að foreldrar setjist
niður með barninu sínu, kynni sér
fræðsluefnið og fari skipulega yfir
eldvarnir heimilisins.
Erum við með nógu marga, virka
og rétt staðsetta reykskynjara til að
tryggja að fjölskyldan vakni og nái
að forða sér út ef eldur kæmi upp
til dæmis að næturlagi? Höfum við
gert og rætt við börnin áætlun um
hvernig við yfirgefum heimilið á
neyðarstundu? Hvar ætlum við að
hittast þegar allir eru komnir út? Er
tilskilinn slökkvibúnaður á heim-
ilinu? Kunnum við að nota hann?
Er eitthvað í daglegri umgengni á
heimilinu sem við getum breytt til
að draga úr líkum á að eldur komi
upp?
Leiðbeiningar um eldvarnir
heimila er að finna í handbók Eld-
varnabandalagsins sem börnin fá
með sér heim. Við biðlum til for-
eldra að kynna sér þær og fylgja
þeim. Þannig verður heimilið miklu
öruggari staður til að vera á.
Ungir eldvarnafulltrúar
heimilanna
Hermann
Sigurðsson
framkvæmda-
stjóri Lands-
sambands
slökkviliðs- og
sjúkraflutninga-
manna
Garðar H.
Guðjónsson
verkefnastjóri
Eldvarna-
átaksins og
framkvæmda-
stjóri Eldvarna-
bandalagsins

Þakblásarar
Í þakrennur eða vatnslagnir
Selt í lausu eða í kittum.
Hitavír
Hljóðlátir
100 mm
Dreifðu varmanum betur.
Mikið úrval af stærðum og
gerðum.
blásarar
Vatnshitablásarar Hljóðlátar
baðviftur
Verð
frá kr/m1.450

viftur.is
S:566 6000 ∑ Smiðjuvegur 4a, græn gata, 200 Kópavogur
Íshúsið - Loftræstibúðin á Smiðjuvegi 4a, Græn Gata
Þurrktæki
Er rakastigið of hátt?
Verð
frá kr
39.990
LoFTVIFTUR
Ójafn hiti og
heitast efst.
Án viftu Með viftu
Jafnari hiti og
bætt loftflæði
Loftviftur spara orku. Þeim mun meiri hæð, þeim mun meiri sparnaður
Stærri viftur dreifa varmanum betur í stærri rýmum. Á sumrin kæla vifturnar.
Verð
frá kr
89.990
Er eitthvað í daglegri um-
gengni á heimilinu sem við
getum breytt til að draga úr
líkum á að eldur komi upp?Nýlega gaf norska vísindaráðið um laxinn (Vitenskapelig råd for lakseforvaltning) út
skýrslu um ástand villtra laxastofna
við Noreg. Þar kemur fram að endur-
heimtur lax úr sjó hafa minnkað á
undanförnum árum og það hafi veikt
laxastofna. Mest hætta steðjar þó að
laxastofnunum vegna eldis á laxi
sem veldur m.a. erfðamengun, lúsa-
sýkingum og sjúkdómum. Er þetta í
verulegri mótsögn við þá fullyrðingu
talsmanna norsku eldisfyrirtækj-
anna að um umhverfisvæna starf-
semi sé að ræða.
Staðreyndin er sú að með stór-
felldu eldi á frjóum norskum laxi er
tekin óverjandi áhætta með villta
laxastofna á Íslandi. Skýrast sést
þetta á suðurfjörðum Vestfjarða
þar sem greinst hefur erfðamengun
í villtum laxastofnum og auknar
lúsasýkingar á silungi. Þá veiddust
um 20 laxar í Mjólká í sumar og voru
sumir þeirra með greinileg eldisein-
kenni. Tilkynnt hefur verið um tvær
slysasleppingar á frjóum eldislaxi
sem gætu leitt til þess að stroku-
laxar leiti í íslenskar ár á næsta ári.
Auðvitað vonum við að þeir fiskar
farist í hafi frekar en að ganga upp í
árnar. En staðreyndin er hins vegar
sú að þegar smærri fiskar sleppa úr
eldi þá er afar erfitt að sjá að þeir séu
eldisfiskar. Menn geta því auðveld-
lega veitt slíka fiska og sleppt þeim
aftur án þess að gera sér grein fyrir
að þeir séu úr eldi.
Allnokkrar vonir voru bundnar
við að áhættumat um erfðamengun
milli eldislaxa og villtra laxastofna
myndi verða grunnur að vernd
villtra stofna. Því miður var þetta
áhættumat veikt verulega í meðför-
um þingsins með því að binda það í
lög að við gerð áhættumatsins yrði
að taka tillit til mótvægisaðgerða
eldisfyrirtækjanna. Í stuttu máli þá
er með því fiktað í einni af forsend-
um matsins eldinu í hag. Auðvitað
er tilgangurinn að skekkja matið
það mikið að það gefi möguleika á
frekara eldi, m.a. í Ísafjarðardjúpi.
Skýrari rök hefðu verið fyrir því
að setja það skilyrði í lögin að taka
yrði tillit til áhrifa af laxalús en það
hefði þrengt matið og veitt villtum
stofnum betri vernd. En til þess stóð
ekki hugur þingsins. Þvert á móti var
rauði dregillinn lagður fyrir fætur
eldismanna við afgreiðslu laganna.
Þrátt fyrir sífelldan áróður norsku
eldisfyrirtækjanna og launaðra
talsmanna þeirra er eldi í opnum
sjókvíum ekki umhverfisvæn iðja.
Það stefnir í að árið 2019 verði
mesta umfang slysasleppinga frá
árinu 2011 af eldislaxi í Noregi. Þar
er eldisbúnaður allur samkvæmt
sömu stöðlum og hér. Með þessar
upplýsingar í höndunum ætti öllum
að vera ljóst að með eldi á frjóum
norskum laxi er verið að spila lottó
með íslenska náttúru.
Að spila lottó
með náttúruna
Jón Helgi
Björnsson
formaður
Landssam-
bands
veiðifélaga