Fréttablaðið - 26.11.2019, Blaðsíða 49

þær eru gufusteiktar í lokuðu íláti
við lágan hita.
1-2 gæsir, reyttar og sviðnar
1 msk. sykur
Salt og pipar
2-4 epli, flysjuð, kjarnhreinsuð og
skorin í bita
75-150 g sveskjur, steinlausar
2-3 sellerístönglar, saxaðir
2-3 gulrætur, saxaðar
1 laukur, saxaður
6 einiber
2 lárviðarlauf
2 rósmaríngreinar
Nokkrar timíangreinar
(innmatur úr gæsinni)
400 ml vatn, sjóðheitt
Hitaðu ofninn í 140°C. Þerraðu
gæsina með eldhúspappír, bland-
aðu saman sykri, salti og pipar og
nuddaðu vel inn í haminn. Krydd-
aðu gæsina líka að innan (ekki með
sykri þó). Blandaðu saman eplum og
sveskjum og fylltu gæsina/gæsirnar
með blöndunni. Lokaðu opinu með
kjötnálum eða krossleggðu leggina
og bittu þá saman til að halda fyll-
ingunni inni.
Settu gæsina í steikarpott og láttu
bringuna snúa upp. Dreifðu græn-
meti og kryddjurtum jafnt í kring,
ásamt innmat ef hann er til staðar.
Helltu vatninu yfir grænmetið, settu
lokið á steikarpottinn (eða breiddu
álpappír þétt yfir) og settu í ofninn
í 2½ – 3 klst. Taktu lokið af þegar
um 15 mínútur eru eftir og hækkaðu
hitann í 200°C til að brúna fuglinn.
Taktu gæsina út og haltu henni
heitri. Síaðu soðið (bættu við vatni
ef það er of lítið), settu það í pott,
hitaðu að suðu og þykktu það með
hveitijafningi, smjörbollu eða
sósujafnara. Smakkaðu og bragð-
bættu með pipar og salti ef þarf. Svo
má líka bæta við portvínsskvettu,
rjóma, berjasultu eða gráðaosti, allt
eftir smekk.
FRÓMAS EINS OG
HJÁ ÖMMU
Hér er uppskrift að klassískum
sítrónufrómas, sem ættaður er frá
Danmörku en var algengur jóla­
eftirréttur á íslenskum heimilum.
Nota má sömu uppskrift til að
gera aðrar tegundir af frómas, til
dæmis ananasfrómas. Þá er safinn
úr ananasdósinni notaður en gott
er að blanda dálitlum sítrónusafa
saman við til að fá aðeins skarpara
bragð. Alls ekki nota ferskan
ananas, í honum er efni sem kemur
í veg fyrir að matarlímið stífni. Það
hverfur við hitun, þess vegna er í
lagi að nota niðursoðinn ananas.
4 matarlímsblöð
3 egg
75 g sykur
250 ml rjómi
1 sítróna
Leggðu matarlímsblöðin í bleyti í
kalt vatn í nokkar mínútur. Rífðu
gula börkinn af sítrónunni á fínu
rifjárni og geymdu. Kreistu safann
í lítinn pott. Kreistu vatnið úr
matarlímsblöðunum og settu þau
út í sítrónusafann. Hitaðu rólega
þar til matarlímið er bráðið. Taktu
þá pottinn strax af hitanum og láttu
kólna aðeins.
Aðskildu eggin og þeyttu rauðurnar
og sykurinn vel saman. Blandaðu
rifna sítrónuberkinum saman
við. Helltu sítrónusafanum smám
saman út í og þeyttu vel á meðan.
Láttu blönduna bíða í smástund,
þar til hún er aðeins farin að
þykkna.
Stífþeyttu eggjahvíturnar og bland-
aðu þeim gætilega saman við með
sleikju. Þeyttu rjómann, taktu svo-
lítið frá til skreytingar og blandaðu
afganginum gætilega saman við
frómasinn með sleikju. Helltu fró-
masinum í fallega skál og settu í kæli
í að minnsta kosti 2-3 klst.
Skreyttu með afganginum af rjóm-
anum og ef til vill rifnum sítrónu-
berki.
Elín
Albertsdóttir
elin@frettabladid.is
Nanna ólst þó ekki upp við gæs á jólum heldur lamba­læri eða hrygg. Hún er alin
upp í sveit og þar var til siðs að bera
fram það sem til var á bænum. „Það
var ekki hlaupið út í búð,“ segir hún.
Þegar Nanna fór sjálf að búa hafði
hún gaman af því að prófa nýja rétti
á jólum og var lítið fyrir að halda í
hefðir. „Þegar barnabörnin komu
til sögunnar fóru þau nú svolítið að
stjórna ferðinni og vildu gjarnan
það sama og þau höfðu fengið árið
áður,“ segir hún.
Nanna hefur gefið út fjöldann
allan af matreiðslubókum en segir
að þessa gæsauppskrift hafi hún
þó ekki notað í bók. „Sítrónufróm­
asinn var hins vegar í bók sem
ég gaf út og heitir Ömmu matur
Nönnu. Þegar ég hef búið til
þennan eftirrétt segir fólk gjarnan:
„Þetta er eins og var hjá ömmu“,“
segir Nanna sem hefur verið í
útlöndum undanfarin jól. „Mig
langaði að halda jól í mismunandi
löndum eða heimsækja land þar
sem væru engin jól. Jólin 2017 hélt
ég til Norður­Kýpur þar sem búa
múslimar. Þar sá maður ekki einu
sinni jólatré né heyrði jólalög,“
segir Nanna sem ætlar að halda
jólin heima núna. „Það er nú ekki
síst vegna þess að ég er nýbúin að
fá nýtt barnabarn, sonarson, og
langar til að halda jól með honum.
Svo spilar flugviskubitið aðeins inn
í. Ég ferðaðist yfirleitt í tveimur til
þremur flugvélum til að komast á
áfangastað,“ útskýrir hún.
Fyrir jólin heldur Nanna
alltaf „forláksmessuboð“. Þá svigna
borðin undan jólamat og gestir
koma síðdegis og fram á kvöld
til að smakka á kræsingunum. „Í
fyrra komu um 80 manns svo það
er líf og fjör. Mér finnst þetta mjög
skemmtilegt enda er það þess
vegna sem ég geri þetta ár eftir ár,“
segir hún. Nanna er þegar búin
að setja svínslæri í saltpækil fyrir
veisluna en hún vonast til að hún
verði um helgina fyrir jól.
FYLLT VILLIGÆS
Gæsir eru nokkuð misstórar og
óvíst að ein dugi fyrir fjölskyld­
una. Þess vegna er uppskriftin
fyrir eina til tvær gæsir – það þarf
auðvitað meiri fyllingu í tvo fugla
en það sem fer í sósuna má hafa
óbreytt, það er ekkert verra að vera
með mikið af henni. Steikingar­
tíminn er oft óvissuþáttur og fer
dálítið eftir aldri gæsanna en þær
þorna síður við langa steikingu ef
Ömmumatur sem klikkar aldrei
Nanna Rögnvaldardóttir gefur hér uppskriftir sem kallast mætti ömmumatur á jólum. Fyllt villigæs var vinsæl á borðum Íslendinga
á árum áður og flestir muna eftir sítrónufrómasi í eftirrétt hjá ömmu. Nanna rifjar hér upp hvernig á að gera réttinn frá grunni.
Nanna var að baka sörur af mikilli alúð þegar ljósmyndarinn kom til hennar í heimsókn. Hún gefur þó uppskrift að mat hér. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Sítrónufrómas eins og hjá ömmu. Hver er ekki til í að prófa hann?Fyllt gæs var vinsæll jólamatur á íslenskum heimilum og er enn.
Verð:
18.900 Kr.
JÓL 2019 2 6 . N Ó V E M B E R 2 0 1 928