Morgunblaðið - 13.11.2019, Blaðsíða 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 2019
Vönduð
viðarleikföng
Bæjarlind 2, Kópavogur, sími 866 4493.
Opnunartími eftir samkomulagi
Regnboginn verslun Regnboginn_verslun
Falleg og vönduð viðarleikföng,
einnig leikföng úr opnum efnivið.
Sjáið úrvalið í netverslun okkar
www.regnboginnverslun.is
Ný sending
af fatnaði
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Rösklega hefur verið tekið til hendi í
Haukadalsskógi í Biskupstungum að
undanförnu en grisjun í skógar-
lundum þar mun skila allt að 800
rúmmetrum af timbri sem að
stærstum hluta verður selt sem eldi-
viður í ofna járnblendiverksmiðju
Elkem á Grundartanga. „Skógarnir
eru auðlind sem skila okkur sífellt
meiri afurðum. Nú er líka svo komið
að af þessu fást nokkrar tekjur sem
munu bara aukast á komandi tím-
um,“ segir Trausti Jóhannsson,
skógarvörður á Suðurlandi, í samtali
við Morgunblaðið.
Fellt í hálfrar aldar lundum
Trén sem felld eru í Haukdals-
skógi núna eru að mestu lökustu
trén í reitunum, rauðgreni, stafafura
og sitkagreni, gjarnan 8-12 metra há
og þvermálið gjarnan um 15 cm.
Flest koma þau úr lundum sem var
gróðursett í fyrir um hálfri öld eða
svo. Nú er skógurinn þar yfirleitt
orðinn þéttur og því er grisjun
nauðsynleg. Verktakafyrirtækið 7-9-
13 ehf á Fljótsdalshéraði annast fell-
ingu trjánna og notar til þess stór-
virkar vinnuvélar sem Óskar Grön-
holm, eini menntaði Íslendingurinn í
skógarhöggi með vél, stýrir.
Starfsmenn Skógræktarinnar eru
til halds og trausts og kvista upp tré
ef þörf er á. Trjábolunum er raðað
upp í myndarlegar stæður og verða
á næstunni sóttar, settar á
flutningavagn og ekið með þær í
verksmiðjuna í Hvalfirðinum.
„Vissulega fara ekki allir trjábolirn-
ir í iðnvið og í ofnana á Grundar-
tanga. Talsvert nýtist til dæmis í
fiskihjalla og girðingarstaura og
eitthvað er smíðaviður. Almennt
talað þá er mjög ánægjulegt að sjá
núna hvaða verðmæti skógurinn
skapar og þó erum við aðeins á
fyrstu metrunum þar,“ segir
Trausti.
Víða reitir sem þarf að grisja
Áður hefur verið tekinn góður
skurkur við grisjun í Haukadals-
skógi, rétt eins og var gert í Norð-
tunguskógi í Borgarfirði á síðasta
ári. „Skógræktin á líka talsvert inni
til dæmis í skógunum í Þjórsárdal,
á Tumastöðum í Fljótshlíð og víðar.
Þar eru reitir sem þarf að grisja
rækilega á næstu árum. Sama er
uppi á teningnum í bændaskógum
víða um land, þar eru víða reitir
sem var gróðursett í fyrir aldar-
fjórðungi og því er þar kominn
grisjunarviður sem skilar verð-
mætum, rétt eins og til var sáð,“
segir Trausti Jóhannsson að síð-
ustu.
Ljósmyndir/Hreinn Óskarsson
Skógarmenn Í Haukadalsskógi í Biskupstungum fyrr í vikunni. Frá vinstri talið: Níels Magnússon og Einar Ósk-
arsson skógarhöggsmenn og lengst t.h. Trausti Jóhannsson sem er skógarvörður Skógræktarinnar á Suðurlandi.
Grisja fyrir Grundartanga
 Fella tré í Haukadalsskógi  1.000 rúmmetrar af greni
og furu  Iðnviður fer í ofnana  Auðlindin skilar sínu
Ljósmyndir/Hreinn Óskarsson
Stæður Trén sem felld hafa verið eru mörg 8-12 metra há. Þeim hefur nú
verið raðað upp í stæður sem sótt verður í og timbrið flutt á brott.
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Skuttogarar hafa verið áberandi í
veiðum á aflamarki Byggðastofnun-
ar síðustu ár. Nokkuð hefur verið um
að sterk útgerðarfyrirtæki veiði
þennan kvóta, samkvæmt samning-
um við fyrirtæki í minni sjávar-
plássum til að halda uppi vinnslu þar
allan ársins hring og auka hag-
kvæmni. Byggðastofnun fylgist með
að úthlutað aflamark skili sér til
vinnslu og að útgerð sem fengið hef-
ur úthlutun leigi kvótann ekki frá
sér, en dæmi munu vera um að
samningum hafi verið sagt upp
vegna brota á þessu.
Hluti af byggðaaðgerðum
Samkvæmt lögum um stjórn fisk-
veiða eru 5,3% af heildarafla í hverri
fisktegund dregin af leyfilegum
heildarafla og varið til ýmissa ráð-
stafana, m.a. til þess að auka
byggðafestu. Nefna má aflamark
Byggðastofnunar, strandveiðar,
byggðakvóta, línuívilnun, rækju- og
skelbætur og frístundaveiðar. Afla-
mark Byggðastofnunar fiskveiðiárið
2018/2019 nam alls 4.880 þorskígild-
istonnum og á þessu fiskveiðiári eru
heimildirnar 5.150 þorskígildistonn.
Við val á byggðarlögum sem koma
til álita við úthlutun á aflamarki
Byggðastofnunar skal m.a. byggja á
því að byggðarlagið sé í alvarlegum
og bráðum vanda vegna samdráttar í
sjávarútvegi. Íbúar byggðarlags séu
færri en 400 og hafi fækkað síðast-
liðin 10 ár. Við úthlutun eru gerðir
samningar um nýtingu við fiskiskip
og vinnslu.
Á síðustu árum hafa sem dæmi
togarar Hraðfrystihússins-Gunnvar-
ar á Hnífsdal veitt mikið af aflamarki
Byggðastofnunar, sem Íslandssaga á
Suðureyri fékk úthlutað. Sömu sögu
er að segja um veiðar Bergs VE í
Vestmannaeyjum fyrir Íslenskt
sjávarfang á Þingeyri. Þá má nefna
að Ljósafell SU á Fáskrúðsfirði hef-
ur verið í samstarfi við Búlandstind á
Djúpavogi og Sirrý ÍS á Bolungarvík
í samstarfi við fiskvinnslu á Flateyri.
Samningum hefur fjölgað
Sigurður Árnason, sérfræðingur á
Byggðastofnun, segir að slíkum
samningum milli fyrirtækja um veið-
ar hafi heldur fjölgað á síðustu árum.
Það megi m.a. skýra með því að öfl-
ugri skip geti stundað veiðar allt ár-
ið, í aflamarki Byggðastofnunar séu
tegundir sem mögulega henti ekki
vinnslu í minni fyrirtækjum og hafi
ekki verið veiddar af viðkomandi út-
gerð. Í slíkum tilvikum sé aflamark
Byggðastofnunar oft fært yfir á skip
í stóra kerfinu samkvæmt sérstök-
um vistunarsamningum og síðan séu
heimildir færðar til baka í þeim teg-
undum sem henta viðkomandi
vinnslu.
„Vinnsluskylda er á þessum
byggðakvóta og okkar er að tryggja
að samkvæmt samningum komi til-
greint magn í þorskígildum til
vinnslu, ekki endilega hvaða tegund
er um að ræða. Einnig fylgjumst við
með því að fyrirtækin séu með jafn
marga starfsmenn og lagt var upp
með,“ segir Sigurður.
Stærri útgerðir
hafa hlaupið
undir bagga
 5.000 tonn í aflamark Byggðastofnunar
Morgunblaðið/Golli
Sjávarpláss Íslandssaga hf. rekur
fiskverkun á Suðureyri.
Í svari Kristjáns Þórs Júlíussonar sjávarútvegsráðherra við fyrirspurn frá
Ingu Sæland á Alþingi um ráðstöfun Byggðastofnunar á aflaheimildum
kemur fram að eftir að aflamark hefur verið flutt á skip sé það ekki sund-
urliðað eftir uppruna.
„Ekki er því hægt að greina hvort um er að ræða eigin heimild viðkom-
andi útgerðar, aflamark Byggðastofnunar, almennan byggðakvóta, línu-
ívilnun o.s.frv. Engin leið er því að svara því eftir tegundum hversu miklu
magni hefur verið landað af aflamarki Byggðastofnunar á einstaka
staði.“ Fyrirspurnin er í nokkrum liðum, en ekki var spurt um lönd-
unarsamninga.
Ekki sundurliðað eftir uppruna
FYRIRSPURN Á ALÞINGI UM RÁÐSTÖFUN BYGGÐASTOFNUNAR