Morgunblaðið - 14.11.2019, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. NÓVEMBER 2019
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Frumgerð stórs dróna sem er
smíðaður á Íslandi til að smala
hreindýrum í Grænlandi er nú
flughæf. Að verkefninu standa
Stefán Hrafn Magnússon, hrein-
dýrabóndi í Isortoq í Grænlandi,
Jón H. Arnarson, verkfræðingur
og sérfræðingur um ómönnuð flug-
för, og Ingvar Garðarsson fram-
kvæmdastjóri. Ingvar er meðeig-
andi Stefáns að hreindýrabúinu í
Isortoq ásamt Grænlendingnum
Ole Kristiansen. Ingvar sagði að
samstarf þeirra Stefáns hefði byrj-
að árið 2011 og þá var Stefán bú-
inn að nota þyrlur við hrein-
dýrasmölun frá árunum 1993-1994.
Dróninn er íslensk hönnun og
sögðu þeir félagarnir blaðamanni
og ljósmyndara Morgunblaðsins
frá verkefninu sem hefur tekið um
18 mánuði.
Prófuðu margar lausnir
„Við erum að búa smalann til,
þetta er að þokast í rétta átt,“
sagði Stefán hreindýrabóndi. Hann
hefur fengist við hreindýrabúskap í
Suður-Grænlandi frá árinu 1988.
Hreindýrastöðin er með afnotarétt
á um 1.500 ferkílómetra beit-
arlandi. „Ég var áður með svaka-
lega dýran þyrlurekstur við að
smala dýrunum. Síðan höfum við
prufað alls konar önnur flygildi
eins og gírókopta og paramótora
(vélknúinn svifvæng). Þeir virkuðu
ekki eins vel og þyrlan. Hún getur
verið kyrr í í loftinu og beðið eftir
dýrunum eða lent ef þarf að bíða.
Dróninn getur líka beðið í loftinu
meðan dýrin fara t.d. yfir vatnsfall
eða grófa urð. Hægt er að lenda
honum nær hvar sem er.“
Stefán sagði að hefðbundnir
verksmiðjusmíðaðir drónar, líkt og
íslenskir sauðfjárbændur hafa not-
að við smölun, henti ekki við hrein-
dýrasmölun í Grænlandi. Miklar
vegalengdir krefjast meira flugþols
en hefðbundnir drónar hafa. Oft er
kalt á hreindýraslóðum og það hef-
ur áhrif á þol rafhlaðnanna og
dregur úr flugþolinu.
„Ingvar fór að leita að dróna og
fann loksins vél sem gengur fyrir
bensíni. Við byrjuðum að vinna
með Tækniháskólanum í Offenburg
í Þýskalandi,“ sagði Stefán. Honum
fannst verkefnið ganga of hægt,
ekki síst vegna mikillar skrif-
finnsku. Gerðar voru tvær tilraunir
með litlar fjarstýrðar þyrlur í sam-
vinnu við tækniháskólann, fyrst í
Grænlandi sumarið 2017. Þá komu
upp ákveðin vandræði tengd GPS-
búnaðinum. Aftur var gerð tilraun
með tækið á Lónsöræfum vorið
2018 og GPS-tækin virkuðu ekki
sem skyldi. Ingvar sagði að þá
hefði þeim verið bent á Jón H.
Arnarson verkfræðing.
Vélknúinn hreindýrasmali
 Íslenskur dróni með mikið flugþol kemur í stað þyrlu við hreindýrasmölun í Grænlandi  Þróun-
arvinnan hefur staðið í um 18 mánuði  Bensínknúin ljósavél hleður rafhlöður sem knýja spaðana
Ljósmynd/IG
Isortoq Ingvar Garðarsson við
drónann í hreindýrastöðinni í
Isortoq á Suður-Grænlandi.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Drónaverkefnið F.v.: Stefán Hrafn Magnússon, Jón H. Arnarson og Ingvar Garðarsson við drónann sem þeir hafa þróað og prófað og er nú er orðinn flughæfur og tilbúinn til notkunar.
Hreindýrasmölun á Grænlandi með dróna