Morgunblaðið - 05.12.2019, Blaðsíða 42

42 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER 2019
Krókháls 1 • 110 Reykjavík • S. 567 8888 • www.pmt.is
Allt til merkinga & pökkunar
TALNINGARVOGIR
Allar gerðir voga á heimasíðu pmt.is
• MIÐAVOGIR • RANNSÓKNARVOGIR • SMÁVOGIR OFL.
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Leiðtogafundi Atlantshafsbanda-
lagsins í Lundúnaborg lauk í gær,
en efnt var til fundarins í tilefni af
70 ára afmæli varnarbandalagsins.
Fundinum hefur verið lýst sem
stormasömum, þar sem ósætti á
milli einstakra þjóðarleiðtoga setti
mark sitt á undirbúning fundarins
sem og fundinn sjálfan.
Það var til að mynda óvíst í gær,
hvort leiðtogarnir myndu sam-
þykkja sameiginlega yfirlýsingu
fundarins, en Recep Tayyip Erdog-
an, forseti Tyrklands, hafði hótað
því að beita neitunarvaldi sínu á
áætlanir um að styrkja varnir
bandalagsins í Póllandi og Eystra-
saltsríkjunum nema bandalagsþjóð-
irnar samþykktu að útnefna samtök
Kúrda í Sýrlandi, YPG, sem hryðju-
verkasamtök.
Emmanuel Macron Frakklands-
forseti var hins vegar ekki sammála
því, og benti á að Kúrdar hefðu ver-
ið meðal lykilbandamanna vest-
rænna ríkja í baráttunni gegn Ríki
íslams í Sýrlandi. Ummæli Macrons
fyrir fundinn um að Atlantshafs-
bandalagið væri „heiladautt“, meðal
annars vegna aðgerða Tyrkja í Sýr-
landi, höfðu áður leitt til þess að Er-
dogan móðgaðist og var greinilega
grunnt á því góða á milli forsetanna.
Erdogan lét sér þó segjast á end-
anum eftir að Donald Trump Banda-
ríkjaforseti ræddi við hann einslega.
Fundur forsetanna var ekki á dag-
skránni, en talsmaður Hvíta hússins
sagði að forsetarnir hefðu rætt mik-
ilvægi þess að Tyrkir stæðu við
skuldbindingar sínar gagnvart
bandalaginu auk möguleikans á að
auka tvíhliða viðskipti ríkjanna
tveggja.
Baktalið tekið óvart upp
Þá vakti athygli í gærmorgun
þegar kanadíski ríkisfjölmiðillinn
CBC birti myndband af kvöldverð-
arboði Elísabetar drottningar í
Buckingham-höll, en þar heyrðist
Justin Trudeau, forsætisráðherra
Kanada, gagnrýna Trump við Boris
Johnson, forsætisráðherra Breta,
Mark Rutte, forsætisráðherra Hol-
lands, og Macron Frakklandsfor-
seta.
Hafði Trudeau á orði að Trump
tæki sér sinn tíma í að ræða við fjöl-
miðla, sem setti síðan alla aðra dag-
skrá úr skorðum.
Trump brást við myndbandinu
með því að kalla Trudeau „undir-
förulan“. Sagði Trump rót baktals-
ins líklega mega rekja til þess að
hann hefði gagnrýnt Trudeau og
Kanadamenn fyrir að eyða ekki
nægu fé til varnarmála.
Ný áskorun frá Kínverjum
Trump var engu að síður ánægður
með lyktir fundarins, þar sem hann
náði að fá hinar bandalagsþjóðirnar
til að samþykkja aukin útgjöld til
bandalagsins, auk þess sem hann
sannfærði Erdogan um að skrifa
upp á sameiginlegu yfirlýsinguna.
Þar var meðal annars í fyrsta sinn
viðurkennt að aukin umsvif Kín-
verja fælu í sér bæði ný tækifæri og
nýjar áskoranir gagnvart bandalag-
inu, og var samþykkt gerð skýrslu
um það hvernig bandalagið ætti að
nálgast Kínverja.
Jens Stoltenberg, framkvæmda-
stjóri Atlantshafsbandalagsins, lagði
áherslu á það að ætlunin væri ekki
sú að búa til nýjan andstæðing úr
Kínverjum. Í yfirlýsingunni var hins
vegar einnig vikið að nauðsyn þess
að byggja upp traust samskipta-
kerfi, einkum og sér í lagi innviði
5G-fjarskiptatækninnar. Nokkuð
hefur verið deilt um hvernig best sé
að byggja hana upp að undanförnu,
þar sem Bandaríkjastjórn hefur var-
að við því að kínverski fjarskiptaris-
inn Huawei fái tækifæri til þess að
taka þátt í þeirri uppbyggingu. Væri
hættan sú að mati Bandaríkjanna að
fyrirtækið, sem hefur sterk tengsl
við kínversk stjórnvöld, gæti nýtt
sér aðganginn til þess að komast yf-
ir viðkvæm og mikilvæg samskipti.
Möguleiki á bættu sambandi
Þá var sérstaklega vikið í yfirlýs-
ingunni að möguleikanum á „upp-
byggilegum samskiptum við Rúss-
land“ þegar hegðun Rússa gerði
slíkt mögulegt, en Vladimír Pútín
Rússlandsforseti lýsti því yfir í
fyrradag að Rússar væru reiðubúnir
til að vinna með bandalaginu gegn
sameiginlegum öryggisógnum.
Yfirlýsing bandalagsins ítrekaði
þó einnig hættuna sem fælist í
meðaldrægum eldflaugum Rússa
eftir að INF-afvopnunarsamkomu-
lagið féll úr gildi.
Þá var samþykkt að biðja hóp sér-
fræðinga undir forystu Stoltenbergs
um að fara yfir hvernig hægt væri
að styrkja pólitíska ákvarðanatöku
og einingu bandalagsins, en Þjóð-
verjar höfðu lagt það til eftir um-
mæli Macrons um „heiladauða“
bandalagsins.
Samþykkt að styrkja varnirnar
 Ósætti milli einstakra þjóðarleiðtoga setti svip sinn á afmælisfund Atlantshafsbandalagsins  Trump
sannfærði Erdogan um að skrifa undir  Vikið að Kínverjum í fyrsta sinn á vettvangi bandalagsins
29 aðildarríki
1949
Atlantshafsbandalagið
Heimild: NATO
1952
Belgía
Kanada
Danmörk
Frakkland
Ísland
Ítalía
Lúxemborg
Holland
Noregur
Portúgal
Bretland
Bandar.
Grikkland
Tyrkland
Vestur-Þýskaland
1955
Spánn
1982
1999 2004 2009 2017
SvartfjallalandAlbanía
Króatía
Búlgaría
Eistland
Lettland
Litháen
Rúmenía
Slóvakía
Slóvenía
Tékkland
Ungverjaland
Pólland
Þýskaland
sameinast
1990
AFP
Fulltrúi Íslands Jens Stoltenberg og Boris Johnson heilsa hér Katrínu
Jakobsdóttur forsætisráðherra með virktum við upphaf fundarins í gær.
Þjóðverjar ráku í gær tvo rússneska
sendiráðsstarfsmenn úr landi eftir
að saksóknarar sögðu að rússnesk
stjórnvöld væru mögulega á bak við
morð á téténskum uppreisnarleið-
toga í ágúst síðastliðnum. Utanrík-
isráðuneyti Rússlands hafnaði ásök-
ununum þegar í stað og hét því að
svarað yrði í sömu mynt.
Zelimkhan Khangoshvili, fertugur
Georgíumaður, var skotinn tvisvar í
höfuðið af stuttu færi 23. ágúst síð-
astliðinn í Kleiner Tiergarten-garð-
inum. Rússneskur maður var hand-
tekinn vegna morðsins skömmu
síðar, en hann var sagður hafa sést
hjólandi á vettvangi. Vitni sáu mann-
inn einnig henda hjólinu og poka,
sem reyndist innihalda skamm-
byssu, í nærliggjandi á.
Angela Merkel Þýskalandskansl-
ari sagði í gær að Þjóðverjar hefðu
ákveðið að vísa mönnunum tveimur
úr landi vegna þess að rússnesk
stjórnvöld hefðu ekki aðstoðað við
morðrannsóknina á neinn hátt.
Sagði Merkel að hún sæi ekki fyrir
sér að ákvörðunin myndi hafa neinar
afleiðingar á fyrirhugaðan fund um
Úkraínudeiluna í París í næstu viku,
en Vladimír Pútín Rússlandsforseti
hyggst sækja hann.
Í yfirlýsingu þýska saksóknara-
embættisins sagði að næg sönnunar-
gögn væru fyrir hendi í málinu til
þess að draga þá ályktun að morðið
hefði verið framið að undirlagi ann-
aðhvort rússneska sambandsríkisins
eða núverandi stjórnvalda í Téténíu,
en Ramzan Kadyrov, leiðtogi þess,
er sagður náinn bandamaður Pútíns.
Khangoshvili barðist gegn Rúss-
um í seinna Téténíustríðinu frá 1999-
2002 og skipulagði sjálfboðaliðssveit
þegar Rússar réðust inn í Georgíu
2008. Hann sótti um hæli í Þýska-
landi eftir að tvívegis var reynt að
myrða hann í heimalandinu.
Sendiráðsmenn
reknir úr landi
 Rússar hafna ásökunum um morð
AFP
Sendiráðið Þjóðverjar ráku tvo
sendiráðsstarfsmenn Rússa heim.