Fréttablaðið - 14.12.2002, Qupperneq 24

24 14. desember 2002 LAUGARDAGUR
Margrét Sverrisdóttir hefurverið framkvæmdastjóri
Frjálslynda flokksins frá stofnun
hans 1998. Á þeim tíma hefur fylgi
flokksins löngum mælst lítið í
skoðanakönnunum og ósjaldan hef-
ur því verið spáð að saga flokksins
væri á enda. Margrét neitar því þó
að erfitt sé að starfa við slíkar að-
stæður, hún þekki einfaldlega ekk-
ert annað. „Við höfum alltaf sigrast
á skoðanakönnunum. Nokkrum
dögum fyrir kosningar vorið 1999
var Gallup að mæla okkur með ein-
hver 2 til 2,5%. Þá fengum við 4,2%
og náðum inn tveimur mönnum.
Fyrir sveitarstjórnarkosningarnar
í vor var alveg það sama uppi á ten-
ingnum. Nokkrum dögum fyrir
kosningar mældumst við þannig að
við áttum ekki að vera með mann
inni. Það kom mér reyndar á óvart
þar sem ég var alveg sannfærð um
að við værum komin upp í svona
fimm prósent miðað við þann fjöl-
da fólks sem ég var að eiga sam-
skipti við.“
Þeir voru ekki margir sem
könnuðust við Margréti þegar hún
tók til starfa hjá Frjálslynda
flokknum nokkrum mánuðum fyrir
síðustu alþingiskosningar. Hún
hafði þá starfað um fimm ára skeið
að samstarfsverkefni menntamála-
ráðuneytisins og Íþrótta- og tóm-
stundaráðs á vegum Evrópusam-
bandsins þar sem unnið var að
menningarlegum ungmennaskipt-
um. „Það var mikill reynsluskóli að
kynnast Evrópusambandinu svolít-
ið innan frá. Þó svo ég hafi ekki
orðið mjög hrifin af öllu sem ég sá
þarna var þetta mjög skemmtilegt.
Ég var í raun að móta þetta starf
hér á Íslandi. Ég byrjaði með tóma
tölvu og þurfti að byggja upp
landsskrifstofu hér á landi.“
Margrét segir að í raun hafi hún
notið góðs af þessu eftir að hún tók
til starfa hjá Frjálslynda flokknum.
Það mætti jafnvel segja að hún hafi
verið í starfsþjálfun þarna sem
hafi nýst henni vel þegar kom að
því að byggja upp nýjan flokk. „Ég
stóð frammi fyrir því að stofna
stjórnmálaflokk. Það var heilmikið
átak og er enn. En ég held að það
skemmtilega við að vera í svona
litlum flokki sé að þurfa að berjast
fyrir sínu á öllum vígstöðvum.“
Fiskað með pabba
fyrir vestan
Þegar blaðamaður hringdi í Mar-
gréti síðasta sumar var hún í fríi
fyrir vestan og rétt komin í land.
Hún hafði þá farið á sjó með Sverri
Hermannssyni, föður sínum, til að
veiða í soðið. „Við hjónin eigum
gamlan bóndabæ, Kirkjubæ við
Skutulsfjörð, og mamma og pabbi
eiga með móðursystur minni sum-
arbústað sem er í 200 metra fjar-
lægð. Við pabbi erum því í nánu
samneyti allt árið. Þangað förum
við til að hvíla okkur og það er lífs-
spursmál fyrir mig að komast í
sveitina. Mér finnst alveg meiri-
háttar að fara út á trillu. Við höfum
ekki verið að veiða mikið, við höfum
tekið smávegis af þorski, saltað og
borðað á veturna. Þetta er kónga-
fæða.“
„Það skiptir mig rosalega miklu
að komast þangað. Ég er tarna-
manneskja, ég get unnið eins og
skepna en svo vil ég líka taka frí þar
sem ég kúpla mig yfir í eitthvað allt
annað. Þannig hleð ég batteríin upp
á nýtt.
Það gæti hvarflað að fólki að það
geti verið erfitt fyrir mæðgin að
vinna svo náið saman allan ársins
hring. Margrét segir að svo sé ekki,
samstarfið hafi gengið mjög vel.
„Ég ætla ekki að leyna því að við
erum skapmikil og tökumst stund-
um kröftuglega á. En samstarf okk-
ar pabba er virkilega gott. Ég mæli
samt ekki með því að hjón vinni
saman. Ég prófaði einu sinni að
vinna með manninum mínum, ég
bæði réð hann og eiginlega rak hann
líka,“ segir Margrét og hlær áður en
hún útskýrir að fólk sé stundum erf-
iðara við þá sem standa því næst,
aðrir komist upp með meira. „Við
pabbi erum miklir vinir og það hafa
ekki komið upp nein leiðindi og
aldrei þannig að ég hugsi að ég
nenni ekki að vinna með honum
lengur.“
Margrét segir að það hafi hvarfl-
að að sér að pabbi hennar yrði leið-
astur á sér af öllum börnum sínum,
einfaldlega vegna þess hversu mik-
ið þau vinni saman. Hann hafi þó
aldrei haft orð á því. „Við höfum í
mörg ár farið á skytterí saman og
ég var farin að fara með honum í
laxveiði þegar ég var unglingur,“
segir Margrét og kveðst hafa lært
mikið af föður sínum, sem sé mikill
náttúruunnandi. „Ég elti hann eigin-
lega eins og hundur og naut svo
sannarlega góðs af þeirri leiðsögn
allri.“
Skítadjobb gagnvart
fjölskyldunni
Þegar Margrét var 13 ára var
Sverrir faðir hennar kosinn á þing
þar sem hann sat næstu 17 árin, um
skeið sem ráðherra. Margrét þekkti
því til þess af eigin reynslu áður en
hún tók að sér starf framkvæmda-
stjóra Frjálslynda flokksins að
stjórnmálin geta tekið allan tíma
manna. Það liggur því beint við að
spyrja hana hvort reynslan af því
hafi ekki orðið til að draga úr henni
kjarkinn að feta þessa leið sjálf.
„Jú, ég get alveg viðurkennt það.
Þetta er algjört skítadjobb gagnvart
fjölskyldu,“ segir Margrét og bend-
ir á aðra starfsgrein sem ekki sé
sniðin að fjölskyldufólki. „Hvað
segja leikarabörnin ekki? Þau við-
urkenna að það hafi verið hundfúlt
að foreldrarnir væru alltaf að vinna
á kvöldin og um helgar. Samt sogast
þau inn í þetta. Það er það sem þetta
snýst um. Maður fær brennandi
áhuga á þjóðmálunum og þá verður
ekki aftur snúið.“
Þó ekki séu nema rétt rúmlega
fjögur ár síðan Frjálslyndi flokkur-
inn var stofnaður hefur mátt
merkja vissar breytingar á flokkn-
um. Þegar hann kom til sögunnar á
haustdögum 1998 var almennt litið
á hann sem kvótaflokk, flokkinn
hans Sverris. Hvort tveggja hefur
breyst nokkuð, fleiri komið að og
aðrar áherslur orðið meira áber-
andi, eins og sást ef til vill best í fé-
lagsmála- og umhverfisáherslu
flokksins í borgarstjórnarkosning-
unum síðasta vor. Margrét neitar
því þó alfarið að velferðaráherslan
sé nýtilkomin. „Hún var alltaf fyrir
hendi, annars hefði ég líklega ekki
verið með.“
Framboð flokksins í sveitar-
stjórnarkosningum í vor sýndi á
honum nýja hlið. „Ég lagði mjög
mikið upp úr því að við værum með
í sveitarstjórnarkosningum svo
flokkurinn næði betri fótfestu,
gleymdist ekki. Mér fannst takast
mjög vel til,“ segir Margrét, mat
sem varla verður mótmælt í ljósi
þess að flokkurinn náði inn manni í
báðum sveitarfélögunum þar sem
hann bauð fram F-lista, í Reykjavík
og á Ísafirði. Í kosningabaráttunni í
vor birtist að sumu leyti mynd af
Frjálslynda flokknum sem breiðari
stjórnmálahreyfingu en áður, með
fjölþættari áherslum. Margrét seg-
ist hafa verið sannfærð um þessi
áhrif áður en að kosningabaráttunni
kom, enda hafi það sýnt sig að það
fólk sem kom að kosningabarátt-
unni hafi að nokkru leyti verið ann-
ar hópur en hafði starfað í flokkn-
um fram að því. Þá hafi meðal ann-
ars verið mikið af duglegum konum
sem komu að starfi flokksins.
Skorast ekki undan ábyrgð
Fyrr í haust voru formenn allra
stjórnmálaflokka sem eiga fulltrúa
á Alþingi kallaðir saman til um-
ræðna í Kastljósi Sjónvarpsins. Það
vakti athygli að þá mættu fjórir for-
menn flokka og einn framkvæmda-
stjóri, Margrét. Þar sem Sverrir
Hermannsson hefur kveðið upp úr
um að hann hætti á þingi næsta vor
hvarflaði að sumum að verið væri
að kynna til sögunnar næsta for-
mann Frjálslynda flokksins. „Ég er
búin að helga þessum flokki krafta
mína í fimm ár. Ef flokksmenn óska
eftir því að ég axli þá ábyrgð skor-
ast ég ekki undan því,“ segir Mar-
grét. Þátttaka hennar í sjónvarps-
umræðunum var þó ekki í þeim til-
gangi að kynna hana sem formanns-
efni, segir hún, heldur var ástæðan
sú að hvorki Sverrir né Guðjón A.
Kristjánsson, varaformaður flokks-
ins, komust í þáttinn. Því hafi staðið
upp á hana að tala máli flokksins.
„Okkur þótti það alls ekki slæmt,
Sverrir er að hætta og því allt í lagi
að sýna nýtt andlit.“
Þó að ekki sé búið að ganga frá
framboðslistum Frjálslynda flokks-
ins dylst fáum að Margrét muni
leiða lista flokksins í öðru hvoru
Reykjavíkurkjördæmanna. Sjálf
hefur hún áður lýst áhuga á því að
fara fram í Reykjavík norður á síð-
um Fréttablaðsins. Því er rétt að
staldra aðeins við áherslur stjórn-
málamannsins Margrétar Sverris-
dóttur. „Þær eru fyrst og fremst að
hnekkja þessu kvótakerfi, stöðva
framgang þess og fara að vinda
ofan af því. Við höfum mjög skýra
stefnu í því. Síðan eru það velferð-
armálin, það skiptir mig miklu máli
að allir eigi jafnan aðgang að heil-
brigðiskerfi og menntakerfi og vel-
ferðarkerfinu yfirleitt án tillits til
efnahags.“ Hún lýsir áhyggjum af
því að klíkubundin samtrygging sé
að aukast mjög mikið og þar finnst
henni fjölmiðlar eiga þátt í málum
með því að spila með stjórnvöldum.
Hún nefnir líka annað sem tengist
stjórnvöldum og samtryggingu.
„Mér finnst að valdhafarnir eigi að
vera berskjaldaðir gagnvart fólkinu
í landinu. Mér finnst óskaplega mik-
ilvægt að fjármál flokkanna verði
gerð opinber. Við erum eini flokkur-
inn sem er með opið bókhald.“ Þá
lýsir Margrét vonbrigðum sínum
með það sem hún kallar hernaðar-
brölt stjórnvalda og vísar þar til
þess að stjórnvöld hafa skuldbundið
sig til að flytja hergögn fyrir Atl-
antshafsbandalagið ef kemur til
átaka. „Mér fannst æðstu fulltrúar
þjóðarinnar bregðast trausti okkar.“
Háleit markmið fyrir
komandi kosningar
„Í sumum kjördæmum gætu
framboðslistar verið tilbúnir í janú-
ar, annars staðar vitum við að það
tekur lengri tíma,“ segir Margrét
aðspurð um undirbúning flokksins
fyrir komandi kosningar. „Það er al-
veg ljóst að Guðjón leiðir listann í
Norðvesturkjördæmi. Hann er
þingmaður þar, þannig að það er
ekkert leyndarmál. Annars staðar
er það ekki alveg ljóst. Magnús Þór
Hafsteinsson og Grétar Mar Jóns-
son sækjast til dæmis báðir eftir
efsta sæti í Suðurkjördæmi. Það eru
margir góðir og gegnir menn komn-
ir í þennan pott. Ég finn fyrir því að
fólk hefur mikinn áhuga á flokknum
og er alveg sannfærð um að hann er
að vaxa, skítt með allar skoðana-
kannanir.“
Skoðanakannanirnar gefa ekki
tilefni til bjartsýni fyrir hönd
Frjálslynda flokksins nú frekar en
fyrir fyrri kosningar sem hann hef-
ur tekið þátt í. Margrét er þó glað-
beitt og setur sér háleit markmið
fyrir komandi kosningar þótt hún
geri sér grein fyrir að baráttan geti
orðið strembin. „Ég geri ráð fyrir
því að baráttan verði þannig að við
séum að berjast við þetta fram á
síðustu stundu og að því verði jafn-
vel lýst yfir í fjölmiðlum að við
náum ekki inn manni. Við þurfum
ekki að ná kjördæmakjörnum þing-
manni. Lykilatriðið er að við þurf-
um ekki að ná nema fimm prósent-
um á landsvísu til að ná inn tveimur
til þremur uppbótarþingmönnum.
En ég stefni á tíu prósent. Ég er að
stefna á fimm til sex manna þing-
flokk næsta vor.“ Þetta eru nokkuð
háleitari markmið en flestir aðrir
hefðu gert sér og getur blaðamaður
ekki annað en haft orð á því að það
skorti ekki baráttuhuginn. „Ég er
bara svona,“ svarar Margrét. „Ég
get ekki að því gert. Nú, komi annað
á daginn þá fer ég bara vestur í lok
maí að róa. Þá er ég búin að leggja
mitt af mörkum. Ég er tilbúin að
leggja mjög mikið á mig á þessari
vorönn vegna þess að ég trúi því að
við séum að berjast fyrir svo mikil-
vægu réttlætismáli, sem er það að
vinda ofan af þessu kvótakerfi sem
er mesta óréttlæti í íslenskri pólitík
fyrr og síðar.“
brynjolfur@frettabladid.is
„Ég held að það
skemmtilega við að vera í
svona litlum flokki sé að
þurfa að berjast fyrir sínu á
öllum vígstöðvum.“
,,
Glaðbeitt
og setur sér
háleit markmið
Margrét Sverrisdóttir ræðir stöðu Frjálslynda flokksins, samstarfið við föður
sinn, áherslur sínar í pólitík, möguleikann á að taka við formennsku í flokknum
og komandi þingkosningar sem ráða úrslitum um hvort flokkurinn lifir eða deyr.
FRAMKVÆMDASTJÓRI Í LITLUM FLOKKI
„Lykilatriðið er að við þurfum ekki að ná nema fimm prósentum á landsvísu til að ná inn
tveimur til þremur uppbótarþingmönnum. En ég stefni á tíu prósent.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T