Fréttablaðið - 17.12.2002, Blaðsíða 14

14 17. desember 2002 ÞRIÐJUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
Ég heyrði mann segja það umdaginn að veðrið væri gott á
Íslandi. Það væri ein af ástæðum
þess að fólk sækt-
ist eftir að koma
hingað til að lifa
og starfa. Öðru-
vísi mér áður brá,
hugsaði ég. Ég
man þá tíð að Ís-
lendingar fyrir-
vörðu sig fyrir
veðrið; skömmuðust sín ofan í
tær ef rigndi þegar skemmti-
ferðaskip lögðust að bryggju.
Veðrið á Íslandi hefur skánað
undanfarin ár. Veðurfræðingar
staðfesta það þótt þeir af skilj-
anlegum ástæðum vilji ekki
auka væntingar landsmanna um
of. En þótt veðrið hafi vissulega
skánað þá hefur afstaða þjóðar-
innar til veðursins á landinu
batnað enn meir. Með auknu
sjálfstrausti er þjóðin hætt að
skammast sín fyrir sérstöðu
sína; alla vega þá sem hún fær
engu um ráðið. Hún er sáttari
við sjálfa sig og landið sem hún
byggir.
Það er ótrúlegt hraustleika-
merki að sættast loks við veðrið.
Íslendingar hafa lært það í sögu-
tímum að veðrið hér sé vont;
náttúran óblíð. Samt er sjaldan
mjög vont veður á Íslandi.
Reyndar líka mjög sjaldan mjög
gott veður. En það eru skárri
skipti en að búa við nokkra góða
góða daga en aðra afspyrnu
vonda. Á síðustu öld breyttust
aðstæður þjóðarinnar svo að það
sem áður var fárviðri og gat
stefnt lífi fólks í hættu er nú lít-
ið annað en nauð í glugga eða
hvinur í þakskeggi. Það var hins
vegar ekki fyrr en á síðustu
árum sem landsmenn sættust á
þetta.
Á sama tíma hefur auðnin á
hálendinu breyst í náttúruvin. Í
stað þess að finnast ekkert fag-
urt nema gróinn skógur dásamar
þjóðin nú svarta sanda. Ef fram
fer sem horfir mun hún læra að
elska rofabörðin.
Það má líka merkja að Íslend-
ingar séu tilbúnir í álíka við-
horfsbreytingu gagnvart sögu
sinni. Flestum er orðið ljóst að
söguskoðun Jónasar frá Hriflu
um horfna gullöld þjóðveldis,
svartar miðaldir og endurreisn
Fjölnismanna hentar okkur frek-
ar illa. Og fræðimenn keppast
við að varpa ljósi á dimmustu
aldir Íslandssögunnar; tíma sem
voru alls ekki dimmir heldur
hafði bara verið breitt yfir.
Svona er lífið. Aukið sjálfs-
traust lagar söguna, eykur feg-
urð og bætir veður. Við getum
breytt þessu öllu með afstöðu
okkar. Og afstaða okkar ræðst af
því hvernig okkur líður í dag. ■
Íslendingar
hafa lært það í
sögutímum að
veðrið hér sé
vont; náttúran
óblíð.
Aukið sjálfstraust bætir veðrið
skrifar um veðrið.
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
Við björgum því
sem bjargað verður
H á a l e i t i s b r a u t 5 8 - 6 0 S : 5 5 3 1 3 8 0
Sænskir háskólar:
Vilja stytta
grunn-
skólanám
SVÍÞJÓÐ Samtök sænskra háskóla
vilja stytta grunnskólanám um
eitt ár. Þau telja að með því að efla
framhaldsskólanám sem því
nemur megi auka hlutfall þeirra
sem fara í háskólanám. Þetta er
meðal þess sem kemur fram í
nýrri skýrslu sem samtökin hafa
látið gera. Forsvarsmaður sam-
takanna segir enga einfalda lausn
til að efla háskólanám í landinu.
„Hins vegar ef ekki fást þeir fjár-
munir sem þarf til að efla fram-
haldsskólana, þá má hugsa sér að
ná þeim með því að færa fjármuni
frá grunnskólanum í framhalds-
skólann.“ ■
Bolungarvík:
Gróðurhús
hvarf um
nótt
UMHVERFISMÁL Íbúum að Holta-
brún 21 í Bolungarvík brá í brún
einn morgun nýverið þegar í ljós
kom að gróðurhús sem stóð í garði
þeirra var horfið. Héraðsfrétta-
blaðið Bæjarins besta segir frá
því að bæjarstarfsmenn hafi ver-
ið þarna að verki en íbúarnir
höfðu fengið viðvaranir vegna
þess að húsið var byggt í óleyfi.
Þetta er ekki fyrsta mannvirkið
sem fjarlægt er úr umræddum
garði því í sumar fjarlægði bær-
inn líkan af hjalli. „Þetta eru því-
líkir aumingjar að þeir gera þetta
í skjóli myrkurs,“ er haft eftir
Arndísi Hjartardóttur, eiganda
gróðurhússins og hjallsins. ■
Það hefur löngum þótt þjóðleg-ur og góður siður að menn
sitji sem oftast við sama borð
þegar að opinberum málum kem-
ur og að eitt sé látið yfir alla
ganga burtséð frá því hvar í
sveit þeir eru settir. Ég finn mig
því knúinn til að stinga niður
penna og benda á ósamræmi í
meðferð ríkis á málefnum höfuð-
borgarinnar annars vegar og Ak-
ureyrarbæjar hins vegar.
Þann 4. desember sl. undirrit-
uðu fulltrúar íslenska ríkisins og
Sambands íslenskra sveitarfé-
laga merkilegt skjal sem ber yf-
irskriftina „Samkomulag um
breytingar á fjármálalegum
samskiptum ríkis og sveitarfé-
laga“. Þar er í 3. tölulið fjallað
um breytingar á verkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga og kveðið á
um að ríkið yfirtaki 15% hlut-
deild sveitarfélaga í stofnkostn-
aði og meiriháttar viðhaldi og
tækjakaupum skilgreindra heil-
brigðisstofnana.
Það er vissulega fagnaðarefni
að dregnar séu skýrar og hreinar
línur í verkaskiptingu milli þess-
ara aðila en ég hlýt þó að gera
nokkrar athugasemdir við það
hvernig að þessum málum er
unnið og vísa þar til jafnræðis-
reglu stjórnsýslu- og stjórnskip-
unarréttar.
Þannig er mál með vexti að 17.
desember árið 1998 gerðu ríki og
Reykjavíkurborg samkomulag
sem leysti borgarsjóð undan
greiðsluskyldu vegna heilbrigð-
isstofnana með tilvísun til 34.
greinar laga um heilbrigðisþjón-
ustu nr. 97/1990 og þar að auki
fékk borgarsjóður endurgreidd
framlög áranna 1995-1998 vegna
Landakots. Að sjálfsögðu hlýtur
þetta samkomulag að hafa ótví-
rætt fordæmisgildi fyrir kostn-
aðarskipti ríkis og þeirra sveit-
arsjóða sem skipt hafa með sér
kostnaði sem leiðir af framan-
greindum lögum.
Allt frá árinu 1999 hefur Ak-
ureyrarbær því gert þá kröfu til
ríkisins að sambærilegur samn-
ingur verði gerður vegna Fjórð-
ungssjúkrahússins á Akureyri,
en hefur talað fyrir daufum eyr-
um. Krafa Akureyrarbæjar hef-
ur meðal annars byggt á þeirri
forsendu að bæjarsjóður Akur-
eyrar hafi verið beittur rangind-
um af hálfu ríkisins í þessu máli
og grundvallaratriði er að máls-
meðferð ríkisins stenst ekki áður
nefnda jafnræðisreglu.
Það er skýlaus krafa okkar
sem á Akureyri búum að allir
sitji við sama borð þegar kemur
að samskiptum við ríkisvaldið.
Samningur þess við Reykjavík-
urborg gefur okkur ástæðu til að
ætla að við höfum sama rétt og
borgarsjóður um lausn undan
greiðsluskyldu vegna heilbrigð-
isstofnana, og eigum þar fyrir
utan kröfu á endurgreiðslu lög-
bundinna framlaga Akureyrar
allt að fjögur ár aftur í tímann.
Því verður það að teljast mjög
bagalegt og í raun forkastanlegt
að fyrirliggjandi samkomulag
ríkisins og Sambands íslenskra
sveitarfélaga frá því í byrjun
þessa mánaðar skuli í engu gera
ráð fyrir því að bæjarsjóði Akur-
eyrar verði bætt sú mismunun
sem hann hefur mátt sæta frá ár-
inu 1999 vegna framlaga til FSA.
Ég mótmæli því harðlega og
skora á hlutaðeigandi að bæta úr
málum. ■
bæjarstjóri
á Akureyri
skrifar um sam-
skipti ríkis og
sveitarfélaga.
KRISTJÁN ÞÓR
JÚLÍUSSON
Um daginn
og veginn
Eru sumir
jafnari en aðrir?