Skessuhorn - 16.01.2019, Blaðsíða 17

MIÐVIKUDAGUR 16. JANÚAR 2019 17
Á þessum tíma árs taka smáfugl-
ar því fagnandi þegar mannfólk-
ið gaukar að þeim fóðri, ekki síst
þegar snjór leggst yfir helstu fæðu-
öflunarstaði þeirra. Smáfuglar sem
ekki halda til suðrænna landa að
hausti, halda sig gjarnan á sömu
slóðum þar sem leita má skjóls
og möguleikar eru góðir til fæðu-
öflunar. Gjarnan hópast þeir svo
saman þar sem vel er hlúð að þeim
af mannfólkinu. Verða þeir spakir
og vingjarnlegir við velunnara sína
og um leið augnayndi fyrir þá. Á
meðfylgjandi mynd er fóðurtrog
sem kona ein á Akranesi kom fyr-
ir í tré við gönguleið sína. Trog-
ið segist konan hafa pantað á Ali
og kostaði 1200 krónur. Ríflegt af
fóðri kemst í trogið og segist hún
þurfa að fylla á það á tveggja til
þriggja vikna fresti. Fer það eftir
veðri og möguleikum smáfuglanna
til annarrar fæðuöflunar. „Þetta er
skemmtilegt áhugamál og smám
saman byrjar maður að þekkja
fuglana sem búa næst fóðrinu.
Þeir taka manni fagnandi og jafn-
vel eins og þeir vilji spjalla,“ seg-
ir konan. Skorað er á fólk að gefa
smáfuglunum korn eða annað fóð-
ur sem til fellur á heimilum, svo
sem gamla brauðið, epli eða ann-
að sem hentar. Margir hræra þurr-
fóðrinu saman við smjör eða tólg,
mynda úr því köggla og hengja
upp í tré. Leiðirnar til þess eru
fjölmargar en gera gagn.
Gaman er að rifja sögu sem
tengist góðmennsku við smá-
fuglana. Eldri kona, Laufey Þór-
mundardóttir fyrrum skólastjóra-
frú í Reykholti, hafði það fyrir
fastan lið í tilverunni á sínum efri
árum að baka jólakökur á veturna,
sérstaklega fyrir smáfuglana. Valdi
hún bestu uppskriftina sem hún
átti í fórum sínum, fannst þeir
virkilega eiga það skilið. Kökurnar
bar hún síðan glóðvolgar út í garð
og gaf smáfuglunum á bakka þegar
snjór tók að hylja jörð. Naut svo
þess að horfa á þá út um gluggann.
Þessi heiðurskona lést í hárri elli
nokkrum dögum fyrir aldamót-
in, umvafin vinum, enda lýsti
góðmennska hennar í garð smá-
fuglanna ágætlega því viðhorfi sem
hún sýndi mönnum jafnt sem mál-
leysingjum. mm
Fóðrar smáfuglana á
gönguferðum sínum
Í skýrslu sem Sam-
tök atvinnulífs-
ins gaf nýverið út
er farið nokkuð ít-
arlega yfir fjármál
sveitarfélaga hér á
landi þar sem íbú-
ar eru fjögur þús-
und eða fleiri. Þeg-
ar opinber fjármál
á Íslandi eru rædd
fer oft minna fyr-
ir umræðu um þátt
sveitarfélaga en efni
standa til. Sveitar-
félög taka til sín og
ráðstafa um fimmt-
ungi af öllum opin-
berum tekjum og er
aðkoma þeirra að
hagstjórn því nokk-
ur. Á endanum eru
það skattgreiðend-
ur sem eru ábyrgð-
armenn opinberra
skulda. Mest í gegnum ríkissjóð,
en þó hvíla um 14% opinberra
skulda á sveitarfélögunum. Miklu
skiptir því fyrir landsmenn að
opinberum fjármunum sé ráðstaf-
að af ábyrgð og fagmennsku. Íbú-
ar greiða fyrir rekstur sveitarfélaga
og er skattheimtan verðmiðinn
fyrir þá þjónustu sem þeir þiggja
frá þeim rekstrarsamanburði er
í flestum tilfella miðað við stöð-
una eins og hún birtist í fjárhags-
áætlunum sveitarfélaganna fyrir
árið 2018. Þegar stigunum hef-
ur verið safnað birtist í skýrslu SA
eins konar stöðutafla yfir rekstrar-
frammistöðu þeirra í heild. Þrjú
sveitarfélög skera sig úr í saman-
burði allra sveitarfélaga á landinu.
Það eru Akraneskaupstaður, Sel-
tjarnarnes og Garðabær.
Þessi þrjú sveitarfélög eiga
það öll sameiginlegt að vera lítið
skuldsett og með sterka eiginfjár-
stöðu. Oft fer saman lítil skuld-
setning og lítið veltufé frá rekstri í
hlutfalli við tekjur. Er það skiljan-
legt í ljósi þess að góð skuldastaða
veitir þeim svigrúm til að nýta
meginhluta tekna sinna í reglu-
bundin útgjöld í stað þess að þjón-
usta skuldir. Hin hlið peningsins
eru skuldsettustu sveitarfélögin,
en það eru Reykjavík, Reykjanes
og Hafnarfjörður, sem raða sér í
neðstu sætin í stigagjöf skýrslu-
höfunda
Hvar er best að búa?
Í niðurstöðum skýrslunnar seg-
ir: „Auðvitað er ekki öll sagan
sögð við athugun á því hvar íbú-
ar eru minnst skattlagðir. Megin-
hlutverk sveitarfélaga er að sinna
sínum lögbundnu verkefnum og
þjónusta íbúa og hlýtur samband
skattheimtu og gæða að vera helsti
prófsteinninn. Það er miður að
ekki sé gerður opinber saman-
burður á þjónustu milli sveitarfé-
laga sem væri mjög til bóta. Það
myndi bæði auka gagnsæi og jafn-
framt stuðla að aukinni samkeppni
milli sveitarfélaga um að tryggja
sem besta og hagkvæmasta þjón-
ustu. Að því sögðu eru sveitarfé-
lögin í grunninn öll að sinna svip-
aðri þjónustu og í samanburðin-
um var reynt að útrýma að mestu
þeim aðstöðumun sem liggur í
mismunandi fólksfjölda og stærð
sveitarfélaga. Það var gert með
því að velja einungis sveitarfélög
með fjögur þúsund íbúa eða fleiri.
Ofangreindur samanburður ætti
því að gefa nokkuð góða mynd af
því hvaða sveitarfélög hafa skarað
fram úr og í hvaða sveitarfélögum
helstu sóknarfærin liggja.“
mm
Garðabær, Akranes og Seltjarnarnes
með sterkustu fjárhagsstöðuna
Krakkaspjall er bókaklúbbur fyrir
krakka sem nýverið var komið á fót
á Bókasafni Akraness. Hittast krakk-
arnir annan hvern laugardag í mán-
uði og spjalla saman um bækur. Það
er Katrín Lilja Jónsdóttir, ritstjóri
Lestrarklefans, sem hefur umsjón
með viðburðinum. Fyrsta Krakka-
spjallið var síðastliðinn laugardags-
morgun og segir Katrín viðtökurnar
hafa verið góðar. „Miðað við fyrsta
fundinn lítur út fyrir að þetta verði
vel sótt. Allir sem mættu á laugardag-
inn ætla að taka með sér vin næst,“
segir Katrín í samtli við Skessuhorn.
Hún segir Krakkaspjallið ekki ætlað
neinum ákveðnum aldurshópi. „Við
miðuðum við 9-12 ára en það er alls
ekkert heilagt, enda margir krakk-
ar utan þess aldursramma sem eru
komnir langt í lestri. Þetta er hugs-
að fyrir krakka sem eru komnir vel
af stað í lestri, farnir að lesa sjálfir að
eigin frumkvæði og átta sig á sögu-
þræði bóka,“ segir hún. „Við hitt-
umst annan hvern laugardag klukk-
an 11:00. Hver kemur með bók sem
hann er að lesa eða hlusta á og segir
frá henni og við ræðum um hana. Þá
skiptir engu máli hvaða bók það er,
krakkarnir lesa bara eða hlusta á þær
bækur sem þeir hafa áhuga á. Ég
stjórna síðan umræðunum og allir fá
að tjá sig mörgum sinnum á hverj-
um fundi. Krakkaspjallið er á bilinu
40 mínútur til klukkustund, eftir
stemningunni hverju sinni og bóka-
safnið býður upp á kex og djús,“ seg-
ir Katrín.
Kynnast í gegnum sam-
eiginlegt áhugamál
Aðspurð segir hún að hugmynd-
in hafi kviknað eftir að hún las frétt
á síðasta ári um mæður sem stofn-
uðu bókaklúbb fyrir strákana sína.
„Mér fannst þetta rosalega snið-
ugt, þetta varð til þess að strákarn-
ir þeirra höfðu stað til að spjalla um
bækur og stuðlaði að meiri lestri
hjá þeim. Mér fannst liggja í aug-
um uppi að svona hópur ætti að vera
á hverju einasta bókasafni lands-
ins. Ég nefndi þetta því við starfs-
fólk Bókasafns Akraness sem tók
rosalega vel í hugmyndina. Þau á
bókasafninu voru öll af vilja gerð að
koma þessu á fót með mér og eiga
miklar þakkir skildar,“ segir Katr-
ín ánægð. „Ég vona að bókaklúbb-
ar sem þessir eigi eftir að skjóta rót-
um hringinn í kringum landið. Mín
von er sú að eftir því sem krakk-
arnir kynnast betur fari þeir hægt
og rólega að spjalla sjálfir um bæk-
urnar og að það myndist vinahóp-
ur í kringum bókaáhugann. Ein-
hverjir krakkar munu komast að því
að þeir hafa svipaðan smekk á bók-
um og geta þá rætt saman um bæk-
urnar sem þeir eru að lesa, því það
getur verið leiðinlegt fyrir krakka
að sitja og lesa hver í sínu horni og
allir í kringum þá eru að tala um
tölvuleiki. Þarna geta krakkarnir
hist, rætt saman og kynnst í gegn-
um sameiginlegt áhugamál. Þetta
er kannski ekki fjölmennasti hópur-
inn, en kannski verður einmitt svona
vettvangur til þess að fjölga krökk-
um sem hafa áhuga á bókum,“ segir
Katrín Lilja að endingu.
kgk
Krakkaspjall er nýr bókaklúbbur fyrir krakka
Hittast á Bókasafni Akraness annan hvern laugardag
Katrín Lilja Jónsdóttir ásamt áhugasömum krökkum á fyrsta Krakkaspjallinu síðastliðinn laugardag. Ljósm. hj.