Skessuhorn - 16.01.2019, Blaðsíða 20

MIÐVIKUDAGUR 16. JANÚAR 201920
Vörur og þjónusta
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
H P Pípulagnir ehf.
Alhliða pípulagnaþjónusta
Hilmir 820-3722
Páll 699-4067
hppipulagnir@gmail.com
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
8
TEK AÐ MÉR GARÐAÚÐUN ALLA DAGA VIKUNNAR
GARÐAÚÐUN REYNIS SIG
SÍMI: 899-0304
Fyrir alla vigtun
Húsarafmagn
Töflusmíði
Iðnaðarrafmagn
Bátarafmagn
Bílarafmagn
RAFMAGN
vogir@vogir.is Sími 433-2202
VOGIR
Bílavogir
Kranavogir
Skeifuvogir
Pallvogir
Aflestrarhausar
Hönnun prentgripa
& alhliða prentþjónusta
Drei bréf - Boðsbréf
Ritgerðir - Skýrslur
Reikningar - Eyðublöð
Umslög - Bréfsefni
Fjölritunar- og
útgáfuþjónustan
Getum við
aðstoðað þig?
sími: 437 2360
olgeirhelgi@islandia.is
www.skessuhorn.is
Framkvæmdaáætlun um málefni
innflytjenda 2016-2019 var sam-
þykkt á Alþingi í maí 2016. Áætl-
unin byggir á fimm skilgreindum
þáttum eða stoðum. Félags- og
jafnréttismálaráðherra, sem hann
þá hét, svaraði skriflegri fyrirspurn
undirritaðs fyrir nær ellefu mánuð-
um og kvað tveimur þáttum áætl-
unarinnar lokið, þeim sem lúta að
rannsókn á stöðu og líðan flótta-
fólks og öðrum sem snýr að bættu
eftirliti með vinnustöðum. Óljóst
er hins vegar með vinnu við þá þrjá
mikilvægu þætti sem eftir standa.
Framkvæmdaáætlun
marklaus
Það er dapurlegt vitni um afstöðu
stjórnvalda hversu ómarkvisst er
unnið að framvindu þessa mikil-
væga málaflokks, framkvæmdaáætl-
unar í málefnum innflytjenda. Það
virðist augljóst að báðir þeir veiga-
miklu þættir sem sagðir eru full-
mótaðir eru í reynd í uppnámi. Á
sama tíma og ráðherra lýsir því yfir
að umbótum á högum innflytjenda
á vinnumarkaði sé lokið, þá er end-
urtekið ljóstrað upp um stórfelld
svik og undirboð og að illa sé búið
að starfsfólki sem komið er til Ís-
lands í góðri trú. Vönduð úttekt í
fréttaþættinum Kveik fyrir nokkr-
um mánuðum er flestum enn í
fersku minni.
Í svari ráðherra um það hvernig
eyrnamerktu fé til áætlunarinnar
hefði farnast kom fram, að samtals
hefði á tímabilinu verið gert ráð fyr-
ir 201 milljón króna til verkefnisins.
Af þeirri upphæð hefði 36,6 millj-
ónum verið ráðstafað í þau verkefni
sem ýmist væri lokið eða unnið að.
Með öðrum orðum, mest af fénu
sem átti að verja til uppbyggingar
og þróunar í innflytjendamálum
liggur enn óhreyft, grafið í skúffu
félags- og barnamálaráðherra.
Stefna í málefnum
innflytjenda
Þessar óviðunandi aðstæður eru
hvati að þingsályktunartillögu sem
undirritaður hefur nú lagt fram á
Alþingi ásamt þingmönnum Sam-
fylkingarinnar. Um er að ræða til-
lögu sem tekur á öllum þáttum
málefna innflytjenda, að Ísland
móti sér heildræna stefnu sem eflir
fólk af erlendum uppruna til þátt-
töku í íslensku samfélagi með sér-
stakri áherslu á félagsleg réttindi,
heilbrigðisþjónustu, menntun og
atvinnuþátttöku í anda fjölmenn-
ingar sem við viljum hlúa að með
öllum ráðum.
Öflugur liðsauki
Í ársbyrjun 2017 bjuggu á Íslandi
um 36.000 innflytjendur og hafði
fjölgað umtalsvert frá fyrra ári og
eru nú orðnir ríflega 44.000 tals-
ins. Við munum væntanlega sjá
óbreytta þróun áfram. Innflytjend-
ur á Íslandi og fjölskyldur þeirra
koma frá öllum heimshornum en
fulltrúar frá nær 170 þjóðlöndum
eru um þessar mundir með bú-
setu á Íslandi. Lang flestir innflytj-
enda eru frá Póllandi eða nærfellt
40% en næst fjölmennastir en mun
færri eru Litháar, Filippseyingar og
Danir. Þessi öflugi liðsauki starfar
við hlið íslenskra kollega á hinum
líflega vinnumarkaði okkar, í iðn-
aði, verslun og þjónustu, á vísinda-
og menntasviði og í sérhæfðum há-
tæknistörfum og þeirra framlag
skiptir sköpum. Íslendingar væru
í vanda við núverandi aðstæður í
hagkerfinu ef við gætum ekki reitt
okkur á krafta innflytjenda á flest-
um sviðum.
Lærum af reynslu
annarra
Reynsla og rannsóknir frá öðrum
löndum staðfesta að innflytjend-
ur standa ekki jafnfætis innfædd-
um á mörgum sviðum hvað varð-
ar launakjör, aðbúnað í atvinnulífi
og réttindi í félagslegu tilliti. Sýnt
hefur verið fram á að svipað er uppi
á teningnum hér á Íslandi. Félags-
leg undirboð á vinnumarkaði er eitt
dæmi um það, en þau eru því miður
fleiri. Víða erlendis hafa stjórnvöld
náð árangri en betur þarf að gera.
Íslendingar hafa styttri og minni
reynslu af innflytjendum en flest-
ar þjóðir í kringum okkur. Það er
því mikilvægt að við drögum strax
lærdóm af reynslu þeirra, tileinkum
okkur það besta úr samfélagskerf-
unum og sköpum að þessu leyti fyr-
irmyndar þjóðfélag sem tekur vel á
móti innflytjendum. Hér eigum við
að hafa kerfi og stefnu sem ger-
ir innflytjendum kleift að laga sig
á markvissan hátt að samfélaginu
og samfélagið sömuleiðis að þeirra
siðum og háttum þannig að þeir
njóti jafnréttis. Það getum við, en
það krefst forystu stjórnvalda.
Íslendingar jákvæðastir
Samkvæmt nýjustu útgáfu við-
horfskönnunarinnar European
Social Survey, þá eru Íslendingar
jákvæðastir Evrópubúa í garð inn-
flytjenda og fjölmenningar og það
eru vissulega góðar fréttir. Landinn
er enda sjálfur býsna veraldarvan-
ur, hefur í rás tímanna flust talsvert
á milli landa og ætti að hafa ríkan
skilning á högum fólks sem býr við
framandi aðstæður. Skemmst er að
minnast þeirra þúsunda Íslendinga
sem fluttust erlendis í efnahags-
hruninu fyrir áratug. Þá er hægt
að nefna að um 14.000 Íslendingar
fluttust til Vesturheims á ofanverðri
19. öld í leit að betra lífi, sköpuðu
þar ný samfélög með sterka íslenska
tengingu og rætur.
Verkefni okkar allra
Að búa vel að innflytjendum er
samfélagslegt verkefni. Það kallar á
skilning og frumkvæði af hálfu rík-
is og sveitarfélaga. Það sem þó er
ekki minnst um vert er afstaða og
þátttaka almennings og þar hefur
hver og einn hlutverk. Stjórnvöld
þurfa að vinna með markvissum
hætti og tala fyrir jákvæðum við-
horfum. Það dugar skammt að gera
framkvæmdaáætlun til örfárra ára
sem enginn gaumur er síðan gefin.
Til þess að vel fari þurfa yfirvöld og
samfélagið allt að hafa skilmerki-
lega stefnu, samfélagssáttmála um
leiðirnar eins og nágrannaþjóðir
okkar hafa gert. Því hefur Samfylk-
ingin nú lagt fram framangreinda
þingsályktunartillögu og væntir
þess að ríkisstjórnin taki á sig rögg
og samþykki þegar á yfirstandandi
þingi.
Guðjón S. Brjánsson
Höf. er alþingismaður Samfylking-
ar í NV kjördæmi.
Nýir Íslendingar, flótta-
menn og farendur
Pennagrein Pennagrein
Stúdentsprófið er gömul arfleifð
embættismannaelítunnar. Allt
framhaldsskólanám á að vega jafnt
við umsókn um háskólanám árið
2019.
Í flestum löndum er nám í há-
vegum haft. Það á einnig við um
hér á Íslandi. Hér byrjar námið
við ca. tveggja ára aldur, með leik-
skóla. Leikskólanámi lýkur vorið
sem einstaklingurinn er við sex
ára aldurinn. Hann er gjaldfrjáls
að hluta hjá einhverjum sveitar-
félögum, enda ekki um skyldunám
að ræða, annars greiddur af for-
eldrun/forráðamönnum barns.
Þá tekur við grunnskóli, sem er
skyldunám og því gjaldfrjáls að
fullu. Það er tíu ára skyldunám og
lýkur að jafnaði árið sem einstak-
lingur er 16 ára.
Eftir skyldunám tekur við fram-
haldsskólanám. Þá breytist aðeins
kúrsinn og námsvalið fer að verða
meira val og um leið gengisfelling
á frekara námi í háskóla, nema val-
ið sé að fara í það sem kallað er á
Íslandi stúdentspróf. Velji aðili að
fara í framhaldsskóla, með það að
markmiði að ljúka stúdentsprófi,
þá getur hann farið í háskólanám,
strax að því loknu, við 19 ára ald-
urinn.
Velji neminn að fara í iðnnám,
sem lýkur með sveinsprófi, al-
mennt við 19 ára aldurinn, kemst
hann ekki í framhaldsnám á há-
skólastigi, nema bæta við sig námi
á framhaldsskólastigi, til loka stúd-
enstprófs.
Af þessu leiðir að langflest ung-
menni kjósa, eða eru látin fara í
framhaldskóla, til að ljúka stúd-
entsprófi, vegna þess að eftir það
eru þeim allir vegir færir í náms-
vali. Þá geta þau valið að fara aft-
ur í framhaldskóla og læra þá iðn-
grein sem þau langaði til í upphafi,
en geta einnig farið í háskólanám
seinna meir, eða strax, kjósi þau
svo.
Framhaldsskólanám er að hluta
til gjaldfrjálst, en nemandinn þarf
að keppa við fólk á almennum
leigumarkaði um húsnæði til að
búa í, nema í þeim skólum úti um
land sem reka heimavist, en dvöl
þar er misjafnlega dýr (þetta er
efni í aðra grein).
Háskólanámið sem síðan hefst
að loknu stúdentsprófi, er svo
misjafnlega dýrt, eftir því hvaða
háskóla er farið í.
Nú er verið að ræða það í al-
vöru að heimila háskólum að taka
inn nemendur sem ekki hafi lokið
stúdentsprófi, enda fari þeir um-
sækjendur í gegnum nokkurs kon-
ar raunfærnismat. Það er gott og
vel, en af hverju þetta vesen? Af
hverju lýkur ekki þriggja ára fram-
haldsskólanámi, með stúdents-
prófi/framhaldsskólaprófi, sem
gildir til háskólanáms?
Við lifum á árinu 2019! Ennþá
er við lýði snobbnámið/prófið,
stúdentspróf! Nám sem ekki allir
eiga að ljúka, eða það var andinn
fyrir hundrað árum, en í dag vilj-
um við ekki hafa þetta svona! Við
tölum um það á hátíðisdögum hve
nám er mikilvægt, en samt sorter-
um við úr nemendur á bóknáms-
brautum, frá nemum á iðnbraut-
um. Allir nemar sem leggja stund á
framhaldsskólanám, eiga að öðlast
sama rétt til náms í háskóla, óháð
því hvort þeir hafi lokið stúdents-
námi á bóknámsbraut, eða stúd-
entsnámi á iðnbraut (það er líka til
stúdentspróf á íþróttafræðibraut/
listabraut, en sé það iðnnám, þá
gildir það ekki til stúdentsprófs).
Hættið að gera þetta svona mik-
ið mál fyrir unga fólkið okkar.
Breytið lögunum á þann veg að
allt framhaldsskólanám veiti inn-
göngu í háskóla. Síðan er það bara
háskólanna að meta hvort að píp-
arinn fái inngöngu í lækninn eða
verkfræðinginn.
Þorgrímur Einar Guðbjartsson
Stúdentspróf
eru gömul arf-
leifð elítunnar