Bændablaðið - 06.10.2016, Blaðsíða 14

14 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. október 2016
Fréttir
Matvælastofnun
vekur athygli á
breytingar reglugerð
nr. 748/2016 á reglu-
gerð nr. 916/2012
um merkingar
búfjár sem tók gildi
19. ágúst sl.
Í reglugerðinni
er gerð breyting á
6. gr. sem fjallar um
merkingar nautgripa.
Hér eftir er tekin upp
skylda að merkja alla
kálfa, einnig þá sem slátrað er
innan 20 daga, með forprentuðu
plötumerki í bæðu eyru.
Ekki er lengur leyfilegt að
auðkenna þá með númer móður,
sem var gefið upp við slátrun.
Kálfurinn þarf að vera merktur
með viðurkenndu plötumerki
áður en hann er fluttur frá búinu
í sláturhús.
Í öðru lagi eru gerðar
breytingar á merkingarreglu-
gerðinni til að styrkja fram-
kvæmd á einstaklingsmerk-
ingum búfjár og þá sérstaklega
hvað varðar örmerkingu hrossa.
Þannig er sett inn ákvæði um
að ömerki skulu viðurkennd af
Matvælastofnun og að söluað-
ilar megi aðeins selja örmerki í
hross til aðila sem hafi leyfi til
örmerkinga hrossa.
Þá skulu allir umráðamenn
búfjár og söluaðilar viður-
kenndra merkja fyrir búfé vera
skráðir í MARK, sem er mið-
lægt tölvukerfi sem heldur utan
um merkingar búfjár, en MARK
fluttist yfir til Matvælastofnunar
um síðustu áramót þegar stjórn-
sýsluverkefni voru flutt frá
Bændasamtökum Íslands.
Að síðustu bætist við nýtt
ákvæði um að í MARK skuli
skrá pöntun og sölu einstak-
lingsmerkja til umráðamanna
búfjár og viðurkenndra merk-
ingarmanna og upplýsingar
um einstalingsnúmer keyptra
merkja.
Breytingin á reglugerðinni
varðandi merkingu kálfa sem
kemur til að kröfu ESA, eftir-
litsstofnunar ESB, um að allir
nautgripir verði að vera einstak-
lingsmerktir þegar þeir koma
til slátrunar. Matvælastofnun er
ljóst að breyting sem þessi þarfn-
ast undirbúnings og mun taka til-
lit til þess við eftirlit. Bændur eru
þó hvattir til að bregðast skjótt
við og merkja sína kálfa sam-
kvæmt reglugerðinni. Ef bændur
eru óvissir um framkvæmdina
eru þeir hvattir til að leita sér ráð-
gjafar m.a. hjá Ráðgjafarmiðstöð
landbúnaðarins. /jbl
...frá heilbrigði til hollustu
Breytingar reglugerð um merkingar búfjár:
Merkja skal alla kálfa
Kattafló fannst á ketti á
Suðurlandi fyrir skömmu en
það er fyrsta staðfesta greining á
þeirri óværu utan höfuðborgar-
svæðisins. Kattaflóin er nýr
landnemi sem greindist fyrst hér
á landi sl. vetur. Kattafló getur
valdið bæði dýrum og mönnum
miklum óþægindum og jafnvel
veikindum.
Dýralæknir hjá Dýralækna-
þjónustu Suðurlands tilkynnti
Matvælastofnun í síðustu viku
um grun um kattafló á köttum á
býli í Flóanum. Flær voru send-
ar til Tilraunastöðvar Háskóla
Íslands á Keldum sem staðfesti
að um kattafló væri að ræða.
Matvælastofnun rannsakar nú
hvernig flóin getur hafa borist á
býlið og hvort hún leynist á kött-
um eða hundum sem tengjast býl-
inu. Jafnframt er í undirbúningi
samræmd meðhöndlun á dýrum
á býlinu sem flóin greindist á og
tengdum heimilum.
Stefna Matvælastofnunar er
áfram að uppræta óværuna og
hindra að hún nái fótfestu hér
á landi. Því er mikilvægt að
katta- og hundaeigendur sem
og dýralæknar verði vel á varð-
bergi og sendi Matvælastofnun
tilkynningu ef grunur leikur á
um flóasmit. Flóin er það stór
að auðvelt er að sjá hana með
berum augum, en hún hreyfir
sig hratt og því getur verið erfitt
að koma auga á hana á dýrum
með þéttan eða dökkan feld. Oft
er auðveldara að sjá saur flónna
en hann minnir helst á sandkorn
í feldinum. Kláði getur verið
mismikill og hjá sumum dýrum
alls ekki áberandi. Önnur dýr
geta sýnt ofnæmisviðbrögð við
flóabitunum og fá sár og skorpur
í húðina sem svo geta sýkst og
einkennin líkjast þá exemi eða
húðsýkingu. Góð leið til að skoða
hvort dýrið sé smitað af flóm er
að láta það standa á hvítu laki
og nota t.d. lúsakamb og kemba
í gegnum feldinn.
Kattafló (Ctenocephalides
felis) getur lifað á og fjölgað
sér bæði í hundum og köttum,
nokkuð sem fuglafló getur ekki.
Einnig geta gæludýrin, þrátt fyrir
meðhöndlun, endurtekið smitast
aftur frá innanhúss umhverfi ef
það er ekki þrifið gaumgæfilega
samtímis meðhöndluninni.
Hafa skal samband við dýra-
lækni ef dýraeigandi telur líkur á
því að dýr sitt sé smitað. Lítið er
um fuglafló á þessum árstíma og
því töluverðar líkur á að kattafló
sé á ferðinni ef flær finnast á
hundum og köttum. Ekki skal
fara með dýrið á dýralæknastofu
nema að höfðu samráði við dýra-
lækni fyrst til að fyrirbyggja
frekari útbreiðslu. Einnig ræður
Matvælastofnun fólki frá því
að nota efni eða vörur (svo sem
flóaólar) sem markaðssettar eru
gegn fló, á dýrin og umhverfi
þeirra, nema að höfðu samráði
við dýralækni.
Kattafló greinist á Suðurlandi
Gísli sýnir Ólöfu Jósefsdóttur, framkvæmdastjóra Moltu ehf., ýmsar trjáplöntur sem fengið hafa moltu í nesti og
aðrar moltulausar til samanburðar. Reyniviðarplantan sem Gísli heldur á til vinstri er í moltublöndu og er áberandi
dökkgræn og hraustleg. Myndir / Pétur Halldórsson
Áhugaverðar tilraunir með moltu:
Ungar plöntur verða mun hraustlegri
og vaxa betur í moltublandaðri mold
Molta úr jarðgerðarstöð Moltu
ehf. í Eyjafjarðarsveit lofar góðu
við trjáplönturækt hjá Sólskógum
í Eyjafirði. Birkiplöntur sem
settar voru í moltublandaða
mold sýna t.d. minni merki um
birkiryð en jafngamlar plöntur í
hefðbundinni mold.
Katrín Ásgrímsdóttir og
Gísli Guðmundsson, eigendur
Sólskóga, voru í sumar með til
sölu moltu frá Moltu ehf. og voru
viðtökur viðskiptavina góðar. Þau
gerðu, að því er fram kemur á vef
Skógræktarinnar, óformlegar til-
raunir með moltuna og segja hana
lofa góðu. Ýmsar trjá- og blóm-
plöntur hafa verið settar í jarðveg
sem mismunandi mikið hefur verið
blandaður moltu, jafnvel í hreina
moltu eða moltu með fimmtungs-
blöndu af sandi.
Tvenns konar molta framleidd
Molta ehf. framleiðir aðallega
tvenns konar moltu, svokallaða
kraftmoltu sem er unnin úr ýmiss
konar lífrænum úrgangi, þar á
meðal kjöt- og fiskúrgangi, en
einnig safnhaugamoltu sem ein-
göngu er unnin úr gróðurleifum,
garðaúrgangi frá heimilum, stofn-
unum og fyrirtækjum. Katrín og
Gísli gerðu tilraun með þá moltu
á liðnu sumri.Kraftmoltan hentar
hins vegar mjög vel á grasflatir og
sem yfirlag í blómabeð til að mynda
næringarforða og bægja frá illgresi
sem á erfitt með að spíra í moltunni.
Verða stinnari og hraustlegri
Niðurstöður þessara óform-
legu tilrauna eru á þann veg að í
moltublandaðri mold verði ungar
trjáplöntur að gerðarlegri trjám.
Hæðarvöxtur verður gjarnan minni
enda minna nitur í moltunni en í
tilbúnum áburði. Trén greina sig
hins vegar meira, eru stinnari og
hraustlegri að öllu leyti en sambæri-
leg tré í hefðbundnum jarðvegi sem
fengið hafa tilbúinn áburð. Ekki síst
er blaðlitur þeirra dekkri og blöðin
virðast þykkri og stinnari.
Tilraunirnar eru að því er fram
kemur ekki vísindalegar enn sem
komið er en Katrín og Gísli hafa
áhuga fyrir að setja upp marktækari
tilraunir, til dæmis í samstarfi við
Skógræktina og Moltu ehf. Rætt er
um að kanna yfirvetrun trjáa í moltu
í vetur, jafnvel sáningu í plöntu-
bakka með moltublöndu og fleira.
/MÞÞ
Birkiplantan sem er næst á myndinni hefur ekki fengið moltu heldur tilbúinn
áburð. Á henni er birkiryð farið að láta á sér kræla en ekki vottar fyrir því á
plöntunum sem standa í moltublandaðri mold.
Í reitum Sólskóga má m.a. sjá hraustlegan „Hrym“ sem umpottað hefur
verið í moltublandaða mold.
en varð aftur græn á fáeinum dögum þegar henni var umpottað í moltublöndu.