Bændablaðið - 18.06.2020, Qupperneq 34

Bændablaðið | Fimmtudagur 18. júní 202034
UTAN ÚR HEIMI
Norsku bændasamtökin í samstarf við ungmennasamtök:
Bjóða upp á kennslugögn um landbúnað í rafrænu formi
Norsku bændasamtökin í sam starfi
við 4H þar í landi bjóða nú upp á
rafrænt kennsluefni fyrir kennara
og leiðbeinendur nemenda frá
1.–10. bekkjar um landbúnað og
er hugsað sem þekkingargjöf fyrir
börn og ungmenni.
4H eru stór og mjög virk
ungmennasamtök með um
12.000 félagsmönnum sem
starfa í um 550 klúbbum vítt
og breitt um Noreg. Meðlimir
klúbbanna eru á aldursbilinu 10
til 25 ára. Á vefsíðu 4H og norsku
bændasamtakanna, sem ber heitið
„Den grønne skolen“, getur að líta
nokkra flokka eins og um starf
bænda, matvælaframleiðslu,
ræktun, meðhöndlun dýra og
heimsóknir á bæi svo fátt eitt sé
nefnt.
Aðgengileg heimasíða
Í „Græna skólanum“ hafa bænda­
samtökin ásamt 4H boðið upp á
kennsluefni í formi bóka fyrir
yngstu nemendur skólastigsins en
nú verður heimasíðan aðgengileg
öllum og aðlöguð fyrir breiðari
aldurshóp. Bækurnar, sem hafa
verið mjög vinsælar, munu áfram
verða aðgengilegar á netverslun
bændasamtakanna. Inni á síðunni
geta kennarar meðal annars
fundið tilbúið kennsluefni
um landbúnað, umhverfi og
loftslagsmálefni ásamt því að inni
á síðunni eru tengiliðaupplýsingar
fyrir heimsóknir á sveitabæi.
Litið er á síðuna sem góða viðbót
fyrir kennara og markmiðið er
að bæta enn við síðuna með tíð
og tíma, eins og myndböndum,
spurningaleikjum og fleira.
Hugmyndin að verkefninu
kom hjá starfsmanni
bændasamtakanna norsku eftir
kennsluferð til Svíþjóðar árið
2014 þar sem hann kynntist
verkefni sænsku samtakanna,
Bonden i skolan. Norsku
bændasamtökin hafa fengið styrk
frá ríkinu til að þróa verkefnið og
koma því á fót. /ehg - Bondebladet
Af heimasíðu Den grønne skolen.
4H eru ungmennasamtök með um 12.000 félagsmönnum sem starfa í um
550 klúbbum vítt og breitt um Noreg.
Evrópusambandið veðjar á vetni í
þungaflutningum framtíðarinnar
– Vetnið er nú sagt munu leika lykilhlutverk og er hluti af „Grænni orkustefnu“ sambandsins
Mercedes Benz, Mitsubishi,
Toyota, Hyundai, Volvo og
fleiri trukkaframleiðendur
hafa greint frá því á síðustu
miss erum að þeir horfi á
vetni sem framtíðarorkugjafa
fyrir stór og þung ökutæki,
en ekki rafmagn sem geymt
er í rafhlöðum. Nú hefur
framkvæmdastjórn Evrópu­
sambandsins undirstrikað
þessi sjónarmið og segir að
vetnið muni leika lykilhlut­
verk í baráttunni við að ná
loftslags markmiðum í fram­
tíðinni.
Vetnisbílar eru í raun rafbílar
í þeim skilningi að þeir eru knún­
ir áfram af rafmótorum. Í stað
þess að fá raforku frá endurhlað­
anlegum rafgeymum, þá fá þeir
sína raforku frá efnarafölum sem
umbreyta vetni í rafmagn.
Auk framkvæmdastjórnar
ESB, þá samþykkti ríkisstjórn
Þýskalands í síðustu viku að auka
framleiðslu á vetni í sínum lang­
tímamarkmiðum um að draga úr
losun gróðurhúsalofttegunda. Er
talið að vetnisframleiðsla geti eytt
þeim vandamálum sem skapast við
að framleiða óstöðuga raforku inn
á raforkukerfið með vindmyllum
og sólarorkurafstöðvum. Þýska
stjórnin áætlar að setja 9 millj­
arða evra í vetnisframleiðslu í
Þýskalandi auk tveggja milljarða
evra til framkvæmda við vetnisorku
í þróunarlöndum.
100 vetnisstöðvar í Þýskalandi
fyrir árslok 2020
Haft er eftir Andreas Schauer, sam­
göngumálaráðherra Þýskalands, á
vefsíðu Energy World, að 100 vetn­
isdreifingarstöðvar verði komnar
í gagnið fyrir árslok 2020. Síðan
muni bætast við 10 til 15 stöðvar á
ári sem muni gera vetnisdreifingar­
kerfið í Þýskalandi það öflugasta í
Evrópu.
Þá er bent á að Japanir hafi fjár­
fest gríðarlega í vetnistækninni á
liðnum árum. Sömu sögu sé að
segja af Kína og Suður­Kóreu sem
hafi komið sér upp sérstakri vetn­
isáætlun líkt og Ástralía, Noregur
og Holland.
Mun leika lykilhlutverk sem
orkugjafi í þungaflutningum
Sem stendur kemur aðeins
um 1% af orkunni sem notuð er í
Evrópu úr vetni, en vetni er að mestu
notað við áburðarframleiðslu og í
hreinsunarstöðvum og þá kallað
„grátt“ vetni. Framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins telur nú að
hreint vetni muni í framtíðinni
leika lykilhlutverk sem orkugjafi
í þungaflutningum. Það er nú hluti
af svonefndri „grænni“ orkustefnu
sambandsins, „European Green
Deal“, sem kynnt var í desember
2019 og innleiða átti nú í júní 2020.
Þar segir að framkvæmdastjórnin
hafi ákveðið að leggja fram stefnu
um vetni samhliða stefnu um inn­
leiðingu orkukerfis. Á vetni að
hjálpa til við að ýta kolefnisorku­
gjöfum til hliðar í framtíðinni og þá
stefnu að gera Evrópu kolefnishlut­
lausa árið 2050. Ekki er þó sérlega
líklegt að sú spá rætist miðað við
núverandi raforkuframleiðslu og
spár um mikilvægi kola og olíu við
þá framleiðslu á næstu áratugum.
Vetni sem geymslumiðill orku í
stað rafhlaðna
Þessi áhersla á vetnið er samt áhuga­
verð í ljósi þeirrar ofuráherslu sem
stjórnmálamenn hafa lagt á raf­
bílavæðingu ökutækja sem geyma
orkuna á rafhlöðum. Nú hafa stórir
vörubílaframleiðendur komist
að því að slík lausn er ekki raun­
hæf við vöruflutninga á löngum
vegalengdum. Þess vegna hafa
menn á nýjan leik veðjað á vetnið
sem fyrir mörgum árum þótti ákjós­
anlegt en var svo að mestu lagt til
hliðar í umræðunni.
Í apríl síðastliðinn kynnti fram­
kvæmdastjórnin rannsókn um áhrif
af notkun á metangasi og vetni í
samgöngum á innviði í kerfinu.
Vetnisstefna Evrópusambandsins
var kynnt 26. maí síðastliðinn
með því sem heitir „EU Hydrogen
Strategy Roadmap“. Lokað var fyrir
framlagningu athugasemda þann 8.
júní. Ráðgert er að gefa stefnuna
formlega út nú á öðrum ársfjórð­
ungi 2020.
Þótt vetnið sé mun óhagkvæm­
ari orkugjafi en til dæmis bensín
og dísilolía, þá hefur það þann kost
að auðveldara er að geyma orkuna
í formi vetnis en raforku á rafhlöð­
um. Hægt er að framleiða vetni með
öllum öðrum orkugjöfum. Þá er ljóst
að vindmyllur, og sólarorkuver sem
framleiða mjög óstöðugt rafmagn
geta hentað mjög vel til að framleiða
vetni þegar vindurinn blæs eða sólin
skín. Sama má segja um sjávarfalla­
og ölduvirkjanir. /HKr.
Fyrsti vetnisknúni sorpbíll Evrópu.
Vetnisknúinn Hyundai flutningabíll. Vetnisknúin lest í Þýsklandi.
480 0400 // jotunn.is // jotunn@jotunn.is
Filclair gróðurhús
Áratuga reynsla við íslenskar aðstæður.