Íþróttablaðið - 01.12.1982, Blaðsíða 49

rannsóknum í þágu íþróttanna.
Ýmis lönd höfðu þá þegar komið
sér upp stofnunum fyrir líkams-
rækt, vel útbúnum fyrir líffræði-
rannsóknir. Árið 1938 samþykkti
sænska þingið að stofna
prófessorsembætti við íþrótta-
kennaraháskólann til að sinna
þessu verkefni og ekki aðeins til
að styðja kennsluna við skólann
heldur einnig og ekki síður til að
bæta líkamsrækt fólksins í land-
inu með sérstöku tilliti til at-
vinnuhátta. Árið 1944 tók
Fysiologiska Institutet til starfa í
ágætri aðstöðu við íþróttakenn-
araskólann og tilheyrði honum til
ársins 1979, er stofnunin féll und-
ir Karolinska Institutet. Með því
var skapaður betri fjárhagslegur
grundvöllur fyrir reksturinn og
samstarf auðveldað við allar þær
rannsóknarstofur sem heyra
undir Karolinska og sjúkrahúsin
í landinu.
Starf og fyrirkomulag
Við stofnunina starfa nú 42
starfsmenn. 3 prófessorar, 2 há-
skólalektorar með kennsluskyldu
við G.I.H. auk rannsókna, 10
doktorantar, verkfræðingar,
hjúkrunarfræðingar, ritarar og
aðstoðarfólk á rannsóknarstof-
um. Stofnunin getur ráðið vali á
verkefnum og stefnir í aðalatrið-
um að því að rannsaka og skil-
greina starfsemi mannslíkamans
við mismunandi álag og störf.
Rannsóknirnar hafa sveigst
mikið inn á afkastagetu manns-
líkamans.
íþróttakennaraskólinn hefur
ætíð notið góðs af starfinu og
starfsmenn á „Fysiologen“ sjá
um alla kennslu í „Human-
biologi“ sem skiptist í marga
þætti s.s. líffræði, lífeðlisfræði,
þjálffræði, aflfræði o.fl. Þá vinna
nemendur sitt sérverkefni
(specialarbete) í samvinnu við
stofnunina og undir handleiðslu
prófessoranna. Þessar nemenda-
rannsóknir eru allítarlegar og
oftast líffræðilegs eðlis t.d. rann-
sóknir og tilraunir á þjálfunarað-
Svíar hafa náð mjög langt á sviði almenningsíþrótta, enda hefur fólk
rækilega verið upplýst um gildi íþrótta sem liðs íheiisuvernd. Algengter
að sjá skokkara — jafnvel eina síns liðs.
ferðum og áhrifum þeirra á
íþróttamenn.
Fysiologen skiptist í þrjár
deildir. Ein starfar að rannsókn-
um á efnaskiptum við hvíld og
lágmarks afköst. Einnig að áhrif-
um af völdum af lítillar líkams-
þjálfunar. Sú deild kannar einnig
áhrif umhverfis á líkamann,
þjálfum í kulda og hita, hæð yfir
sjávarmáli og fæðuneyslu við
mismunandi álag og afköst.
Þarna er einnig fylgst með
meiðsla- og skaðaáhættu við
mismunandi aðstæður og þjálf-
unaraðferðir. Stofnunin hefur
þróað mælingatækni á þessum
sviðum sem viðurkennd er um
allan heim.
Deild tvö vinnur að rannsókn-
um á taugakerfinu og þætti þess í
hreyfingum líkamans, t.d.
hvernig boð hefjast við göngu og
hlaup, hvar í miðtaugakerfinu
„prógrammið“ er staðsett og
hvernig það virkar. Tilraunir eru
gerðar á dýrum t.d. köttum og
reynt að fullkomna mælingar á
eiginleikum taugakerfisins. Þá
eru gerðar þarna tilraunir með
flóknum tækjabúnaði á beitingu
og dreifingu krafta, vogarafls og
miðflóttaafls við hreyfingar. Nú
eru hafnar langtímarannsóknir á
49