Morgunblaðið - 03.01.2020, Síða 21

Morgunblaðið - 03.01.2020, Síða 21
megindráttum sneru tillögur nefndarinnar að því að auka sam- heldni innan ríkisstjórna þar sem rannsóknir höfðu sýnt að sjálfstæði ráðherra væri óvíða meira en á Ís- landi. Í fyrsta lagi taldi nefndin að aukna samheldni þyrfti til svo að ríkisstjórnin sameiginlega hefði meira að segja um stefnumótandi yfirlýsingar einstakra ráðherra, fjárhagslega skuldbindandi ákvarð- anir, þýðingarmiklar reglugerða- breytingar, embættisveitingar og stefnumarkandi breytingar á lög- gjöf. Í annan stað lagði nefndin til breytingar á hlutverki Stjórnar- ráðsins gagnvart stofnunum, þar sem ekki yrðu sérstakar stjórnir og að samskipti ráðuneyta og stofnana yrðu efld og tilfærsla starfsfólks aukin. Í þriðja lagi lagði nefndin til breytt landslag í mannauðsmálum Stjórnarráðsins; sérstaka mann- auðseiningu innan Stjórnarráðsins ráðuneytum til ráðgjafar. Markmið með slíkri einingu væri m.a. að stuðla að hreyfanleika starfsfólks innan kerfisins og auka samkeppn- ishæfni ráðuneyta á vinnumarkaði. Í fjórða og síðasta lagi lagði nefnd- in það til að styrkja sameiginlega getu ráðuneytana til stefnumótunar með uppbyggingu þverfaglegra greiningar-, stefnumótunar- og verkefnisstjórnunarteyma innan Stjórnarráðsins. Í lokin var skerpt á því sem Efnahags- og framfarastofnunin (OECD) hafði haldið að íslenskum stjórnvöldum; að skýra betur mið- lægt hlutverk forsætis- og fjár- málaráðuneytis og samstarf þeirra þannig að samhengið milli stefnu ríkisstjórnar og fjárlagatillagna Al- þingis væri tryggt. Hverfa átti frá sílóahugsun með samhæfðri stjórn- sýslu. Aukin „lárétt“ samhæfing „lóðréttu sílóanna“ er leiðin til að takast á við „láréttar“ áskoranir framtíðarinnar. Nefndin lagði ekki til „samábyrgð ríkisstjórnar“ eða það sem kallað hefur verið „ríkis- stjórn sem fjölskipað stjórnvald“ þar sem allar ákvarðanir eru tekn- ar sameiginlega í ríkisstjórn og all- ir ráðherrar bera á þeim sameig- inlega ábyrgð. Nefndin lagði þó til að æskilegt væri að tryggja með einhverjum hætti pólitíska sam- ábyrgð ríkisstjórna í ákveðnum málum. En hefur sú framtíðarsýn sem nefndin lagði til gengið eftir? ER Það er mat flestra innan Stjórnarráðsins að samráð og sam- starf hafi aukist og tekið á sig breytta mynd eftir síðustu breyt- ingar á lögum um Stjórnarráð Ís- lands. Umbætur hafa m.a. snúið að því að opna stjórnsýsluna, gera hana gegnsærri, innleiða rafræna stjórnsýslu og draga úr óskilvirkni. Sameiginleg ákvarðanataka og samvinna þvert á kerfið hefur auk- ist bæði um málefni sem hið pólit- íska dagskrárvald fjallar um t.d. á vettvangi ráðherranefnda og m.a. með tilraunum til að vinna mál inn- an stjórnkerfismiðju innan hinnar svokölluðu stofnanadagskrár emb- ættismanna. En „sílóin“ standa. Eitt sinn skömmu eftir laga- breytinguna hélt ríkisstjórnin fund úti á landi og ákvað að þeirra tíma hefð að veita stórum fjárhæðum í uppbyggingu innviða og mannauðs á sama stað. Viku eftir fundinn voru sendir sjö embættismenn og sérfræðingar úr sjö ráðuneytum til að funda með heimafólki og ganga frá málum. Þrátt fyrir að allir sér- fræðingarnir hefðu starfað lengur en í fimm ár fyrir Stjórnarráðið voru fimm þeirra að hittast í fyrsta sinn augliti til auglitis í flugvélinni. Hér er enn við lýði ráðherra- stjórnsýsla þar sem ákvarðanir ráðherra eru teknar í ráðuneytum, oft ekki með nægilegri yfirsýn yfir mögulega tengda þætti í öðrum ráðuneytum sem kunna að skarast við ákvarðanatökuna í „sílóunum“. Þessi sílóstrúktúr Stjórnarráðsins litar annað skipulag og virkni kerf- isins. Skipulagið gegnsýrir tæplega 20.000 starfsmenn sem starfa í okkar þjónustu hjá ríkinu og jafn- vel að hluta þeirra 22.000 sem sinna okkar málum á sveitarstjórn- arstiginu. Tæplega 42.000 manns af 197.000 allra á vinnumarkaði eða rúmlega 21%. Er ekki skynsamlegt að auka samhæfða ákvarðanatöku í fámennu samfélagi? Kann að vera að besta leiðin til þess sé að breyta og einfalda strúktúr almannaum- boðsins? Samhliða gæti verið önn- ur leið að flýta uppbyggingu þann- ig að öll ráðuneytin yrðu saman á Stjórnarráðsreitnum með sam- eiginlegri stoðþjónustu undir einu þaki. Viljum við ekki að ríkisstjórn framkvæmdavaldsins sinni málum og okkur íbúum í einni rútu en ekki á níu einkabílum? Ríkisstjórnarfundir eru ekki stjórnvald, þeir geta ekki tekið stjórnsýsluákvarðanir á sviðum einstakra ráðherra. Til þess þarf atbeina ráðherranna. Stjórnarfar framkvæmdavaldsins í Svíþjóð er fjölskipað stjórnvald sem fundar oftar en tvisvar í viku og tekur sameiginlega um 20.000 ákvarðanir á ári. Í Svíþjóð stýra ráðherrar litlum ráðuneytum og geta ekki gefið stjórnsýslunni fyrirmæli nema sameiginlega í gegnum rík- isstjórn. Þetta hefur meðal annars í för með sér stóraukið samráð og pólitíska ákvarðanatöku á ríkis- stjórnarfundum. „Vandinn sem við stöndum nú frammi fyrir hér á landi og víðar er að lýðræðið er hætt að virka sem skyldi. Kerfið ræður.“ Svo að þessi þróun sem formaður stjórnmálaflokksins vísaði til í byrjun nóvember verði ekki að veruleika væri skynsamlegt að fá almannavaldið til að virka betur í þágu þeirra sem það veita, almenn- ings, og breyta kerfinu svo skyn- söm pólítík eigi auðveldara með að nýta það almenningi til auðnu. Til þess að svo geti orðið þýðir ekki eingöngu að safna reynslusögum um þjónustu kerfisins heldur verð- ur að skoða heildarmyndina af strúktúr þess og einfalda það veru- lega þannig að virknin geti ráðið strúktúr og stefnuviðleitnin valdi menningunni en ekki öfugt. Höfundur er sérfræðingur í stefnu- mótun og starfar hjá Capacent. UMRÆÐAN 21 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. JANÚAR 2020 Viðarhöfða 1, 110 Reykjavík | Sími 566 7878 | rein.is Bakteríuvörn Kvarts steinn frá Silestone er fáanlegur í fjölbreyttum áferðum og litum. Silestone bjóða einir upp á borðplötur með varanlegri bakteríu- og sveppavörn. Gefðu heimilinu ferskleika og líf á þínum forsendummeð Silestone. Blettaþolið Sýruþolið Högg- og rispuþolið Kvarts steinn í eldhúsið silestone.com RÝMINGARSALA Rafvörumarkaðurinn við Fellsmúla | Sími: 585 2888 OPIÐ ALLA DAGA Mán. til fös. kl. 9–18 Laugard. kl. 10–16 Sunnud. kl. 12–16 afsláttur af völdum vörum. Allt að 70% Móttaka aðsendra greina Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein- ar alla útgáfudaga. Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam- skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla. Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn grein“ er valinn. Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar- hringinn. Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma 569-1100 frá kl. 8-18. fasteignir Viðhorf og markmið kynslóða sveiflast reglulega með vissu millibili. Þar skiptast á t.d. rómantík og raunsæi, neysluhyggja og nauðþurftarhyggja, meinlæti og laus- ung og fleira mætti tína til. Það er ekki hægt að segja að það sé mikil fjölbreytni eða hugmyndaauðgi í galleríinu, heldur sveiflast menn úr einum öfgunum í þá sem eru hinum megin á skalanum. Svöng þjóð og fátæk reynir allt til að komast úr örbirgð- inni, en þeim sem vanir eru ofgnótt, þykir lítt til koma og fyrirlíta helst alla viðleitni manna til fjáröflunar. Nú er það mest í tísku að nota tíma sinn í að flokka sorp og kaupa sem minnst í verslunum. Metið ku vera 140 g á fjögurra manna fjölskyldu á mánuði í heimilis- rusl. Ef þetta yrði viðtekin regla mætti eins leggja hag- kerfið og samfélagið niður. Það yrði engin verslun og varla framleiðsla, ekkert heilbrigðiskerfi eða stuðningur við eitt eða neitt. Við gætum þá eins lokað og farið, en hvert? Sá síðasti myndi þó slökkva ljósið. Sunnlendingur. Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12. Hundrað og fjörutíu grömm… Morgunblaðið/Hari Endurvinnsla Í dag er mikið lagt upp úr sorpflokkun.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.