Morgunblaðið - 08.01.2020, Page 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 2020
Funahöfða 7, 110 Reykjavík | Sími 577 6666
   


Kæli- & frystiklefar
í öllum stærðum
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Á síðasta ári barst Vinnumála-
stofnun 21 tilkynning um hópupp-
sögn, þar sem 1.046 manns var
sagt upp störfum. Þetta eru mestu
hópuppsagnir síðan 2009 en þá
misstu 1.790 vinnuna í slíkum upp-
sögnum. Þetta kemur fram í sam-
antekt sem stofnunin hefur birt á
vef sínum.
Flestir misstu vinnuna í flutn-
ingum, 540 eða tæp 52% allra hóp-
uppsagna á árinu. Þar er um ræða
afleiðingar af gjaldþroti flugfélags-
ins Wowair. Í byggingariðnaði
misstu 104 vinnuna, eða um 10%,
og 102 í fjármála- og vátrygging-
arstarfsemi eða tæp 10%. Rúmlega
helmingur allra tilkynntra hópupp-
sagna var á höfuðborgarsvæðinu,
um 37% á Suðurnesjum en síðan
mun færri á landsbyggðinni, 4% á
Vesturlandi, 3,5% á Suðurlandi og
2,4% á Norðurlandi eystra.
Hópuppsagnirnar, sem tilkynnt-
ar voru í fyrra, komu flestar til
framkvæmda í maí sama ár, 307,
síðan 210 í júlí og 129 í nóvember.
Á þessu ári koma 44 uppsagnanna
frá því í fyrra til framkvæmda í
janúar, 59 í febrúar, 32 í mars, 5 í
apríl og 87 í maí. Tilkynningar um
hópuppsagnir í fyrra voru flestar í
mars, þegar 473 var sagt upp störf-
um og í september þegar 234
misstu vinnuna.
Í samantekt Vinnumálastofnun-
ar kemur fram að alls komu 1.364
hópuppsagnir til framkvæmda árið
2019, þar af 545 úr tilkynningum
sem bárust 2018 og 819 úr tilkynn-
ingum frá 2019.
Mestu uppsagnir í hruninu
Þá hefur Vinnumálastofnun
dregið saman upplýsingar um
fjölda tilkynntra hópuppsagna í
meira en áratug, allt frá hrunárinu
2008. Það ár misstu 5.074 vinnuna í
hópuppsögnum og 1.780 árið eftir.
Verulega dró úr uppsögnum 2012
þegar 293 misstu vinnuna í kjölfar
slíkra tilkynninga, en hópuppsögn-
um hefur stöðugt fjölgað síðan
2015, þegar 339, misstu vinnuna.
Nær fimm hundruð misstu vinnuna
í hópuppsögnum 2016, rúmlega 500
árið 2017 og nær 900 árið 2018.
Ríkjandi góðæri á þessum árum
hefur með öðrum orðum ekki
stöðvað viðleitni til hagræðingar í
atvinnulífinu.
Mestu hópuppsagnir í áratug
Tilkynntar hópuppsagnir
Hvenær tilkynntar hópuppsagnir árið 2019 koma til framkvæmda
300
250
200
150
100
50
0
Fjöldi sem sagt
var upp, þúsundir
6
5
4
3
2
1
0
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
jan.-
mars
apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv. des. jan. feb. mars apríl maí
eða
síðar
Fjöldi tilkynntra hópuppsagna 2008-2019
Flutningar, 540
Byggingariðnaður, 104
Fjármála- og vátrygginga-
starfsemi, 102
Iðnaður, 70
Fiskveiðar og -vinnsla, 66
Upplýsingatækni, 64
Gisti- og veitingarekstur, 33
Sérfræðistarfsemi, 30
Heilbrigðis- og félags-
þjónusta, 19
Verslun, 18
Tilkynntar hópuppsagnir árið 2019 eftir
atvinnugreinum
307
5.074
1.046
846742
231
1.780
210
129
87
2019 2020
Heimild: VMST
51%
10%
10%
7%
6%
6%
Alls
1.046
manns sagt
upp
Alls var 1.046 manns sagt upp í
21 hópuppsögn á árinu 2019
 Nær 1.100 misstu vinnuna í hópupp-
sögnum í fyrra  Flestir í flutningum
„Við brunnum inni á tíma. Við hefð-
um sloppið ef við hefðum verið að-
eins fyrr í því, það munaði tveimur til
þremur tímum,“ sagði Karl Guð-
mundsson, skipstjóri á Goðafossi,
skipi Eimskips, í gærkvöldi.
Goðafoss er að koma frá Evrópu
með viðkomu í Færeyjum og var
ákveðið að fara norður fyrir land
vegna veðurútlits, í stað hefðbundnu
leiðarinnar með suðurströndinni.
„Betri er krókur en kelda,“ sagði
Karl skipstjóri við annan blaðamann
Morgunblaðsins í gærmorgun.
„Við keyrðum inn í þetta um sex-
leytið, fljótlega eftir að við komum
suður fyrir Snæfellsnesið. Sjólagið
var orðið svo erfitt að ekki var hægt
að halda áfram,“ sagði Karl. Ekki
var annað að gera en að sigla upp í
vind og sjó og bíða veðrið af sér. Það
var gert um 15 mílur suður af Mal-
arrifi. Ekki var útlit fyrir að hægt
yrði að halda til hafnar í Reykjavík,
þann stutta spöl sem eftir er, fyrr en
í dag þegar draga á úr vindi.
Enginn sefur í nótt
Fimmtán menn eru um borð í
Goðafossi. „Nei, nei, það sefur eng-
inn í nótt. Menn reyna að halda sér
og skorða sig af einhvers staðar. Það
er töluverð hreyfing á skipinu og
veltingur,“ segir Karl.
Hann vissi ekki til þess að önnur
flutningaskip væru á sjó. Selfoss
kom af ströndinni og rétt slapp inn
til hafnar í Reykjavík. Annað skip
leitaði vars. helgi@mbl.is
Menn reyna að halda sér í
og skorða sig af á skipinu
 Goðafoss heldur sjó á Faxaflóa  Náði ekki til hafnar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Goðafoss Skipið á siglingu í betra
veðri en nú gengur yfir.
Ragnhildur Þrastardóttir
Helgi Bjarnason
„Það er alveg ljóst að þegar álagið
er sem mest spilar það inn í hætt-
una á frávikum. Ég held að það sé
erfitt að fullyrða um það hvort
þetta hafi áhrif annars staðar, en
alvarlegum atvikum, eins og þau
eru skilgreind samkvæmt sérstöku
atvikaskráningarkerfi, hefur ekki
fjölgað,“ segir Páll Matthíasson,
forstjóri Landspítalans, þegar
hann er spurður hvort rekja megi
dauðsföll til álags á bráðamóttöku.
Hann tekur fram að dauðsfall sem
varð í kjölfar þess að maður var
sendur of snemma heim af bráða-
móttöku sé til skoðunar á spít-
alanum.
„Fyrir það fyrsta vil ég segja að
hugur okkar er hjá aðstandendum.
Það er alveg ljóst að hvernig sem
þessu máli, sem er í skoðun, er
háttað þá er hætta á frávikum í
miklu álagi. Það er auðvitað
áhyggjuefni sem og aðstæður allar
á bráðamóttöku þegar verst læt-
ur,“ segir Páll.
Ekki tilkynnt til lögreglu
Atvikið var ekki skráð sem al-
varlegt atvik. Páll segir að ýmsir
sérstakir þættir, sem hann útskýr-
ir ekki sérstaklega, hafi valdið því
að atvikið hafi ekki verið skráð en
það sé til skoðunar hvers vegna ná-
kvæmlega það hafi ekki verið gert.
Dauðsfallið er ekki til rannsókn-
ar hjá lögreglu. Karl Steinar Vals-
son, yfirlögregluþjónn hjá lögregl-
unni á höfuðborgarsvæðinu, segir
að málið hafi ekki verið tilkynnt til
lögreglu en það beri að gera ef um
óvænt andlát er að ræða. Rann-
sókn lögreglu hefjist þá, ef þau
skilyrði eru uppfyllt að grunur sé
um að brot hafi verið framið, það
er að segja ef grunur er um að
refsivert gáleysi hafi leitt til and-
láts. Þá hafi í þessu tilviki ekki
heldur borist kærur frá aðstand-
endum sem stundum séu upphaf að
rannsókn lögreglu.
Annríki á bráðamóttöku er að-
allega tilkomið vegna þess að fólk
dvelur þar lengur en það ætti að
gera. Það er meðal annars vegna
skorts á meðferðarplássum á spít-
alanum. Fyrir eru sjúklingar sem
bíða eftir plássi annars staðar í
heilbrigðiskerfinu, til dæmis á
hjúkrunarheimilum.
Vantar aðra deild
Páll segir að vandi bráðamóttöku
sé kerfisvandi, vandi heilbrigðis-
kerfisins í heild, sem skorti starfs-
fólk og hjúkrunarrými. Unnið sé að
lausn á vandanum en Páll nefnir
sérstaklega tvær mikilvægar
lausnir. Annars vegar að auka ný-
liðun heilbrigðisstarfsfólks og hins
vegar að koma á fót annarri
skammtímalegudeild innan spítal-
ans eins og landlæknir hefur mælt
með.
„Það er þörf á annarri slíkri
deild. Hún verður ekki opnuð án
fjármagns en ef við fáum það get-
um við farið að skipuleggja hús-
næði og ráða fólk,“ segir Páll
Matthíasson.
Hætta á mistökum í miklu álagi
 Mál manns sem lést eftir útskrift af bráðamóttöku ekki til rannsóknar hjá lögreglu  Þangað ber að
tilkynna óvænt andlát  Aðstæður á bráðadeild áhyggjuefni þegar verst lætur að mati forstjóra
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Bráðamóttaka Hætta eykst á frávikum þegar álagið er sem mest.
Páll
Matthíasson
Karl Steinar
Valsson
Samninganefndir Sameykis, stærsta
aðildarfélags BSRB, ætla að reyna
til hins ýtrasta að ná samningum á
samningafundum sem boðaðir hafa
verið á næstunni og jafnframt að
meta hvort grípa þurfi til aðgerða.
Þetta kemur fram í frétt um stöðu
kjaraviðræðna á vef félagsins.
Samninganefndirnar eru komnar á
fullt aftur eftir stutt jólahlé og hafa
þegar fundað með Reykjavíkurborg
og fjölmargir fundir eru fyrirhug-
aðir í vikunni með fleiri viðsemj-
endum.
„Eftir næstum 10 mánaða samn-
ingalotu höfum við einungis náð
hænuskrefum í átt að samningum.
Eins og áður sagði munu fundir
næstu daga skera úr um það hver
næstu skref verða. Boðað hefur ver-
ið til fjölmenns trúnaðarmanna-
fundar síðar í mánuðinum þar sem
kjaramálin og mögulegar aðgerðir
munu verða meginumræðuefnið og
þá munu viðræðu- og samninga-
nefndir einnig funda á næstu dög-
um,“ segir í umfjölluninni.
Reyna
til hins
ýtrasta
 Meta einnig hvort
grípa eigi til aðgerða