Morgunblaðið - 05.03.2020, Qupperneq 8

8 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. MARS 2020
Skeifunni 8 | Sími 588 0640 | casa.is
Gæða sófar á góðu verði
Model 9805
L162 cm leður verð frá 369.000,-
L185 cm leður verð frá 389.000,-
Albert Þór Jónsson viðskipta-fræðingur skrifaði þarfa
grein hér í blaðið á mánudag þar
sem hann benti á að lækkun
skatta og hagræðing í ríkisrekstri
væru verðmæta-
sköpun. Greinin
hófst á þessum orð-
um: „Á næstu miss-
erum er mikilvægt
að lækka skatta
þannig að íslenska
hagkerfið geti við-
haldið hagvexti og
hagræða duglega í
ríkisrekstri. Innviðafjárfestingar
eru mikilvægar en það þarf meira
til að auka hagvöxt. Mikilvægustu
aðgerðirnar eru lækkun skatta,
sérstaklega skatta á fyrirtæki,
s.s. tryggingagjalds og fast-
eignaskatta. Þessir skattar eru
ósjálfbærir til lengri tíma og
skerða samkeppnishæfni ís-
lenskra fyrirtækja og hafa lam-
andi áhrif á atvinnurekstur á Ís-
landi.“
  
Albert Þór benti á að auk þesssem skattar væru of háir
þyrfti að einfalda „allt regluverk
og fækka reglugerðum“. Einnig
þyrfti að loka opinberum stofn-
unum sem væru óþarfar. Þá
nefndi hann að yfirbygging í op-
inberum rekstri hér á landi væri
of dýr „og mikilvægt að byrja
hagræðingu og verðmætasköpun
strax“.
  
Óhætt er að taka undir þettaallt. Hið opinbera hefur blás-
ið út, skattar hafa hækkað úr hófi
og reglugerðir og eftirlitsstofn-
anir eru farnar að draga veru-
lega þróttinn úr atvinnulífinu.
  
Því miður virðist umræða afþessu tagi fara fram fyrir
daufum eyrum stjórnmálamanna.
Það er miður því að mikil þörf er
um þessar mundir á þeim sem
vilja berjast gegn bákninu.
Albert Þór
Jónsson
Verðmætin verða
til í einkageiranum
STAKSTEINAR
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnar-
greinum Morgunblaðsins á slóðinni
http://mbl.is/mogginn/leidarar/
Íslenskir aðalverktakar áttu lægsta
tilboð í útboði Vegagerðarinnar á
öðrum áfanga breikkunar hringveg-
ar á milli Hveragerðis og Selfoss.
Fyrirtækið býðst til að vinna verkið
fyrir 5.069 milljónir kr. en það er 176
milljónum lægra en áætlun Vega-
gerðarinnar.
Tvö önnur fyrirtæki voru 9-12%
yfir kostnaðaráætlun. Verkið felst í
nýbyggingu vegarins að hluta og
breikkun og endurgerð að hluta, alls
7,1 km, frá Kotstrandarkirkju að
Biskupstungnabraut. Gerð verða
tvenn ný vegamót, hringtorg við
Biskupstungnabraut og lagður nýr
tæplega 5 km Ölfusvegur til hliðar.
Áætlað er að framkvæmdir hefjist
í vor og verkinu verði lokið haustið
2023. Byrjað verður Selfossmegin og
í útboðsskilmálum er verkinu skipt í
áfanga þannig að hægt verður að
taka kafla í notkun eitthvað fyrr.
Hveragerðiskafli lagður 2023
Til að ljúka breikkun hringvegar
og aðskilnaði akstursstefna alla leið-
ina frá Kömbum að Biskupstungna-
braut þarf að færa hringveginn til
suðurs hjá Hveragerði, samkvæmt
aðalskipulagi Hveragerðisbæjar.
Framkvæmdin er í undirbúningi og
er gert ráð fyrir henni í samgöngu-
áætlun árið 2023. helgi@mbl.is
ÍAV með lægsta tilboð í breikkun
 Framkvæmdum við annan áfanga
Suðurlandsvegar lýkur haustið 2023
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Hringvegur Unnið að breikkun kafl-
ans sem lokið var við á síðasta ári.
Algengustu lyfin sem notuð eru við
athyglisbresti og ofvirkni (ADHD)
eru í flokki örvandi lyfja og teljast
flest til ávana- og fíknilyfja. Hefur
notkun þessara lyfja á Íslandi aukist
undanfarin ár, í fyrra var 36 dag-
skömmtum af örvandi lyfjum ávísað
á hverja 1.000 íbúa á dag en árið á
undan var ávísað 31 dagskammti.
Þetta samsvarar 16% aukningu í
magni á milli ára.
Þetta kemur fram í nýjum Talna-
brunni Landlæknis en þar fjalla
Védís Helga Eiríksdóttir og Andrés
Magnússon um þróun á notkun lyfja
við ADHD. Raunar fækkaði ávís-
unum þessara lyfja á árinu 2018,
sem er rakið til takmarkana sem
ákveðnar voru með reglugerðar-
breytingu á því ári. Ef notkunin er
borin saman við árið 2017 hefur
notkunin aukist um 9%, sem er svip-
að árlegri meðalaukningu frá 2010.
121% aukning frá 2010
Höfundarnir benda á að ef litið er
til síðustu fimm ára megi sjá að um
40% aukning hefur orðið á ávísuðu
magni örvandi lyfja í þessum lyfja-
flokki og aukningin nemur 121% allt
frá árinu 2010. Metýlfenidat er mest
notaða lyfið í þessum lyfjaflokki og
benda þau á að alls fengu 11.872 ein-
staklingar metýlfenidat ávísað
a.m.k. einu sinni á seinasta ári, sem
samsvarar því að 33 af hverjum
1.000 íbúum hafi fengið metýlfenidat
ávísað. Karlar eru meirihluti þeirra
sem fá lyfið ávísað þó dregið hafi úr
kynjamuninum síðustu ár.
Í fyrra fengu 60 af hverjum 1.000
börnum ávísað metýlfenidat eða 6%
barna. Hlutfallið er lægra meðal
fullorðinna en notkun lyfja við
ADHD hefur þó aukist meira hjá
fullorðnum en börnum ef litið er yfir
sl. tíu ár. Fjöldi fullorðinna sem fá
metýlfenidat hefur rúmlega þrefald-
ast, fór úr 8 í 25 af hverjum 1.000 frá
2010 til 2019.
Notkun metýlfenidats er mest
meðal drengja á aldrinum 10-14 ára
þar sem 150 af hverjum 1.000
drengjum fengu ávísað metýlfenidat
a.m.k. einu sinni á árinu 2019. Á
meðal stúlkna er notkun metýlfení-
dats svipuð í aldurshópunum 10-14
ára og 15-17 ára. Um 70 af hverjum
1.000 stúlkum í þessum aldurs-
hópum fengu metýlfenidat ávísað
a.m.k. einu sinni á árinu 2019.
omfr@mbl.is
Notkun lyfja við
ADHD fer vaxandi
 11.872 fengu lyfið metýlfenidat 2019
 150 af hverjum 1.000 10-14 ára drengjum