Morgunblaðið - 05.03.2020, Side 63

fyrir þrjá stjórnendur,“ segir Olli-
kainen sem stjórna mun verkinu
með Daníel Bjarnasyni, aðal-
gestastjórnanda SÍ, og Frímanni
Bjarna Frímannssyni, aðstoðar-
hljómsveitarstjóra SÍ. Verkið var
pantað og frumflutt af Fílharmóníu-
sveitinni í Los Angeles seint á síð-
asta ári undir stjórn Zubins Mehta,
Esa-Pekka Salonen og Gustavos
Dudamel í tilefni af aldarafmæli Fíl-
harmóníunnar. „Það er aldeilis frá-
bært að geta flutt verkið hér á
Íslandi og ég hlakka mjög mikið til
því þetta verður einstök uppákoma,“
segir Ollikainen sem á næsta starfs-
ári stjórnar einnig sinfóníu eftir
Anton Bruckner.
„Ég hef löngum heillast af sinfóní-
unum sem Bruckner samdi snemma
á ferli sínum og er því spennt fyrir
því að stjórna 2. sinfóníu hans, sem
var ákveðið tímamótaverk á ferli
hans. Loks get ég nefnt að ég mun
stjórna Íslandsfrumflutningi á 2.
sinfóníu Thomasar Larcher sem
nefnist Kenotaph,“ segir Ollikainen,
en Larcher er eitt virtasta samtíma-
tónskáld Austurríkis. „Þetta er til-
finningalega öflugt verk og ein-
staklega fallegt samtímaverk.
Verkið samdi hann til minningar um
flóttafólk sem drukknað hefur
undanfarin ár í Miðjarðarhafi,“ segir
Ollikainen, en verkið frumflutti Fíl-
harmóníusveit Vínarborgar 2016.
Fagnar gráu hárunum
Á vef SÍ kemur fram að Ollikainen
hafi hafið píanónám aðeins þriggja
ára og þótt efnilegur píanisti, en
skipt um fag og numið hljómsveitar-
stjórn hjá Jorma Panula og Leif
Segerstam þegar hún komst inn í
Sibeliusar-akademíuna. Spurð hve-
nær hún hafi gert sér grein fyrir að
hana langaði að verða hljómsveitar-
stjóri svarar Ollikainen: „Þetta var
draumur minn frá unga aldri. Ég var
aðeins þriggja ára gömul þegar for-
eldrar mínir fóru með mig á óperu-
sýningu í fyrsta sinn og ég varð þá
strax hugfangin af hljómsveitar-
stjóranum. Á þeim tíma skildi ég
auðvitað ekki almennilega hvað
hann var að gera, en heillaðist engu
að síður. Sem barn átti ég vissulega
drauma um annars konar framtíðar-
starf, en kom alltaf aftur að hljóm-
sveitarstjórninni. Þegar ég komst
síðan inn í Sibeliusar-akademíuna í
fyrstu tilraun aðeins 19 ára gömul þá
fyrst gerði ég mér grein fyrir því að
draumurinn gæti í raun orðið að
veruleika,“ segir Ollikainen sem
tveimur árum síðar hreppti fyrstu
verðlaun í Panula-keppninni fyrir
unga hljómsveitarstjóra árið 2003.
Spurð hvernig standi á því að
Finnland eigi svona marga hljóm-
sveitarstjóra á heimsmælikvarða
stendur ekki á svarinu hjá Olli-
kainen: „Það er allt Jorma Panula að
þakka, því hann er einstakur læri-
meistari,“ segir Ollikainen og tekur
fram að í eðli sínu sé hljómsveitar-
stjórastarfið afar einmanalegt sem
henti þjóðarkarakter Finna vel.
„Stór hluti af undirbúningsvinnunni
fer fram í einrúmi og því þarf maður
virkilega að njóta þess að vinna einn
ætli maður sér að vera hljómsveit-
arstjóri,“ segir Ollikainen og tekur
fram að hún hafi á ferli sínum ávallt
lagt mjög hart að sér og aldrei tekið
neinu sem sjálfgefnu. „Ætli mér hafi
ekki ómeðvitað fundist að ég þyrfti
að leggja mun harðar að mér og
sanna mig í hópi strákanna bæði
vegna þess að ég væri kona og einn-
ig sökum þess hversu ung ég var
þegar ég byrjaði,“ segir Ollikainen
og tekur fram að hún hafi töluverðan
skilning á því að hljóðfæraleikarar
með áratugalanga reynslu í starfi
innan sinfóníuhljómsveita geti átt
erfitt með að láta unga stjórnendur
segja sér til. „Ég fagna því bara
gráu hárunum sem tekin eru að birt-
ast,“ segir Ollikainen og brosir út í
annað meðan hún strýkur sér um
höfuð.
Ollikainen er reglulega gesta-
kennari við Sibeliusar-akademíuna
og lætur sig dreyma um að geta líka
miðlað af reynslu sinni hérlendis
með einhverjum hætti. „Ég nýt þess
að kenna, enda felst í því mikil
áskorun. Mér finnst alltaf jafn-
gaman að fá spurningar frá nem-
endum sem ég get kannski ekki
svarað strax, en fá mig til að velta
vöngum og leita svara.“
Blaðamaður stenst ekki mátið að
spyrja í framhaldinu hver sé lykill-
inn að því að verða farsæll hljóm-
sveitarstjóri. Ollikainen andvarpar
og segir síðan skellihlæjandi: „Þú
biður ekki um lítið! Heyrnin og góð
hlustun er auðvitað lykilatriðið,“
segir Ollikainen og bendir á að næm-
ið aukist með aldrinum. „Margir eru
uppteknir af tækninni og hver og
einn þarf að finna þá tækni sem
hentar sér,“ segir Ollikainen og tek-
ur fram að í sínum huga sé tæknin
hins vegar ofmetin. „Við sjáum mý-
mörg dæmi þess að eldri stjórn-
endur glími við takmarkaða hreyfi-
getu, en eru samt svo skarpir í
hugsun að þeir vita nákvæmlega
hvað þeir vilja og hafa góða hlustun
svo þeim tekst að móta túlkun verka
án erfiðis. Að lokum verð ég að
nefna mikilvægi góðra samskipta og
tengsl stjórnanda við hljómsveit
sína. Á endanum er það auðvitað
hljómsveitarstjórinn sem ræður, en
hann þarf engu að síður að veita
hljóðfæraleikurum svigrúm til að
vera skapandi listamenn. Þetta er
eilífur línudans.“
Er með sígaunasál
Það vekur athygli blaðamanns í
viðtalinu hversu góður íslensku-
framburður Ollikainen er þegar hún
ber fram nöfn íslenskra tónskálda
og staða. Spurð hvort hún eigi auð-
velt með að læra ný tungumál segir
Ollikainen það fara algjörlega eftir
málinu. „Ef ég heillast af málinu
reynist mér miklu auðveldara að
læra það. Ég hef sem dæmi aldrei
heillast almennilega af ensku og fyr-
ir vikið hefur hún reynst mér erf-
iðust af þeim tungumálum sem ég
kann,“ segir Ollikainen á ljómandi
góðri ensku. Auk móðurmálsins
finnsku kann Ollikainen sænsku,
þýsku, frönsku, ítölsku og dönsku,
en hún býr í Danmörku ásamt
dönskum eiginmanni sínum, sem
líka starfar sem tónlistarmaður, og
börnum þeirra sem eru fjögurra og
sex ára.
„Danskan er mér mjög erfið þrátt
fyrir að ég búi í Danmörku. Fram-
burðurinn er hræðilega erfiður. Það
er miklu auðveldara fyrir mig að
bera fram íslenskuna, en ég held að
það eigi við um marga Finna. Ég
dáist að íslenskunni og er algjörlega
heilluð þegar ég hlýði á strengjaleik-
arana ræða tæknileg atriði í spila-
mennskunni sín á milli á íslensku.“
Spurð hvernig sé að búa í ferða-
tösku og flakka milli landa vinnu
sinnar vegna þegar fjölskyldan bíði
heima segir Ollikainen að stundum
sé það frábært og á öðrum stundum
hræðilegt. „Ég segi oft að ég sé með
sígaunasál því ég nýt þess að
ferðast,“ segir Ollikainen og viður-
kennir að það sé þó aldrei gaman að
þurfa að bíða á flugvöllum, missa af
tengiflugi eða þegar fangurinn týn-
ist. „En þetta eru fyrsta heims
vandamál. Ég álít mig einstaklega
lánsama í lífinu þar sem ég fæ að
starfa við það sem hugur minn
stendur til. Á sama tíma hef ég notið
þeirrar gæfu að eignast tvö heilbrigð
börn. Ég get ekki beðið um meira.“
MENNING 63
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. MARS 2020
Fyrstu tónleikar Sinfóníuhljómsveitar Íslands voru
haldnir í Austurbæjarbíói 9. mars 1950 undir stjórn
Róberts Abrahams Ottóssonar. „Sinfóníuhljómsveit
Íslands hefur allt frá fyrsta degi verið þjóðarhljómsveit
og forráðamenn hennar meðvitaðir um nauðsyn þess
að ná til sem flestra,“ skrifar Árni Heimir Ingólfsson,
listrænn ráðgjafi SÍ, í prógrammi kvöldsins og nefnir í
því samhengi mikilvægt samstarf SÍ við Ríkisútvarpið.
Tímamót í sögu Sinfóníunnar
Ljósmyndasafn Reykjavíkur/Sigurhans Vignir
ICQC 2020-2022
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
WHAT YOU CAN’T SEE
CAN HURT YOU
EL ISABETH MOSS
FEBRUARY 28
T H E
INV I S I B LE
MAN
SÝND MEÐ ÍSLENSKU OG ENSKU TALI Julia Louis-Dreyfus Will Ferrell
ADifferent Kind of Disaster Movie.
 Rás 2
 FBL
m.a.
ÓSKARSVERÐLAUN3
BESTA KVIKMYNDATAKAN
BESTA MYNDIN
m.a.
ÓSKARSVERÐLAUN4