Fréttablaðið - 03.09.2020, Blaðsíða 6

Ef ungmenni þurfa
að deyfa sig í
auknum mæli með vímu-
efnum þá er spurning hvort
íslenskt samfélag sé á réttri
leið.
Heiða Björg Hilmis-
dóttir, formaður
velferðarráðs
Reykjavíkur-
borgar
10. vikna námskeið fyrir börn og unglinga sem eiga það
sameiginlegt að vera aðstandendur krabbameinsgreindra hefst
9. september. Námskeiðið er þátttakendum að kostnaðarlausu.
LÖGREGLUMÁL 83 prósent fleiri voru
tekin fyrir akstur undir áhrifum
annarra ávana- og fíkniefna en
áfengis fyrstu sjö mánuði þessa árs
sé miðað við sama tíma í fyrra. Til-
felli þar sem akstur undir ávana- og
fíkniefnum kom við sögu voru 856
talsins frá janúar og út júlí í ár, en
468 þar sem um var að ræða ölvun-
arakstur.
Samgöngustofa hefur hrint af
stað átakinu Tökum lyf og vímuefni
úr umferð(inni), og hafa landsmenn
margir rekið augun í auglýsingu
átaksins á bæði samfélagsmiðlum
og í fjölmiðlum sem inniheldur
rauðan blikkandi þríhyrning.
Markmiðið með átakinu er að vekja
fólk til vitundar um þá miklu hættu
sem stafar af akstri undir áhrifum
lyfja og vímuefna og samfélagslega
ábyrgð.
Árið 2018 slösuðust 92 einstakl-
ingar vegna aksturs undir áhrifum
ávana- og fíkniefna og þar af voru
sextán alvarlega slasaðir. Á síðasta
ári slösuðust 48 einstaklingar við
sömu aðstæður og segir í tilkynn-
ingu frá Samgöngustofu að fækkun
á slíkum tilfellum sé að þakka
auknum afskiptum lögreglu af öku-
mönnum sem grunur er um að séu
undir áhrifum ávana- og fíkniefna.
Þó sé hættan af þeim sem aka undir
áhrifum slíkra lyfja slík, að ástæða
sé til að hrinda af stað átaki sem
þessu.
„Lífsbætandi lyf geta orðið lífs-
hættuleg sé ekki farið rétt með þau
eða ef um ofneyslu er að ræða. Að
baki kaldri tölfræði í slysaskýrslum
er fólk, aðstandendur og ástvinir
sem spyrja sig hvað hefði mátt gera.
Mikilvægt er að vekja aðstandendur
og neytendur sjálfa til vitundar um
þessa hættu. Það er ekki bara líf eða
heilsa neytandans og ökumanns-
ins sem er í húfi. Fórnarlömbin eru
fleiri,“ segir einnig í tilkynningunni.
– bdj
Fleiri teknir undir áhrifum við akstur
Samgöngustofa stendur nú fyrir
átaki gegn akstri undir áhrifum.
FÉLAGSMÁL „Við sjáum að ungu fólki
sem þarf fjárhagsaðstoð til fram-
færslu er að fjölga mikið. Atvinnu-
leysi hefur einnig verið að aukast.
Það getur haft slæm áhrif á heilsu
ungs fólks ef það er ekki í virkni eða
einangrast félagslega og það þarf
sérstaklega að huga þar að börnum
sem hafa fengið mikla þjónustu eða
verið á forræði barnaverndar,“ segir
Heiða Björg Hilmisdóttir, formaður
velferðarráðs Reykjavíkurborgar.
Lögð verður áhersla á það í haust
að útfæra úrræði fyrir ungt fólk í
vanda. „Það er forvarnaaðgerð að
sleppa ekki af þeim hendinni við 18
ára aldur, það þarf að tryggja þeim
húsnæði og framfærslu fram yfir
tvítugt,“ segir Heiða Björg.
Frú Ragnheiður, skaðaminnkun-
arúrræði Rauða krossins á höfuð-
borgarsvæðinu, leggur áherslu á
að koma til móts við þær þarfir
jaðarsettra einstaklinga sem ekki er
mætt annars staðar. Elísabet Brynj-
arsdóttir verkefnastjóri segir lagða
mikla áherslu á að búa til stuðnings-
kerfi fyrir ungmenni á aldrinum 18
til 25 ára, kynna fyrir þeim réttindi
sín og aðstoða við að koma þeim í
samskipti við velferðarkerfið.
„Þetta eru oft einstaklingar sem
eru að koma úr barnaverndar-
kerfinu og eru ekki að skila sér inn
í gisti- eða neyðarskýlin eða önnur
úrræði. Þau eru að redda sér í f lóknu
kerfi og falla oft á milli. Við erum að
reyna að ná til þeirra og byggja upp
stuðningsnet þeirra,“ segir Elísabet.
„Það er ekki auðvelt að vera
nýorðinn 18 ára, með brotið félags-
legt stuðningsnet og kominn aftast
á biðlista eftir íbúð. Við erum að
reyna að draga úr og lágmarka
skaðann. Margir eiga mjög þunga
áfallasögu að baki, bæði innan úr
kerfinu og öðrum aðstæðum.“
Heiða Björg segir samstöðu innan
borgarstjórnar um að enginn eigi að
búa við heimilisleysi. Virkt samstarf
sé milli borgarinnar og Embættis
landlæknis í forvarnaaðgerðum.
„Það eru vísbendingar um að það
sé aukning í vímuefnaneyslu meðal
ungmenna. Ef ungmenni þurfa að
deyfa sig í auknum mæli með vímu-
efnum þá er spurning hvort íslenskt
samfélag sé á réttri leið.“
Efnahagsþrengingarnar hjálpi
ekki til en nauðsynlegt sé að koma
í veg fyrir að heimilislausum haldi
áfram að fjölga og þeir komist í við-
eigandi úrræði. Heiða Björg segir að
ná þurfi utan um alla, með skaða-
minnkandi úrræðum fyrir þá sem
eru í neyslu og úrræði til að hjálpa
þeim sem eru í bata.
Einnig verða reist smáhýsi í vetur,
fyrstu fimm smáhýsin verða tekin
í notkun í október og önnur tvö
fyrir áramót. „Þetta eru lítil, falleg
hús sem ég tel að henti vel fyrir fólk
sem er að koma úr heimilisleysi og
treystir sér síður til að vera í miklu
nábýli við aðra.“
Reykjavíkurborg vísar íbúum
annarra sveitarfélaga ekki frá, en
hefur sent reikninga fyrir þjónustu
til annarra sveitarfélaga. „Mörg
þeirra borga, en önnur ekki. Það
finnst okkur miður. Það á ekki að
vera þannig að útsvarsgreiðendur í
Reykjavík eigi að standa straum af
kostnaði við þjónustu við heimilis-
lausa af öllu landinu.“
arib@frettabladid.is
Veiti stuðning í forvarnaskyni
Ungu fólki sem þarf fjárhagsaðstoð fjölgar mikið. Samstaða er innan borgarstjórnar um að koma í veg
fyrir heimilisleysi þessa hóps. Forvarnir felist í að sleppa ekki af þeim hendinni við átján ára aldur.
Þrengingarnar hjálpa ekki en stefnt að því að koma skjóli yfir alla sem á þurfa að halda. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
VÍSINDI Ný áströlsk rannsókn bend-
ir til þess að eitur vissra býflugna-
tegunda geti virkað í baráttunni við
brjóstakrabbamein.
Niðurstöðurnar voru birtar í
vísindatímaritinu Nature og sam-
kvæmt þeim eyðir melittín, virka
efnið í eitri býf lugna, ekki aðeins
krabbameinsfrumum heldur hindr-
ar þær einnig í að fjölga sér.
Auk þess að ráðast gegn krabba-
meinsfrumunum af krafti þá virð-
ist efnið ekki vera skaðlegt heil-
brigðum frumum. Þá er einnig sá
möguleiki fyrir hendi að melittín
geti hjálpað til við að bæta árangur
annarra meðferða við krabbameini
með því að skapa veikleika í himnu
krabbameinsfrumna. – bþ
Býflugur nýtast
við krabbameini
SPÁNN Dómstóll í galísku borginni
La Coruna á Spáni hefur komist
að þeirri niðurstöðu að fjölskylda
einræðisherrans Fransciso Franco
þurfi að skila höll í héraðinu aftur
til ríkisins.
Höllin, Pazo de Meiras, var reist á
á árunum 1893-1907 fyrir spænska
skáldið Emilíu Pardo Barzon og var
byggingin ánöfnuð spænska ríkinu
árið 1939. Franco, sem stjórnaði
Spáni með harðri hendi frá 1939 til
1975 og fæddist í borginni Ferrol í
Galisíu keypti höllina af spænska
ríkinu árið 1941 og notaði hana sem
sumarleyfisstað á valdatíð sinni.
Fjölskylda Franco hefur átt höll-
ina síðan og var hún meðal annars
auglýst til sölu fyrir um 1,4 milljarða
króna fyrir nokkru. Niðurstaða
dómstólsins var sú að kaup Franco
á höllinni á sínum tíma hefðu verið
ólögleg og því bæri fjölskyldu hans
að skila henni aftur til spænska
ríkisins. – bþ
Fjölskylda
Franco þarf
að skila höll
Býflugur eru til margs nytsamlegar.
Franco var einræðisherra á Spáni.
BRETLAND Kórónaveirufaraldurinn
hefur skapað usla í ferðaþjónustu
um allan heim. Þrátt fyrir það eru
sumir klókari en aðrir í að eygja
tækifæri og gera sér mat úr þeim.
Einn slíkur er frumkvöðullinn
Paul Derham, en CNN fjallaði um
útsjónarsemi hans á dögunum.
Þannig vill til að fjölmörg gríðar-
stór skemmtiferðaskip liggja við
akkeri á Ermarsundi enda ekki mikil
eftirspurn eftir slíkum ferðum nú
um stundir. Þar bíða skipin eftir því
að ástandið lagist og hafa þau vakið
forvitni innfæddra, enda vel greini-
leg frá landi. Derham, sem á að baki
tæplega þriggja áratuga starfsferil
um borð í slíkum skipum, var fljót-
ur að átta sig og fór að bjóða upp á
„draugaskipabátsferðir“ út á sundið.
Siglir hann með forvitna ferðamenn
eins nálægt skipunum og unnt er og
eys í leiðinni úr viskubrunni sínum
um skipin og siglingar almennt.
Ferðirnar slógu í gegn og Derham
annar ekki eftirspurninni. „Ég er
orðlaus yfir athyglinni sem ég hef
fengið en líka svolítið stoltur, án
þess að það stígi mér til höfuðs,“
segir Derham við CNN. – bþ
Sá tækifæri felast í draugaskipunum á Ermarsundi
Skip á Ermarsundi liggja þar við stjóra vegna verkefnaleysis. MYND/GETTY
3 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 F I M M T U D A G U R6 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð