Rit Búvísindadeildar - 10.07.1996, Síða 39

eða í garði á bersvæði. Salatafbrigðin þola misvel mikið ljós og langan birtutíma.
Þessu til viðbótar getur skortur á bór og of mikið af köfnunarefni, sérstaklega sé
það borið á sem ammoníum áburður, aukið skemmdimar.
Annar sjúkdómur í salati er salatrotnun af völdum myglusveppa. Rotnunin
lýsir sér þannig, að neðstu blöðin og stöngull jurtarinnai' skemmast, einkum er
líður á vaxtartímabilið. Þegar um salatrotnun er að ræða er jarðveginn oftast
smitaður af myglusveppum (Henriksen, K. 1982). Á Hvanneyri bar töluvert á
þessum sjúkdómi í salati, þegar líða tók á vaxtartímann. Gegn sjúkdómnum er
helst barist með sáðskiptum og með því að nota plöntuvamarefni. Á Hvanneyri
var sveppaeitur ekki notað. Það er trúlegt, að þar sem sömu plöntutegundimar eru
ræktaðar í plastgróðurhúsum ár eftir ár safnist smitefni fyrir í jarðveginum, þó að
frostið að vetrinum hamli á móti.
Salatplöntum er að sjálfsögðu eðlilegt að mynda blómstöngul, en það má
ekki gerast snemma á vaxtarskeiðinu. Eins og áður er getið vom í Noregi gerðar
tilraunir með íssalat (Balvoll, G. 1995). Þar kom í ljós að mest bar á því að salat
njólaði í plathúsum, sem vora lokuð á nætumar, njólunin var minni væra dymar
hafðar opnar, en minnstar hjá íssalati, sem ræktað var á bersvæði. Þetta er álitið
vera vegna þess, að hitastigið var hæst í plasthúsi með lokaðar dyr, en lælgst á
víðavangi.
í skýrslunni frá árinu 1989 sagði Magnús Óskarsson: "Á grundvelli þeirra
rannsókna, sem farið hafa fram á Hvanneyri, er varla unnt að segja að eitt
afbrigði salats skari fram úr öðrum." Þetta gildir einnig um athuganimar, sem
gerðar vora árin 1989-1990. í áðurnefndri skýrslu er vakin athygli á eftirtöldum
afbrigðum af smjörsalati, sem ræktuð vora í plasthúsi: Arolds, Natoma og
Orestro. í seinni athugunum hefur Orestro enn sannað gildi sitt og Atlanta og
Tannex reyndust sjúkdómsþolin. Wood, R. (1979) segir að Tom Tumb sé gamalt
og henti vel fyrir heimilisgarðrækt. Á Hvanneyri njólaði afbrigðið snemma.
í skýrslu Magnúsar Óskarssonar frá 1989, voru eftirtalin afbrigði af íssalati
talin áhugaverð: E1 Toro, Great Lakes nr. 118 og 659, Ithaca, Nabucco og Tieres.
í þeim athugunum, sem hér er fjallað um, reyndist Ithaca vera viðkvæmt fyrir
salatroti. Nabucco reyndist eins og áður nokkuð vel. Webbs Wonderful reyndist
gefa mikla og sæmilega heilbrigða uppskera. Wood, R. (1979) telur, að afbrigðið
hafi litla hneigð til að njóla. Bataviasalalið, Hanson Improved gaf mikla og
sæmilega heilbrigða uppskeru.
Silla (Sellerí)
Silla er upphaflega strandplanta, sem vaxið hefur á rökum stöðum (Bjelland, O.
og Balvoll, G. 1976). Blaðsilla hefur verið ræktuð í óupphituðu plastgróðurhúsi á
Hvanneyri í átta ár. Um tvö fyrstu árin hefur Magnús Óskarsson (1989) skrifað
áður. Plönturnar vora alltaf aldar upp í heitu húsi. Af þessum átta áram mistókst
ræktunin í þrjú ár, sennileg í tvö ár vegna kulda og einu sinni af því að plöntumar
stóðu í of miklum skugga.
Það er talinn kostur að blaðleggir blaðsillu séu þykkir með litlu af trefjum.
Á Hvanneyri voru blaðleggimir fremur grannir en ljúffengir.
33