Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1982, Síða 26

24 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
arfgenga mótstöðu að ræða. Hér gæti
margt komið til greina, svo sem aldur trjáa,
næringarástand, veðurskilyrði o. fl.
5. Ymislegt varðandi líffræði C. rubescens
Sveppurinn Cytospora rubescens Fr. ex.
Fr. er í flokki ófullkominna sveppa (Fungi
imperfecti) og telst til ættbálksins Sphaer-
opsidales, en það eru sveppir, sem mynda
gró sín í sérstakri gerð af gróhirzlum,
svonefndum gróhúsum (pykníðum). Gró-
hús þessarar tegundar eru svört og mynd-
ast í berkinum og sprengja hann þegar
gróin eru að ná þroska. Skagar gró-
hússmunninn þá nokkuð út úr berkinum,
og síðan taka gróin að streya út í löngum,
appelsínurauðum gró- og slímstrimlum.
Sé þurrt í veðri, eru gróstrimlarnir harðir
og stökkir, en í vætu leysast þeir upp, og
gróin renna niður eftir greinum og stofnum
eða skvettast í smádropum grein af grein,
IV. UMRÆÐUR
1. Cytospora sem sjúkdómsvaldur
Tegundir af ættkvíslinni Cytospora eru
þekktar sem sjúkdómsvaldar á ýmsum
trjátegundum. (Deilur hafa staðið um það,
hvort ættkvíslin heiti Cytospora eða Cyt-
ispora. Algengast er, að heitið Cytospora sé
notað, og er því fylgt hér. Sjá Spielman,
Linda J., 1980, Mycotaxon 10:473—478).
Má þar einkum nefna tegundirnar C.
leucostoma Sacc., C. cincta ogC. persoon-
ii, sem allar ásækja ávaxtatré. Á reyni
(Sorbus aucuparia L.) hafa fundizt teg-
undirnar C. leucostoma og C. rubescens,
og á ýmsum reynitegundum hafa fundizt
tegundirnar C. chrysosperma (Pers.) Fr.
þegar regndropar falla á þau. Gró-
hirzlurnar eru e. t. v. algengastar á
haustin, en fyrirfinnast þó á öllum árstím-
um. Oftast eru þær á greinum umhverfis
kalkvisti eða brotna greinarstúfa. Stund-
um eru heilar greinar alþaktar gróhirzlum.
Á sumum trjám virðast gróhirzlur lítt eða
ekki myndast. Ekki er ljóst, hvort það er
vegna eiginleika trésins eða sveppsins, en
líklegt er, að ólíkir sveppaeinstaklingar
hafi misjafna tilhneigingu til þess að
framleiða gró.
Þó að Cytospora rubescens sé algengur
sveppur á greinum, tókst ekki að einangra
sveppinn frá sárum á stofni gamalla trjáa.
Barkskemmdir á stofnum eldri trjáa eru
algengar, einkum niðri viðjörð, en mjög oft
er börkurinn lifandi innst, svo að vaxtarlag
og sáldæðar ættu að geta gegnt sínu
hlutverki. Þessar skemmdir gætu stafað af
ólífrænum orsökum fremur en lífrænum.
og C. massariana Sacc., einkum á trjám,
sem voru veikburða af öðrum orsökum
(MacBrayne, 1981).
Cytospora vex í berki trjánna, en ekki í
viðnum. Pó virðist sveppurinn stundum
drepa viðaræðarnar, sem næst eru vaxtar-
laginu, og litast þá viðurinn dökkur langt
út fyrir svæði með dauðum berki. MacBra-
yne (1981) vitnar í Helton (1962). sem
segir, að börkurinn smitist mun meir, ef
smitsárið nær inn í viðinn. Ég hef þó
auðveldlega getað smitað yfirborðssár með
gróum, ef loftraki var nægilega mikill. Þar
sem C. rubescens getur náð fótfestu og
breiðzt hratt út í heilbrigðum berki, verður