Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.09.1982, Qupperneq 28

26 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
beri gró langa veg. Einnig virðist afar oft
leynast dulin sýking (latent infection) í
berki, sem virðist heilbrigður, og þá oftast
nær í yztu frumulögunum. Slíkt er algengt
um margar trjátegundir erlendis, þar sem
vægir (non-aggressive) sjúkdómsvaldar
eigaíhlut (WENEOgSCHOENEWEISS, 1980).
Pegar bútaðar voru greinar af trjám, sem
höföu ekki gróhirzlur, til notkunar í smit-
unartilraununum (sjá III 4), var algengt,
að sýking kæmi í endana á bútunum. Þar
virtist smitefnið vera í berkinum. Svipað
hlýtur að geta gerzt, þegar tré eru snyrt til í
görum.
3. Hugsanlegar varnaraðgerðir
Sjálfsagt er að saga sjúkar og dauðar
greinar af reynitrj ám í görðum, bæði vegna
sýkingarhættu af slíkum greinum og svo af
fagurfræðilegum ástæðum. Þessu fylgír þó
hætta, vegna þess að opið sár mvndast í
börkinn, þar sem átusveppurinn getur náð
fótfestu. Sé sárið á stofni og hafi greinin
verið sniðin af alveg við stofn, er hættan
lítil, þar sem slík sár lokast oftast fijótt. A
greinum er hættan mun meiri, einkum ef
skilinn er eftir stubbur af greininni.
Algengast er að loka sárum með olíu-
málningu, en erfitt er að þekja sárið
fullkomlega með henni, og auk þess binzt
hún oft illa við vefinn vegna raka.
Onnur leið er að smyrja eða úða sveppa-
lyfi á sárið eða jafnvel að úða heil tré með
slíku lyfi. Samkvæmt erlendum athugun-
um (Jailloux og Froidefond, 1979) eiga
captan-lyf (Orthocide) og benomyl (Ben-
late) að verka vel á Cytospora, en öll
sveppalyf með vítt verkunarsvið ættu að
hafa áhrif.
Tilraunir hafa verið gerðar í Þýzkalandi
með lífrænar varnaraðgerðir gegn Cytosp-
ora-tegundum á ferskjutrjám (Schulz,
1980). Mjög góður árangur fékkst, ef sár
voru smituð með Trichoderma viride
(spansgrænusvepp) eftir klippingu.
Sveppur þessi vex yfir sárið og framleiðir
efni, sem verkar hindrandi á Cytospora og
getur þannig varið það, þar til tréð hefur
náð að mynda frumulög (periderm) til
varnar við sníkjusveppum.
Þegar til langs tíma er litið, er æskileg-
asta varnaraðgerðin sú að rækta einungis
tré, sem hafa til að bera verulega mótstöðu
gegn sveppnum. Þau reynitré, sem nú eru
ræktuð hér, eru afmjög ólíkum kvæmum og
gífurlega breytileg að vaxtarformi og ýms-
um eiginleikum. Ég tel, að talsverður
munur sé á mótstöðu kvæma eða einstakl-
inga gegn Cytospora rubescens. Ætti því
framvegis að leggja áherzlu á að velja
aðeins fræ af trjám, sem sýna mikla
mótstöðu gegn sveppnum. Segja má, þegar
fræ er valið af fallegum trjám, að það sé
nokkur trygging fyrir því, að þeir einstak-
lingar séu ekki mjög viðkvæmir fyrir reyni-
átu. Ég tel samt, að slík tré þyrfti að prófa
sérstaklega með tilliti til þess, hve mikla
mótstöðu þau veiti gegn sveppasýkingu.
Mætti gera það með smitunartilraunum í
líkingu við þær, sem fyrr var greint frá.