Harmonikublaðið - 01.12.2016, Side 14

armonikusnillingurinn
Gamall velunnari blaðsins, fyrrverandi formaður SIHU og safnvörður
á Isafirði, Ásgeir Sigurðsson, læddi myndum að blaðinu og fræddi mig
á því að annar maðurinn á myndunum væri fyrrverandi
Danmerkurmeistari í harmonikuleik og stór virtuós á íslandi, Einar
Björn Sigvaldason. Myndirnar voru teknar af M. Simson ljósmyndara
á ísafirði og eru í eigu Ljósmyndasafns ísafjarðar. Ritstjórinn rak upp
stór augu og eyru, enda aldrei heyrt mannsins getið. Þetta kallaði á
rannsóknir og hugmynd að grein kviknaði.
Þegar fyrri heimsstyrjöldin hafði staðið í tvö ár og íslendingar haft
heimastjórn í tólf ár var tónlistarlíf á Islandi heldur fátæklegt, ekki síst
ef borið er saman við okkar helstu nágrannalönd. Þá höfðu jafnvel
verið starfræktar óperur og sinfóníuhljómsveitir um aldir víðsvegar í
Evrópu. Sigfús Einarsson stundaði söngkennslu og kórastjórn auk þess
að vera dómorganisti í bænum. Þórarinn Guðmundsson var við
Lennard og Einar
fiðlunám í Kaupmannahöfn og þótti tíðindum sæta. Sama má segja
um Pál ísólfsson sem var við nám í orgelleik í Þýskalandi og Pétur
Jónsson var að stíga sín fyrstu skref á óperusviðinu í Þýskalandi. Sigvaldi
Kaldalóns var orðinn héraðslæknir í Djúpinu og bróðir hans Eggert
Stefánsson og Sigurður Skagfield voru að hefja sinn söngferil. Þetta
voru sannir brautryðjendur, sem áttu eftir að marka sín djúpu spor í
tónlistarlíf Islendinga næstu áratugina. Karlakór KFUM hafði starfað
frá 1911 en lognast út af fjórum árum seinna vegna þess að enginn
stjórnandi fannst. Hann var endurvakinn árið 1916 og starfar ennþá
hundrað árum síðar, sem Karlakórinn Fóstbræður. Þetta var hið
tónlistarlega umhverfi sem Einar Björn Sigvaldason fæddist inn í 10.
ágúst 1916. Hann var sonur hjónanna Sigvalda Sveinbjörnssonar
pípulagningameistara og Karítasar Jónsdóttur, sem bjuggu við
Lindargötu 27 í Reykjavík. Einar var elstur fjögurra bræðra sem þarna
ólust upp í Skuggahverfinu á fyrri hluta aldarinnar. Þrír þeirra urðu
pípulagningamenn þar á meðal Einar. Að þeirra tíma hætti mun Einar
hafi byrjað að vinna ungur og lauk námi í pípulögnum. Hann fór
ungur að blása í munnhörpu og þótti býsna góður á því sviði, en
fljótlega tók harmonikan yfir. Þar náði hann undraverðum árangri á
stuttum tíma.
Á þessum tíma var harmonikan að vinna sér sess sem vinsælasta
danshljóðfærið. Ekki hefur mér tekist að finna hvar Einar lærði á
hljóðfærið, en vitað er að hann fór í píanótíma að áeggjan móður
sinnar tólf ára gamall. Sigurður Birkis sagði mörgum til á þessum
árum. Upp úr fermingu var Einar orðinn mjög fær á hljóðfærið og
farinn að leika við hin ýmsu tækifæri. Á sama tíma voru nokkrir fleiri
ungir menn í Reykjavík farnir að leika á hljóðfærið, þar á meðal Eiríkur
frá Bóli, Hafsteinn Olafsson og Bragi Hlíðberg. Jóhann Jósefsson frá
Ormarslóni lék inn á fyrstu íslensku harmonikuplötuna á þessum
árum. Hann var þeirra elstur. Þá var þess ekki langt að bíða að þeir
14
Einar Sigvaldason á efri árum ásamtfimm börnum sínum. F.v. Ólafur, Einar, Sigvaldi,
Lennard, ÓlöfogEinar
Eiríkur Bjarnason fiá Bóli og Einar Sigvaldason á ísafirði 1937
Jóhann og Þorsteinn Jósefssynir frá Ormarslóni færu sínar tónleikaferðir
um landið.
Vorið 1930 komu hingað til lands einhverjir frægustu harmonikuleikarar
Evrópu á þeim tíma. Þetta voru Svíinn Herman Gellin ásamt Dananum
Ernst Borgström og héldu þeir marga hljómleika víða um land. Þetta
varð kveikjan að því að þeir Einar og Eiríkur Bjarnason frá Bóli, hófu
að æfa saman harmonikuleik og tóku þá sér til fyrirmyndar. I ársbyrjun
1933 höfðu þeir náð þeirri leikni, að þeir auglýstu hljómleika í Nýja
Bíói og kölluðu sig Harmoniknleikarana Eirík ogEinar. I Morgunblaðinu
föstudaginn 6. janúar 1933 mátti lesa eftirfarandi. Harmonikiconsert
haldaþeir Eiríkur og Einar i Nýja Bíó sunnudaginn 8. janúar n.k. kl.
3 síðdegis. Aðgöngumiðar kosta: kr. 1.00, 1.50, 2.00, og verða seldir hjá
Sigf. Eymundssyni ogKatrínu Viðar, áfóstudag og laugardag. Sömuleiðis
í Nýja Bíó á sunnudag eftir kl. 1.
Það var óvenjulegt en ekki alveg óþekkt að Einar, þá sextán ára
unglingur auglýsti eigin tónleika á þessum árum. Það hefur trúlega