Morgunblaðið - 02.05.2020, Qupperneq 23

23
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. MAÍ 2020
Reykjavík Það var vor í lofti við Ægisíðuna og hleypti það kappi í ungan
mann sem tók glæsilegt stökk við óskipta athygli og aðdáun nærstaddra.
Eggert
Engan óraði fyrir
því að fram undan væri
ein mesta efnahags-
kreppa sögunnar þeg-
ar lífskjarasamning-
urinn var gerður fyrir
ári. Þá var öllum ljóst
að hægja myndi veru-
lega á hagvexti en von-
ir stóðu til þess að
áfram yrði unnt að
bæta lífskjör.
En skjótt skipast
veður í lofti.
Nú er atvinnuleysi
meira en nokkru sinni
fyrr, tekjur fyrirtækja
hafa hrunið og alþjóða-
viðskipti í algeru frosti.
Landið er nánast
lokað. Íslenskt sam-
félag og efnahagur stendur sem bet-
ur fer á traustum grunni og er vel í
stakk búið til að mæta þessari áskor-
un. Ólíkt kreppunni fyrir áratug
dynja hamfarirnar á öllum löndum
samtímis á sama hátt.
Útflutningstekjurnar, sem eru
grundvöllur lífskjara okkar, og þar
með tekjur hins opinbera, minnka um
mörg hundruð milljarða króna. Við
slíkar aðstæður er óhjákvæmilegt að
endurmeta ákvarðanir sem teknar
voru við gerólíkar aðstæður.
Við vitum að fjölmörg fyrirtæki
munu eiga erfitt uppdráttar næstu
misserin. Þau þurfa að aðlagast nýj-
um aðstæðum, endurskipuleggja
rekstur sinn í ljósi minni tekna og
draga úr rekstrarkostnaði, m.a. með
fækkun starfsfólks.
Því lengur sem þetta ástand varir
þeim mun alvarlegri verða afleiðing-
arnar.
Ríkisstjórnin hefur brugðist við
með fjölþættum aðgerðum til að
milda áhrifin á heimili landsins. Einn-
ig hefur fyrirtækjum verið rétt hjálp-
arhönd til að komast yfir erfiðasta
hjallann. Eftir sem áður er vandinn
ærinn og verður mörgum fyr-
irtækjum óyfirstíganlegur.
Heilbrigðisstarfsfólk hefur, með
elju og dugnaði og með þjóðina í liði,
náð tökum á útbreiðslu veirunnar
sem öllu þessu veldur – fyrr og betur
en víðast hvar. Nú má sjá þess merki
að hámarki útbreiðslunnar sé náð í
fjölmörgum löndum og
víða er farið að undir-
búa að fólk geti smám
saman tekið upp eðli-
lega lífshætti að nýju.
Það mun taka tölu-
verðan tíma fyrir sam-
göngur og alþjóða-
viðskipti að komast í
fyrra horf en undir því
er endurreisn atvinnu-
lífsins komin. Þótt
stuðningsaðgerðir rík-
issjóðs við heimili og
fyrirtæki gagnist vel er
svigrúm hans ekki ótak-
markað.
Endurheimt fyrri
lífskjara getur ekki haf-
ist fyrr en tekist hefur
að mestu að vinna bug á
veirunni skæðu á
heimsvísu. Þá fyrst geta
fyrirtækin sótt fram að
nýju og fjölgað starfsfólki. Það mun
taka langan tíma, jafnvel þótt lang-
tímahorfur hér á landi séu betri en
víðast hvar. Sérstaklega ber að fagna
þeirri ákvörðun Alþingis og ríkis-
stjórnar að horfa til framtíðar og
leggja verulega áherslu á stuðning
við rannsóknir, nýsköpun og þróun
með myndarlegu framlagi.
Við endurreisnina fram undan
þurfa allir að vinna saman. Hvort
sem einstaklingarnir mynda fjöl-
skyldur, starfa saman í atvinnulífinu,
á Alþingi, í ríkisstjórn, í heilbrigðis-
kerfinu eða í verkalýðshreyfingunni.
Ekki dugar að horfa einungis til eig-
in hagsmuna heldur verður að hafa
heildarhagsmuni að leiðarljósi.
Ljúka þarf kjaraviðræðum á opin-
berum vinnumarkaði á grunni lífs-
kjarasamningsins tafarlaust. Þar er
ábyrgð samningsaðila mikil og ljóst
að tíminn er á þrotum. Ef atbeina
ríkisvaldsins og Alþingis þarf til að
tryggja þá niðurstöðu er það betri
kostur en áframhaldandi óvissa og
hefðbundnar tilraunir til höfrunga-
hlaups.
Góð samvinna hefur skilað góðum
árangri í viðureigninni við kórónu-
veiruna og sigur á henni er í augsýn.
Með sama hugarfari getum við líka
unnið okkur út úr kórónukreppunni
– að minnsta kosti jafnhratt og aðrir.
Eftir Eyjólf Árna
Rafnsson
» Við endur-
reisnina
fram undan
þurfa allir að
vinna saman.
Eyjólfur Árni
Rafnsson
Höfundur er formaður
Samtaka atvinnulífsins.
Samstöðu þarf til
Þekktur athafnamaður og heim-
spekingur hefur gefið þeim, sem
eiga við ósanngjarna andstöðu að
glíma, eftirfarandi ráð:
Geispaðu, þegar lastað er!
Brostu, þegar misskilið er!
Hlæðu, þegar vanmetið er!
Hunsaðu, þegar fordæmt er!
Fagnaðu, þegar öfundað er!
Sigraðu, þegar veitt er andstaða!
Þessi heilræði koma upp í hug-
ann þegar hlýtt er á málflutning
stjórnarandstöðunnar í bæjar-
stjórn Seltjarnarness. Fulltrúum
Samfylkingar og Neslistans/
Viðreisnar virðist ekki enn hafa
lærst að lesa í ársreikning bæj-
arins. Hann var afgreiddur með
afgangi upp á sex milljónir króna
á fundi bæjarstjórnar 13. apríl síð-
astliðinn. Reikningurinn fyrir árið
2019 ber það með sér að nettó
skuldahlutfall bæjarins er með því
lægsta sem gerist hjá sveitar-
félögum. Ársreikningurinn upp-
fyllir öll skilyrði sveitarstjórnar-
laga um ábyrga fjármálastjórn.
Það er óumdeilt samkvæmt reikn-
ingnum og því fánýtt um það að
deila. Seltjarnarnesbær stendur
vel miðað við aðra til þess að fást
við það áfall sem heimsfaraldur
kórónuveirunnar hefur í för með
sér. Fjárhagsstaða bæjarins er
mjög sterk miðað við venjulegt ár-
ferði, en auðvitað mun mæða á
henni í þeirri miklu niðursveiflu
efnahagslífs sem því miður er
fram undan.
Tölum uppbyggilega!
Skynsamleg og yfirveguð við-
brögð og örugg stjórnun af hálfu
bæjaryfirvalda og annarra stjórn-
valda skipta máli á þeim tímum
mikillar óvissu sem nú ríkja. Yfir-
stjórnir sveitarfélaganna á höfuð-
borgarsvæðinu eru að vinna sam-
an á mjög jákvæðan máta til þess
að fást við ástandið. Á sama tíma
þarf meirihlutinn í bæjarstjórn
Seltjarnarnesbæjar að sitja undir
þeim áróðri frá minnihlutanum að
„óráðsía“ og „óstjórn“ sé í fjár-
málum bæjarfélagsins
og stjórnendur hafi
undanfarin ár „hlaðið
upp skuldum“ vegna
fjárfestingarákvarð-
ana og hallareksturs.
Upphrópanir þessar
hafa ekki verið rök-
studdar og gera því
lítið gagn á alvöru-
tímum. Líklega er
best að hunsa slíkt
fjas, og snúa sér að
brýnni verkefnum, en
það kæmi líka til
greina að brosa eða
hlæja við því, samanber heilræðin
hér í upphafi greinar.
Það vantar ekki að minnihlutinn
státi sig á tyllidögum af fram-
kvæmdum meirihlutans eins og
byggingu nýs hjúkrunarheimilis
og stækkun á íþróttamiðstöð svo
dæmi séu tekin. Hið broslega er
að hann neitar að skilja samhengi
hlutanna og talar um skuldasöfn-
un meirihlutans. Margoft hefur þó
verið reynt að upplýsa að skuldir
bæjarins hafa ekki aukist, ríkið
greiðir stóran hluta af byggingu
hjúkrunarheimilis og leigusamn-
ingur við Reykjavíkurborg til 20
ára greiðir niður kostnað við
stækkun íþróttamiðstöðvar.
Minnihlutinn talar um að vinnu-
brögð meirihlutans og mín sem
framkvæmdastjóra séu ekki til
þess fallin að auka traust bæj-
arbúa á fjármálastjórn bæjarins.
Slíkt tal má leiða hjá sér þegar
þess er gætt að eina tillaga minni-
hlutans sem ítrekuð hefur verið
undanfarin misseri er að hækka
útsvarið, leggja enn meiri álögur á
bæjarbúa á þessum erfiðu tímum.
Stöndum vaktina!
Stjórnendur bæjarins vinna eft-
ir metnaðarfullri þjónustustefnu
bæjarstjórnar í málefnum sem
snerta leik-, grunn- og tónlistar-
skóla og velferðarmál. Bæjarbúar
eru almennt ánægðir með þjón-
ustu bæjarins eins og skoðana-
könnun Gallup hefur margoft leitt
í ljós. Við þurfum að halda áfram
að axla ábyrgð sem bæjarfélag og
tryggja að sú grunnþjónusta sem
bærinn veitir verði
órofin á þessum erf-
iðu tímum. Ganga má
út frá því sem vísu að
vaxandi atvinnuleysi
muni hafa áhrif á
rekstur bæjarins. En
rekstur bæjarins er
eitt, sálræn áhrif á
einstaklinga vegna
langvarandi atvinnu-
leysis er annað og al-
varlegra mál. Það
getur haft veruleg
áhrif á andlega heilsu
fólks og félagslega stöðu þess til
langframa. Miklu skiptir einnig að
halda vel utan um starfsfólk bæj-
arins, þá sérstaklega í leik- og
grunnskólum, sem haldið hafa úti
skólastarfi hjá okkur á þessum
hverfulu tímum.
Jákvæðni og bjartsýni!
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ver-
ið kosinn af bæjarbúum í mörg ár
til þess að stýra bænum. Bæjar-
búar hafa treyst því fólki og um
leið mér sem oddvita til að fylgja
eftir lögboðnu hlutverki sveitar-
félaga og stefnuskrá flokksins.
Það má vel vera að þróun mála
verði með þeim hætti að bæj-
arfélagið verði að sveigja starf-
semi sína meira og minna að glím-
unni við afleiðingar faraldursins.
Við munum leysa það verkefni
með jákvæðni og bjartsýni að leið-
arljósi.
Um leið þurfum við að halda
áfram að vera til, gleðjast og
hlakka til sumarsins! Seltirningar
hafa verið mjög duglegir að
ferðast um Nesið okkar, höldum
því áfram!
Eftir Ásgerði
Halldórsdóttur
» Yfirstjórnir sveitar-
félaganna á höfuð-
borgarsvæðinu eru að
vinna saman á mjög
jákvæðan máta til þess
að fást við ástandið.
Ásgerður
Halldórsdóttir
Höfundur er bæjarstjóri.
Ábyrg stjórnun
á alvarlegum tímum
Þegar ég horfi upp í
himininn á kvöldin á
leiðinni úr hesthúsinu
er hann eins og hann
var þegar ég var lítill
strákur. Þótt það séu
ekki aldir síðan voru
rákirnar sem þoturnar
skildu eftir sig á himn-
inum sjaldgæfari en
síðustu ár. Um allan
heim eru þoturnar
sem fyrir nokkrum
vikum fluttu fólk milli landa og
heimsálfa í stæðum á jörðu niðri og
bíða þess að heimurinn opnist að
nýju og fólk láti drauminn um fjar-
lægari staði rætast.
Mörgum gæti þótt rómantískt að
okkar fögru ferðamannastaðir séu
fámennir og að einhverju leyti er
það heillandi. Afleiðingarnar af
þessu fámenni eru þó gríðarlegar
fyrir fjölskyldur um allt land.
Ferðaþjónustan hefur lengi verið
mikilvægur þáttur í íslensku mann-
lífi en aldrei eins og síðustu árin
þegar áhugi heimsins á Íslandi hef-
ur verið mikill og ferðalag til eyj-
unnar okkar í Atlantshafinu á óska-
lista margra. Okkur hefur líka
lánast það að Ísland er áfanga-
staður sem fólk vill heimsækja aftur
og mælir með við vini sína og fjöl-
skyldur.
Ríkisstjórnin hefur á síðustu vik-
um komið með fjöl-
margar aðgerðir sem
ætlað er að brúa bilið
þangað til aftur er
hægt að ferðast um
heiminn. Við höfum
lagt áherslu á að
vernda lífsgæði fólks
og það að fyrirtækin
geti hafið starfsemi
sína að nýju þegar
óveðrinu slotar, veitt
fólki störf og skapað
samfélaginu tekjur.
Ég er bjartsýnn
maður að eðlisfari og trúi því að
ekki verði grundvallarbreytingar á
ferðaþrá fólks og ferðalögum. Það
er einfaldlega mjög sterkur þráður í
manninum að vilja skoða sig um á
ókunnum slóðum. Þess vegna er
mikilvægt að við séum viðbúin þeg-
ar náðst hefur stjórn á veirunni.
Ferðaþjónustan er gríðarlega
mikilvæg fyrir samfélagið og ekki
síst er hún stórkostlegt afl úti í hin-
um dreifðu byggðum. Og þangað til
hún endurheimtir kraftinn úr
ferðaþrá heimsins hef ég lagt ofur-
áherslu á að ríkisstjórnin skapi ný
störf sem geta veitt fólki um allt
land tekjur á meðan þetta ástand
varir. Margra milljarða aukning í
verkefnum tengdum samgöngum
um allt land er til þess ætluð að
skapa fjölskyldum tekjur til að lifa
góðu lífi. Og auk þess eru sam-
gönguframkvæmdir arðsamar fyrir
samfélagið.
Framsókn hefur alltaf verið ná-
tengd lífinu í landinu, enda spratt
flokkurinn upp úr bændasamfélagi
fyrir rúmri öld. Við höfum stutt við
uppbyggingu um allt land og ferða-
þjónustan hefur staðið okkur nærri.
Við munum áfram berjast fyrir því
að hagsmunir fjölskyldna um allt
land séu hafðir í öndvegi við
ákvarðanatöku við ríkisstjórnar-
borðið.
Ég hvet alla Íslendinga til að
ferðast um okkar fagra land í
sumar. Þannig styðjum við við það
fólk sem hefur haldið uppi mik-
ilvægu starfi fyrir land og þjóð síð-
ustu árin og höldum hjólunum
gangandi þangað til rákunum á
himninum fjölgar að nýju.
Stöndum með ferðaþjónustunni
Eftir Sigurð Inga
Jóhannsson
»Ég hvet alla Íslend-
inga til að ferðast um
okkar fagra land í
sumar. Þannig styðjum
við við það fólk sem hef-
ur haldið uppi mikilvægu
starfi fyrir land og þjóð
síðustu árin og höldum
hjólunum gangandi.
Sigurður Ingi
Jóhannsson
Höfundur er formaður
Framsóknar og samgöngu- og
sveitarstjórnarráðherra.