Morgunblaðið - 24.05.2020, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. MAÍ 2020
Mörkin 6 - 108 Rvk.
s:781-5100
www.spennandi-fashion.is
Mörkin 6 - 108 Rvk.
s:781-5100
Opið: Mán-fös: 11-18.
Lau: 11-15.
Alltaf opið í netverslun.
VELKOMIN
í NÝJA
NETVERSLUN!
www.spennandi-fashion.is
Stefán E. Stefánsson
ses@mbl.is
Við ákvörðun kjörvaxta hafa fleiri
þættir en stýrivextir Seðlabanka Ís-
lands áhrif. Þetta kemur fram í svör-
um viðskiptabankanna þriggja við
fyrirspurn Morgunblaðsins en í Við-
skiptaMogganum í gær var bent á að
ef kjörvextir, sem flestum litlum og
meðalstórum fyrirtækjum standa til
boða (auk álags á vextina), hefðu fylgt
lækkun stýrivaxta á síðustu misser-
um væru þeir allt að 1,55 prósentum
lægri en þeir eru í dag. Á meðan stýri-
vextir SÍ hafa lækkað um 2,75% frá
því um mitt ár í fyrra hafa kjörvextir
Arion banka og Landsbankans af
óverðtryggðum lánum lækkað um
1,65 prósentur (í frétt í Viðskipta-
Mogganum í gær var fullyrt að lækk-
unin næmi 1,55 prósentum). Í tilfelli
Íslandsbanka hafa kjörvextirnir
lækkað um 1,2% yfir sama tímabil.
Fjölbreytt fjármögnun að baki
Í svari Arion banka segir að fjár-
mögnun bankans samanstandi af inn-
lánum, markaðsfjármögnun og er-
lendri skuldabréfaútgáfu auk
eiginfjárgerninga. „Þar sem fjár-
mögnun bankans er nokkuð fjöl-
breytt fylgir hún ekki nema að hluta
til stýrivöxtum Seðlabankans. Því
speglast vaxtaákvarðanir Seðlabank-
ans ekki að öllu leyti í kjörvöxtunum.“
Hið sama kemur fram í svari
Landsbankans þar sem bent er á að
ákvarðanir bankans um hækkun og
lækkun vaxta taki mið af fleiri þáttum
en stýrivöxtum, m.a. vöxtum á mörk-
uðum og öðrum fjármögnunarkjörum
bankans.
„Stærsti hluti fjármögnunar bank-
ans er í formi innlána frá viðskipta-
vinum. Innlánsvextir Landsbankans
hafa almennt lækkað minna en sem
nemur vaxtalækkunum Seðlabank-
ans og vaxtamunur Landsbankans í
heild hefur farið minnkandi á því
tímabili sem spurt er um.“
Í svari Íslandsbanka er bent á að
vextir séu nú í sögulegu lágmarki hér
á landi og það hafi áhrif á vaxta-
umhverfið og áskoranir þær sem
bankarnir standa frammi fyrir.
Lágir vextir fela í sér áskorun
„Við erum að nálgast það lágvaxta-
umhverfi sem mörg nágrannalöndin
hafa búið við síðustu ár. Líkt og í ná-
grannalöndunum hefur þetta þau
áhrif að ekki er hægt að skila vaxta-
lækkunum að fullu hjá innlánum, þar
sem þau eru komin nálægt núlli.
Bankar hérlendis og erlendis hafa
þurft að grípa til þess ráðs að end-
urspegla þetta í útlánavöxtum, til að
viðhalda eðlilegri arðsemi, sem lækka
þá minna en stýrivextir.“ Líkt og áður
segir eru kjörvextir aðeins vaxtagólf
bankanna og ofan á þá leggst í nær
öllum tilvikum álag sem getur numið
frá hálfu prósenti og upp í nokkur
prósent, allt eftir því hvaða áhætta er
talin liggja að baki viðkomandi lán-
veitingu.
Vænt útlánatap hefur áhrif
Íslandsbanki segir að álag á kjör-
vexti hafi heldur hækkað á síðustu 12
mánuðum en það sé þó mjög breyti-
legt eftir stærð og gerð lántaka.
„Það sem hefur mest áhrif á álagið
er rekstrarkostnaður banka, vænt út-
lánatap og kostnaður vegna binding-
ar á eigin fé.“
Þá bendir bankinn á að skattar hafi
einnig áhrif og að lækkun banka-
skatts fyrr á árinu sé því fagnaðarefni
og hafi áhrif til lækkunar vaxta.
„Álagið er ekki bundið við geira held-
ur stærð, gerð og áhættumat á ein-
staka viðskiptavinum.“
Í svipaðan streng tekur Lands-
bankinn, sem segir að álag á kjörvexti
útlána til fyrirtækja hafi að jafnaði lít-
ið breyst síðasta árið. Segir bankinn
að vextir séu ákvarðaðir út frá áhættu
og lánshæfi einstakra viðskiptavina
en ekki geirum. Hins vegar taki álag-
ið mið af lánshæfi hvers viðskipta-
vinar, tryggingum og undirliggjandi
áhrifaþáttum í rekstri viðkomandi
fyrirtækis en að það geti tengst þeim
geira sem viðkomandi fyrirtæki starf-
ar í.
Í tilfelli Arion banka hefur vegið
meðalálag bankans á kjörvexti nánast
staðið í stað síðastliðið ár. Það taki
mið af kostnaði við veitingu láns um-
fram almenna vexti, áhættumati og
arðsemiskröfu bankans á það eigið fé
sem bundið er gagnvart viðkomandi
láni.
Bankarnir segja stýrivexti
ekki eina áhrifaþáttinn
 Álag á vexti þokast upp á við hjá Íslandsbanka en ekki hinum bönkunum
Borgartún Kjörvextir viðskiptabankanna hafa ekki lækkað til jafns við stýrivexti Seðlabankans síðustu misseri.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Meirihluta þeirra 1.500 milljóna sem
varið verður í verkefnið Ísland –
saman í sókn, markaðs- og kynn-
ingarátak á áfangastaðnum Íslandi á
völdum erlendum mörkuðum, fer í
birtingarkostnað á helstu markaðs-
svæðum íslenskrar ferðaþjónustu.
Stærstur hluti þess fjár sem varið
verður í framleiðslu efnis verður
nýttur hérlendis. Þetta segir í yfir-
lýsingu frá Íslandsstofu vegna um-
fjöllunar um málið.
Íslenskir aðilar á auglýsinga-
markaði hafa sagt sárt að horfa á
eftir svo stóru verkefni úr landi.
Þrátt fyrir það segir í yfirlýsingu Ís-
landsstofu að öll tilboð eigi það sam-
eiginlegt að vera samstarf innlendra
og erlendra aðila.
Bókhaldsmisferli til
rannsóknar í Bretlandi
Eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær hlaut alþjóðlega aug-
lýsingastofan M&C Saatchi hæstu
einkunn valnefndar fyrir verkefnið,
en það var boðið út á Evrópska efna-
hagssvæðinu og bárust fimmtán til-
boð. Auglýsingastofan viðurkenndi í
lok síðasta árs bókhaldsmisferli og
er til rannsóknar hjá breska fjár-
málaeftirlitinu.
Framkvæmd útboðsins var í
höndum Ríkiskaupa en í yfirlýsingu
frá stofnuninni segir að í útboðs-
gögnum hafi ekkert komið fram um
rannsókn breska fjármálaeftirlits-
ins. Þá sé stofnuninni skylt að stað-
festa að „útilokunarástæður 68. gr.
laga um opinber innkaup eigi ekki
við um fyrirtæki áður en endanlegur
samningur er gerður“. Þær hafi ekki
átt við í þessu tilviki.
Samkvæmt lögunum skal bjóð-
andi útilokaður frá þátttöku ef hann
hefur verið sakfelldur fyrir afbrot á
borð við spillingu, sviksemi eða
hryðjuverk.
Rannsókn yfir-
valda breyti engu
 Útilokunarástæður eigi ekki við
Morgunblaðið/Eggert
Ferðamenn M&C Saatchi mun sjá
um markaðsátak Íslandsstofu.
Þrír karlmenn hafa í Héraðsdómi
Reykjavíkur verið úrskurðaðir í
tveggja vikna gæsluvarðhald, eða til
25. maí, á grundvelli rannsóknar-
hagsmuna. Þeir eru samkvæmt til-
kynningu frá lögreglunni á höfuð-
borgarsvæðinu grunaðir um aðild að
umfangsmiklu máli er snýr að skipu-
lagðri brotastarfsemi.
Lögreglan lagði hald á rúmlega 11
kíló af amfetamíni, en það fannst við
húsleit í fjölbýlishúsi í umdæminu.
Lögreglan hefur einnig tekið í sína
vörslu töluvert af búnaði sem talið er
að hafi verið notaður við framleiðsl-
una, og fjármuni, en nokkrar hús-
leitir hafa verið framkvæmdar
vegna málsins. Söluvirði fíkni-
efnanna, fullunninna, er talið vera
um 70 milljónir króna.
Lögreglan segir rannsókn málsins
miða vel en veitir ekki frekari upp-
lýsingar að svo stöddu.
Hald lagt
á 11 kíló
 Söluandvirðið
70 milljónir króna
Ljósmynd/Lögreglan
Amfetamín Myndin er úr safni.
Þau flugfélög sem áður hafa staðið
fyrir flugferðum til Íslands og frá
hafa haft samband við Isavia til að
kanna stöðu mála hér á landi.
Isavia hefur sömuleiðis haldið
nánu sambandi við þessa flugrek-
endur til að upplýsa þá um gang
mála og til að heyra hvernig málum
er háttað þeirra megin. Þetta kem-
ur fram í skriflegu svari félagsins
við fyrirspurn Morgunblaðsins.
Segir enn fremur í svarinu að
Isavia verði áfram með hvatakerfi
til að auðvelda félögum að fljúga til
landsins.
Hafa kannað stöðu
mála hjá Isavia